Çalışan annenin süt sağma rehberi

Yazı: Filiz Şeref

İlk adım...
Henüz doğum izniniz sona ermeden iş yerine gidip, nerede emzirileceği, sağılan sütün nerede bekletileceği, buzdolabı var mı şeklinde ortam kontrolü yapılması iyi olabilir. İşe ilk başladığınız günlerde gergin olma ihtimaliniz yüksek. Bu gerginlikte iş yerinde hazır olmadığınız ufak bir sıkıntı, sizi daha fazla üzebilir. Önceden ortamı bilip tedbirli olmak ise biraz daha rahat olmanıza yardımcı olacak. Pompa seçiminizi ise daha hızlı olması açısından ikili pompalardan yana yapın. Bu, zamandan tasarruf etmenizi sağlayacak.

Nasıl bir tempoda sağmalı?
İşe başladığınız ilk günden itibaren bebeğinizi evden çıkmadan önce hemen emzirin. Yaklaşık saat 7.30 gibi dersek işe gittiğinizde en geç 12.00 gibi sağabilirsiniz. Mümkünse
10.00-13.00-16.00 gibi, yani bebeğinizin günlük ritmi gibi üç saatte bir sağmanız mantıklı olur ancak çoğu iş yerinde bu mümkün olmayabiliyor. O zaman bir öğle arasında bir de
öğleden sonra 12.00-16.00 gibi sağmanız çok işe yarayacak. Evde bebeğinize kim bakıyorsa sizin eve geliş saatinize yakın bebeği beslememesi gerektiğini anlatın. Ve eve gittiğinizde direkt bebeğinizle koklaşıp, hemen emzirin. İlk günlerde bu anlar muhteşem dakikalardır, keyfini çıkarın. Üzülmeyin, bebeğiniz bu düzene de kısa sürede uyum sağlayacak.
Üç saatte bir sağmak mümkün değilse…
Herkes ister ki üç saatte bir, sanki bebeği emiyor gibi sütünü sağsın. Ama maalesef çoğu zaman bu mümkün olmayacaktır. Çalıştığınızda öğle arasında ve çay molalarınızda sütünüzü sağmak için 10 dakika ayırmaya çalışacaksınız. Böylelikle bir süre sonra belli bir düzen oturacak. Üç saatte bir sağamıyorsanız, dört saati geçirmemeye dikkat edin. Maksimum dört saat ara sonrasında sütünüzü 15-20 dakika sağmak üzere kendinize vakit ayırmalısınız. İşe ilk başladığınızda vücudunuz üç saatte bir sütün boşaltılmasına ayarlı olduğu için, siz bu arayı uzattığınızda göğsünüzdeki süt miktarı şişlik yapıp, sizi rahatsız edecek hale gelecek. O nedenle hem sütün devamlılığı hem de rahat etmek için dört saati geçirmeyin. Özellikle işiniz dışarıda ise ya da sık sık seyahatteyseniz her yerde sağabilmek için pompanızın şarjlı olması da önemli bir avantaj.

Her gün aynı saatlerde mi sağmak gerekir?
Her gün aynı saatlerde sağmak iyi olabilir. Ama bu ilaç gibi değil, yaklaşık aynı saatler denilebilir. Önemli bir ayrıntı da bebeğin beslenmesinin annenin işe gidiş-geliş saatlerine göre ayarlaması. Sabah evden anne çıkmadan emzirmeli ve annenin eve geliş saatine yakın da bebek beslenmemeli. Ne olursa olsun bebekler pompalardan daha fazla süt çeker; en iyi pompa bebektir. Duygusal yakınlık da annenin sütünün miktarını olumlu etkileyecektir. Bu nedenle, annenin eve gelişinden en geç iki saat önce bebeği beslemek, anne geldiğinde bebeğin aç olması önemli.

Bu düzen kaç aylıktan sonra değişir?
Bu düzen annenin sütünün miktarı, sağma düzeni, bebeğin evde emmesiyle çok alakalı. Ama bu düzenle de uzun süre anne sütü almaya devam eden bebekler olduğunu bilmelisiniz. Yeter ki üzülmeyin ve sütüm yetmeyecek sendromuna kapılmayın. Bu düzeni bebeğin büyümesi, annenin çalışırken sağma ritminden yorulması, yaşadığı zorluklar ve bebeğin ek besinlere geçmesi gibi değişiklikler etkileyebilir.

