Bebeklerde ilk göz muayenesi ne zaman yapılmalı?
Dünyagöz Etiler’den Op. Dr. Elvan Yalçın anlatıyor...
Bebeklerin ilk göz muayenesi ne zaman yapılmalı?
Erken doğmuş bebeklerde doğumdan sonraki 4-6 hafta arasında mutlaka göz muayenesinin yapılması gerekiyor. Muayene, birçok göz hastalığına, zamanında tanı konması ve başarılı tedavi olanağı sağlaması açısından önemli. 0-16 yaş grubundaki çocukların mümkünse doğumdan hemen sonra, değilse 6-12 aylıkken, okula başlamadan önce ve okul süresince düzenli göz muayenelerinin yapılması gerekiyor.
Çocuklardaki göz hastalıkları
Göz tembelliği, şaşılık, miyopi, hipermetropi ve astigmat çocuklarda en sık görülen sorunlardır.
• Göz kayması
• Göz kapağı düşüklüğü, göz yaşarması
• Çapaklanma
• Şişlik
• Bir gözü kapayarak bakma
• Çok yakından okuma
• Televizyonu yakından izleme
• Gözlerini kısarak bakma
• Okuduğu yeri kaçırma
• Okuduğu yeri belirlemek için parmak kullanma
• Baş ağrısı
• Sakarca davranış
• Dalgınlık
• Başı bir yana eğerek bakma
• Sık sık gözleri kaşıma
• Bebek üç aylık olmasına rağmen bakışları odaklayamama
Şaşılık dikkate alınmalı
Bebeklerde altı aydan sonra devam eden göz kaymalarının düzeltilmesi gerekiyor. Kayma hep aynı gözde oluyorsa, bu, o gözde görmenin az olduğunun veya olacağının belirtisidir. Mutlaka muayene edilip sağlam gözün kapatılarak önlem alınmasını gerektirir. Ayrıca gözünde kayma olsun veya olmasın bebeklerin bir yaş içinde mutlaka bir göz hekimi tarafından değerlendirilmesi göz tembelliğinin erken dönem tespiti için hayati önem taşıyor. Bazı tip göz kaymaları bebeklerin ilk altı ay ve sonrasında ortaya çıkıyor. Doğumsal kaymalar da diyebileceğimiz bu durumun tedavi yıllarından biri de cerrahi işlem. İlk iki yaş içinde uygulanması, çocuğa her iki gözüyle birlikte görme alışkanlığı kazandıracağı ve derinlik hissine yani üç boyutlu görmeye kavuşturacağı için de önemli. Çocuğun takibi ve tedavisinin, okul dönemine kadar sürdürülmesi gerekiyor.
Şaşılık
Şaşılık tedavisi yapılırken ilk olarak gözde herhangi bir kırma kusuru olup olmadığı değerlendiriliyor. Kırma kusurlarının düzeltilmesinde esas amaç görmeyi düzeltmek olup, hipermetropi içe kaymaları, miyopi ise dışa olan kaymaları düzeltebiliyor. Bir kısım şaşılıkta, gözlükle tedavi ile başarılı olmak mümkün. Çocuk, gözlüğünü taktığında şaşılığı düzelebiliyor. Yaş ilerledikçe kaymayı kontrol edebilme özelliği kazanabiliyor ve gözlüğü çıkardığında da artık gözü kaymıyor. Bazen gözlük tedavisinin yanı sıra hasta ortoptik tedavi ve egzersiz programlarına alınabiliyor. Gözlükle ve egzersiz programlarıyla düzelmeyen şaşılıklarda, doğumsal şaşılıklarda ve baş pozisyonunun olduğu hastalarda cerrahiye başvurulabiliyor.
Göz tembelliği
Göz tembelliği, önlenebilir görme kaybıdır. İlk yedi yaş içinde kapama ve ortoptik yöntemlerle tedavi edilebiliyor. Çocuğa uygun gözlük veriliyor ve tembel gözü çalıştırmak amacıyla sağlam göze uygun sürelerde kapama yapılıyor. Günümüzde kapamaya destek olacak evde uygulanan bilgisayar programlarını da tedavide kullanıyoruz.
Gözyaşı kanal tıkanıklığı
Gözyaşı yolları alt ve üst göz kapaklarının iç kısmında iki ufak kanal ile başlıyor, gözyaşı kesesini oluşturuyor. İnce bir kanalın yardımıyla burun boşluğuna açılarak sonlanıyor. Tıkanıklık genellikle bu son kısımda oluşuyor. Yeni doğan bebeklerin bir kısmında kanalın son parçası açılmamıştır. Yoğun sulanma ve enfeksiyonun devam ettiği bebeklerde altıncı aydan itibaren kanal tıkanıklığı için sondalama öneriyoruz. Bu işlem genel anestezi altında uygulanıyor. Yaklaşık 5-10 dakika sürüyor. Ortalama zamanlama bir yaş. Gecikme yaşandığında sondalama işleminin başarı şansı azalıyor.
Katarakt ve glokom
Katarakt ve glokom doğuştan olabiliyor. Bir göz bebeğinin diğerinden farklı renkte olması veya gözde kayma olması, doğumsal kataraktın belirtisi. Göz tansiyonu başlangıçta belirti göstermediği halde, ilerledikçe bebeğin gözünün büyüdüğü dikkat çekiyor, ışığa bakamama, sulanma gibi belirtileri oluyor. Bebeklerde bu belirtiler görüldüğü an, zaman kaybetmeden göz uzmanına başvurulması gerekiyor.
