Anne olabilmek!

Tüp bebek tedavisi nasıl yapılıyor?
Her kadın her ay bir yumurta yumurtlar. Bu sayıyı, hormon ilaçlarıyla arttırıyoruz. Bunun sebebi tek bir kerede başarı şansını arttırmak. Sonrasında hasta yumurtaları toplanmak üzere laboratuvara geliyor. Toplanan yumurtalar, gerek tüp bebek gerek enjeksiyon tedavisiyle, spermlerle birleştirilerek embriyo oluşturuluyor.

Tüp bebek laboratuvarları tüp bebek merkezlerinin mutfağı diyebilir miyiz?
Evet ve o mutfak çok ilginç gerçekten. Kadın doğumcular kendi odalarında hastalarını görüyor ama biz ev ortamımız gibi bir yerde, günde sekiz saatten fazla süreyi hep bir arada geçiriyoruz. Dolayısıyla uyumlu olmalıyız, başarıyı etkileyen bir faktör bu. En önemlisi çok ince detaylarla ilgileniyoruz. Doğal olarak; obsesif yapıya sahip insanların daha başarılı olması bekleniyor laboratuvar ortamında. Her yaptığınız işlemde çift göz bakmalısınız, mikroenjeksiyon ve embriyo transferi esnasında iki kişinin kontrol etmesi gerekiyor örneğin dünyada da bu böyle.

Yumurta dondurma son yıllarda kadınların ilgisini çeken bir uygulama ama ülkemizde yasak…
Sosyal endikasyonlu yumurta dondurma yasal değil. Yani keyfe keder, yaşım geçiyor diye yumurta donduramıyorsunuz. Tıbbi endikasyon durumunda uygulanabiliyor ancak, örneğin kanserli hastalara… Yaşı ilerleyen bir kadının yumurta rezervinin azalması da aslında bir tıbbi endikasyon kabul edilmeli fakat hala edilmiyor. Yumurta dondurmak isteyen çok fazla kadın bize başvuruda bulunuyor, ben onları özellikle İtalya, İspanya’da çalışan arkadaşlarıma yönlendiriyorum. Çok yakın dönemde, 3-4 yıl önce bile yumurta dondurma önerilmiyordu ama çok başarılı bir şekilde yapılıyor şu anda. Bugün yumurta dondurup 8-9 yıl sonra çocuk sahibi olabiliyorsunuz ve bunun hiçbir yan etkisi de yok.

Tüp bebek tedavisi esnasında nelere dikkat etmek gerekiyor?
Aşırı miktarda tüketilen sigaranın, yumurtanın kalitesini bozduğunu gösteren çalışmalar var. Bazı kliniklerde hastalar diyetisyen eşliğinde tedaviye alınıyor. Avustralya’da yapılan bazı çalışmalar, protein ağırlıklı beslenen hastaların tüp bebekte gebelik şanslarını arttığını gösteriyor. Ama bunların hiçbiri kanıta dayalı değil.

En fazla kaç kez denenebiliyor?
Üç kez denedikten sonra şansı arttıran bir durum yok. Ancak yedi, sekiz hatta dokuzuncu denemede gebe kalan hastalar var.

Sizin anne adaylarına önerileriniz neler?
Yaş olayı gerçekten çok önemli. Hayatınızı düzene koyduysanız, kimden çocuk sahibi olmak konusunda eminseniz, hemen çocuk yapın. Ne kadar erken o kadar iyi diyorum.

Minik bir bebek, dünyanın herhalde en güzel şeyi. Ancak bazı kadınlar karar verdikten hemen sonra anne olma arzularına kavuşurken, bazı kadınlar diğerleri kadar şanslı olmayabiliyor. Anne olamamanın en birincil nedeninin yaş faktörü olduğunu biliyor musunuz? Kadınlar, 22-28 yaşları arasında en verimli çağında oluyor. Fakat sınırı geçince, yumurta rezervleri azalıyor ve çocuk sahibi olmak güçleşiyor. Bu açıdan, 20’li yaşlarındaki kadınlar, 40’larındakilere göre hemen hemen iki kat daha şanslı. Sadece yaş değil ancak etki faktörü olan; hormonal bozukluklar, aşırı kilo, sürekli bu konuya odaklanarak stres yapmak da neden olabiliyor.
Neyse ki, doğal yoldan bebek sahibi olamayanların bir şansı var: Tüp bebek! Duruma göre aşılama, IVF, mikroenjeksiyon gibi yöntemlerden biriyle tedavi olabiliyorsunuz. Ama bu öyle bir alan ki, her geçen gün yeni bir yöntem çıkıyor. Bu da anne olma ihtimalini her geçen gün arttırıyor.