Sütünüz yeterli mi?
İş hayatına başladıktan sonra, annelerde “Sütüm yetiyor mu?” endişesi gelişebiliyor. Süt sağarken artık miktarını net olarak gördüğünüz için, diğer annelerle süt miktarınızı karşılaştırma yapabilirsiniz. Ancak şunu bilmelisiniz ki, her annede bir sağımda çıkan süt miktarı farklı olabilir. Kimseyle kendinizi karşılaştırmayın. “Sütüm yetiyor mu?” endişeniz varsa, bebeğinizi tarttırın ve üç gün sadece emzirin, siz de sadece bebeğinizle ilgilenin ve üç gün sonunda bebeğinizi tarttırın. Ortalamada bebeğiniz günde 30 gr. almışsa her şey yolunda diyebiliriz. Sütünüz  her zamanki miktarın altına düşmeye başladığında ve bu birkaç gün devam ettiğinde o zaman endişelenebilirsiniz. Süt miktarıyla ilgili bilmeniz gereken diğer detaylar ise şöyle:
• İki memeden farklı miktarda süt çıkması olağan bir durum. Bebeğiniz sağ memeyi çok emerse sağ memeden daha fazla süt çıkabilir. Bir memeye ne kadar çok ileti verilirse o kadar fazla süt çıkacaktır.
• Bir önceki sağımdan az ya da çok miktarda süt gelmesi, günün ilerleyen saatlerinde sütün azalması gün içinde annenin yorgunluğu ile etkilenen durumlar. Evde olduğunuz dönemde öğle saatlerinde bebeğiniz uyuduğunda siz de minik bir uyku uyuyun. İnanın bu sütü  çok etkiliyor. Bir de içtiğiniz su miktarına dikkat edin ve öğün atlamayın. Aralarda ceviz, badem ile sütünüzün kalorisini arttırın.

Bebeği biberona nasıl alıştırmalı?
İş hayatına devam edecek annelerin haklı olarak en büyük korkularından biri de bebeğin biberon almaması oluyor. Emzirme Danışmanı Esra Ertuğrul, annelere işe başlamadan yaklaşık bir ay kadar önce bebeklerini biberonla beslemeye başlamalarını öneriyor ve ekliyor: “Mümkünse bu biberonu bebeğe anne dışında biri, mesela baba vermeli. Böylelikle
bebek annenin kucağındayken memeden besleneceğini, baba kucağındayken biberonla besleneceğini düşünür ve kendini o şekilde şartlandırır. Günde bir öğün biberonla beslenerek, anne olmadığı bir zaman sağılmış sütü biberonla alarak sürece yavaş yavaş uyum sağlayacaktır” diyor. Biberona alışma sürecinde yapılması ve dikkat edilmesi gerekenleri ise şöyle sıralıyor:
• Minik bebeğinizin ilk biberonu, mutlaka ayına özel olmalı. Kaç aylıksa o büyüklükte delikli olması önemli bir ayrıntı. İlk denemelerde bebeğiniz biberonu diliyle itebilir. Zorlamayın ve endişelenmeyin. Bu bebeklerdeki bir refl ekstir.
• Bazen piyasanın en iyi biberonunu bebeğiniz sevmeyebilir. O halde zorlamadan başka markaları da deneyin. Aralarından biri mutlaka sevdiği bir biberon olacaktır.
• Bebeklerin biberona alışmaması korkusu kadar büyük bir korku daha var bebeğin biberona alışıp memeyi bırakması. Bebekler biberonla beslendiğinde hiç yorulmadan beslenirken, annesini emerken epeyce bir efor harcar. Ve minicik akıllı bebeğiniz elbette böyle bir durumda kolay olanı seçer. Onun için bebeğiniz emmeyi tam olarak öğrenip, artık hiç sorunu olmadığı an itibarıyla biberonla tanıştırılmalı.İş yerinde sterilizasyon
Pompayı ve diğer aksamları evden steril edip işe getirmelisiniz. Sağdıktan hemen sonra tüm aksamları hiç yıkamadan buzdolabına veya akan suda çalkalayarak temiz bir yere kaldırabilirsiniz. Her seferinde steril malzeme kullanmanıza gerek yok, temiz olması yeterli. Sütü  saklamakta en önemli unsur saklama kabının temiz olmasını sağlamak. Bunu sağlıyorsanız sorun olmayacaktır. Evden sütünüzü  içinde toplayacağınız kaplarınızı steril getirirseniz, bunu da halletmiş olursunuz. Sağarken pompanın ağzı yere düştü diyelim; o zaman yere düşen aksamı kaynar sudan geçirip, akan suda çalkayarak sorununuzu çözebilirsiniz.