Erken doğmuş bebeklerde doğumdan sonraki 4-6 hafta arasında mutlaka göz muayenesinin yapılması gerekiyor. Muayene, birçok göz hastalığına, zamanında tanı konması ve başarılı tedavi olanağı sağlaması açısından önemli. 0-16 yaş grubundaki çocukların mümkünse doğumdan hemen sonra, değilse 6-12 aylıkken, okula başlamadan önce ve okul süresince düzenli göz muayenelerinin yapılması gerekiyor.
Çocuklardaki göz hastalıkları
Göz tembelliği, şaşılık, miyopi, hipermetropi ve astigmat çocuklarda en sık görülen sorunlardır.
• Göz kayması
• Göz kapağı düşüklüğü, göz yaşarması
• Çapaklanma
• Şişlik
• Bir gözü kapayarak bakma
• Çok yakından okuma
• Televizyonu yakından izleme
• Gözlerini kısarak bakma
• Okuduğu yeri kaçırma
• Okuduğu yeri belirlemek için parmak kullanma
• Baş ağrısı
• Sakarca davranış
• Dalgınlık
• Başı bir yana eğerek bakma
• Sık sık gözleri kaşıma
• Bebek üç aylık olmasına rağmen bakışları odaklayamama
Şaşılık dikkate alınmalı
Bebeklerde altı aydan sonra devam eden göz kaymalarının düzeltilmesi gerekiyor. Kayma hep aynı gözde oluyorsa, bu, o gözde görmenin az olduğunun veya olacağının belirtisidir. Mutlaka muayene edilip sağlam gözün kapatılarak önlem alınmasını gerektirir. Ayrıca gözünde kayma olsun veya olmasın bebeklerin bir yaş içinde mutlaka bir göz hekimi tarafından değerlendirilmesi göz tembelliğinin erken dönem tespiti için hayati önem taşıyor. Bazı tip göz kaymaları bebeklerin ilk altı ay ve sonrasında ortaya çıkıyor. Doğumsal kaymalar da diyebileceğimiz bu durumun tedavi yıllarından biri de cerrahi işlem. İlk iki yaş içinde uygulanması, çocuğa her iki gözüyle birlikte görme alışkanlığı kazandıracağı ve derinlik hissine yani üç boyutlu görmeye kavuşturacağı için de önemli. Çocuğun takibi ve tedavisinin, okul dönemine kadar sürdürülmesi gerekiyor.
Şaşılık
Şaşılık tedavisi yapılırken ilk olarak gözde herhangi bir kırma kusuru olup olmadığı değerlendiriliyor. Kırma kusurlarının düzeltilmesinde esas amaç görmeyi düzeltmek olup, hipermetropi içe kaymaları, miyopi ise dışa olan kaymaları düzeltebiliyor. Bir kısım şaşılıkta, gözlükle tedavi ile başarılı olmak mümkün. Çocuk, gözlüğünü taktığında şaşılığı düzelebiliyor. Yaş ilerledikçe kaymayı kontrol edebilme özelliği kazanabiliyor ve gözlüğü çıkardığında da artık gözü kaymıyor. Bazen gözlük tedavisinin yanı sıra hasta ortoptik tedavi ve egzersiz programlarına alınabiliyor. Gözlükle ve egzersiz programlarıyla düzelmeyen şaşılıklarda, doğumsal şaşılıklarda ve baş pozisyonunun olduğu hastalarda cerrahiye başvurulabiliyor.
Göz tembelliği
Göz tembelliği, önlenebilir görme kaybıdır. İlk yedi yaş içinde kapama ve ortoptik yöntemlerle tedavi edilebiliyor. Çocuğa uygun gözlük veriliyor ve tembel gözü çalıştırmak amacıyla sağlam göze uygun sürelerde kapama yapılıyor. Günümüzde kapamaya destek olacak evde uygulanan bilgisayar programlarını da tedavide kullanıyoruz.
Gözyaşı kanal tıkanıklığı
Gözyaşı yolları alt ve üst göz kapaklarının iç kısmında iki ufak kanal ile başlıyor, gözyaşı kesesini oluşturuyor. İnce bir kanalın yardımıyla burun boşluğuna açılarak sonlanıyor. Tıkanıklık genellikle bu son kısımda oluşuyor. Yeni doğan bebeklerin bir kısmında kanalın son parçası açılmamıştır. Yoğun sulanma ve enfeksiyonun devam ettiği bebeklerde altıncı aydan itibaren kanal tıkanıklığı için sondalama öneriyoruz. Bu işlem genel anestezi altında uygulanıyor. Yaklaşık 5-10 dakika sürüyor. Ortalama zamanlama bir yaş. Gecikme yaşandığında sondalama işleminin başarı şansı azalıyor.
Katarakt ve glokom
Katarakt ve glokom doğuştan olabiliyor. Bir göz bebeğinin diğerinden farklı renkte olması veya gözde kayma olması, doğumsal kataraktın belirtisi. Göz tansiyonu başlangıçta belirti göstermediği halde, ilerledikçe bebeğin gözünün büyüdüğü dikkat çekiyor, ışığa bakamama, sulanma gibi belirtileri oluyor. Bebeklerde bu belirtiler görüldüğü an, zaman kaybetmeden göz uzmanına başvurulması gerekiyor.