Yumurtalar tükenmeden harekete geçin!
Sonuç olarak hamile kalamıyorsunuz ve tüp bebek yapmaya karar verdiniz. Hep doktorunuzla haşır neşir olacaksınız ama tüp bebeğin başarısının, doktordan daha çok laboratuvar ortamındaki çalışmalara bağlı olduğunu bilmelisiniz. Öyleyse gelin mutfağa inelim. Amerikan Hastanesi Embriyoloğu, Türk Embriyoloji Derneği Başkanı ve Avrupa Üreme Tıbbi Birliği Üyesi olan Başak Balaban ile son tedavi tekniklerini ve kadınların kurtarıcısı olabilecek yumurta dondurma yöntemini konuştuk.

Günümüzde normal yollardan çocuk sahibi olamayan pek çok çift var. Stres mi, yaş mı, yediğimiz içtiğimiz mi, nedir sebebi?
Temel sebebi, yaş faktörü. Kadınların kariyer sahibi olmaları, ileri yaşta evlenmeleri ve anne olmayı ertelemeleri öncelikli neden.

İleri yaştan kastınız ne? Kaç yaşında geç kalmış oluyoruz?
İnfertilite konusunda, genellikle 35 yaş ve üzeri ileri yaş sınıfına giriyor. Biz belli sayıda yumurta rezerviyle başlıyoruz hayata, zaman içerisinde de bunları harcıyoruz. Erkeklerde öyle değil, onlarda sperm üretimi sürekli gerçekleştiği için yaşa bağlı olarak bir azalma olmuyor. Bizimse, ilerleyen yaşla birlikte yumurta rezervlerimiz azalıyor. 15-16 yıl önceki anne olma yaşıyla şu anki anne olma yaşı arasında 3-3.5 yaş fark var, ki bu ciddi bir oran.

Kimlere tüp bebek tedavisi uygulanabiliyor?
Bir kadın yumurta ürettiği sürece tüp bebek uygulanabilir. Erkekte menide sperm olmasa bile çeşitli yöntemlerle sperm üretebiliyoruz ve üreme elde edilebiliyor. Ama belli bir yaştan özellikle 40 yaşından sonra, yumurta olup gebe kalma şansı da olsa, kromozom anomalilerinden dolayı tüp bebek uygulanamayabiliyor. Bu, kliniğine göre değişiyor, kimi 40-42 yaşından sonra yapmıyor, kimi 45 yaş üzerine uygulamıyor. Yumurta rezervi ve hormonlara bakılarak karar veriliyor.

Ne kadar süre hamile kalınamazsa, normal yollardan çocuk sahibi olmakta güçlük var denebilir ve tüp bebek uygulanır?
Hastanın yaşına bağlı. 20 yaşındaki kadın yeni evliyse yaklaşık 2-3 yıl spontan denemesi öneriliyor ama 38 yaşındaki kadın için bu bir yıla indirgenebiliyor.


Yumurtayı doğa seçiyor
Kadınlar her regl döneminde bir yumurta üretiyor ve yumurtluyor. Tüp bebekte amaç, birden fazla yumurta üreterek daha fazla yumurtayı döllemek. Bunun için kullanılan ilaçlar hem yan etki açısından hem de tedavi maliyeti açısından hastaları rahatsız edebiliyor. Doğal Tüp Bebek yöntemindeyse, kadınların normal adet döneminde oluşacak olan yumurtası, yani doğanın seçtiği yumurtaya tüp bebek işlemi uygulanıyor. Burada önemli olan nokta, yumurtanın ilaç zoruyla değil tamamen doğal olarak o ay için seçilen yumurta olması.

Yan etkileri çok az
Tüp bebek tedavisi normalde yorucu bir süreç. Bu yöntemde, tedavi sırasında ilaç kullanımına bağlı olarak karında şişlik, ağrı ve bulantı gibi yan etkiler görülmüyor. Hormonlar aşırı artmadığı için tedavi sürecinde kan testine gerek olmuyor. Hastaların kliniğe geldikleri gün sayısı azalıyor ve dolayısıyla hastanın günlük hayatı fazla etkilenmiyor. Yumurta toplama işlemi beş dakika kadar sürüyor ve çok hafif anestezi kullanıldığı için hastalar operasyondan 15 dakika sonra taburcu edilebiliyor. Doğal Tüp Bebek’te çoğul gebelik riski yok. Bu yöntemi cazip kılan bir diğer avantajsa, yöntemin düşük maliyetli olması ve gebelik oluşmadığı takdirde bir sonraki ay tekrar tedaviye devam edilebilmesi. Özellikle tüp bebek tedavilerinde hastalarda oluşan yüksek stres, doğal tüp bebek tedavisinin çok kolay olması sayesinde aşılabiliyor.