Sütü nasıl depolamalı?
İşe başlamadan önce buzlukta en az bir haftalık stoğunuz olsun. Tekrar çalışmaya başlamadan 2-3 hafta önce çalışmalara başlayabilirsiniz. Şu yöntemlerden sizin için uygun olanları deneyebilirsiniz...
• Her emzirmeden sonra kalan sütü azar azar da olsa sağabilirsiniz.
• Bebeğiniz gece uyuyan bir bebekse, geceleri süt sağmak için ideal olacak. Örneğin yatmadan evvel sağmayı deneyebilirsiniz.
• Sabahları sütünüzün miktarı daha fazla olacaktır. Bebeğinizi bir memeden emzirip diğer memeyi sağabilirsiniz.

Anne sütünü nasıl saklamalı?
Anne sütünü pompa ile sağdıktan sonra sağdığınız sütü kaplarda toplayabilirsiniz. Kaba koyduğunuz sütü buzdolabında saklıyorsanız eğer, her seferinde başka kaba koyun. Gün sonunda ise saklama poşetlerine bebeğinizin öğün miktarı kadar paylaştırmak ve etiketlemek en ideali. Cam saklama kaplarını tercih ediyorsanız camda sütü biriktirip, eve giderken poşete koymak daha iyi olacaktır. Cam ile eve taşırken herhangi bir kaza olursa sıkıntı olacağı için taşırken camı tercih etmeyin. Kaplarla eve taşımak isterseniz, özellikle bu iş için olan ve sızıntı yapmayan ürünleri kullanabilirsiniz. Saklama koşulları ile ilgiliyse şu detaylara dikkat edin:
• Anne sütü oda sıcaklığında altı saat, buzdolabında üç gün, buzlukta altı aya kadar kalabiliyor. Ama yine de çok uzun bekletmemekte fayda var.
• Sağdığınız sütleri ertesi gün ya da iki gün sonra taze taze bebeğe vermeyi tercih edin. Ancak buzdolabındaki stokları da bir yandan eritmek, yenileri eklemek gerek. Bunun için haftada 2-3 poşet/kutu dondurulmuş sütü bebeğinize vererek, devir daim döngüsü yaratmaya çalışın. En önce depolananı en önce kullanın.
• Peki buzluktaki sütleri nasıl çözdüreceksiniz? Eğer ertesi gün buzluktan süt kullanacağınız belliyse; akşamdan buzluktan çıkarıp, buzdolabının normal kısmına koyun.
Gece boyunca çözülür. Sabah kalktığınızda da dışarı koyabilirsiniz. İhtiyacınız olan kadarını ılıtıp bebeğinize verebilirsiniz.
• Anne sütünü asla direkt olarak ocakta ısıtmayın ve donmuş anne sütünü asla mikrodalgada çözdürmeyin. Bu işlemler sütün moleküler yapısını bozuyor. Benmari usulü, sütü ısıtmak için en uygun yöntem. Ancak kabı içine koyacağınız suyun çok kaynar olmamasına dikkat etmelisiniz. Daha pratik olması açısından biberon ısıtıcılardan da faydalanabilirsiniz.
• Dolaptan buzdolabına indirdiğiniz sütü, çözüldekten sonra, bir gün içinde bebeğinize verin.
• Sağdığınız sütü  dolaptaki donmuş stün üzerine  eklemeyin. Buzdolabında aynı soğukluğa gelen sütleri birbirine ekleyebilirsiniz.
• Anne sütünü saklarken, direkt buzluğa koymayın. Önce buzdolabına koyun soğutun, sonra dondurucuya kaldırın.