Cilt kuruluğu en çok kimlerde görülüyor? Belirtileri neler?

Hemen her yaşta ve herkeste cilt kuruluğu problemi görülebiliyor. Çoğu kez nemlendirici kullanmak kuruluk sorununu çözüyor ancak bazı durumlarda cilt kuruluğunu önlemek için bir cilt uzmanından yardım almak gerekiyor.

Tıpta cilt kuruluğu “kserozis” olarak adlandırılıyor. Dermatoloji Uzmanı Dr. Mukaddes Özcan, cilt kuruluğunun aşırı diyebileceğimiz bir boyuta vardığında ise bu kuruluğun, egzama (dermatit) denilen diğer bir cilt problemine işaret ediyor olabileceğini belirtiyor. Kuru cildin ayrıca diyabet, tiroit sorunları veya kötü beslenme gibi başka problemlerle de ilişkili olabileceğini söyleyen Dr. Özcan, cilt kuruluğunu hazırlayan etkenleri ve buna yönelik neler yapılması gerektiğini anlattı.

Kuru cilde neden olan çevresel etkenler; sıcak su, deterjanlar, giysilerle oluşan sürtünme, sık hava yolculuğu, rüzgara maruz kalmak, çevre kirliliği, klima ve diğer kimyasal maddeler olarak sıralanabiliyor. Atopik egzama, kalıtsal bazı hastalıklar, iktiyosis, seboreik dermatit (yağlı egzema), psöriasis (sedef) gibi cilt hastalıkları, metabolik faktörler, hipotiroidi (tiroit bezinin yeterince çalışamaması), aşırı kilo kaybı ve ilerleyen yaş kuru deriye neden olan diğer faktörler.

Cilt kuruluğuna neden olan faktörler:
Yaş: Yaşlandıkça cildimiz de incelmeye ve kurumaya başlıyor. Yaşla birlikte metabolizma değişiyor, ciltte yağ bezleri daha az çalışıyor. Bu gibi nedenlerle cilt esnekliğini ve nemini yitirmeye başlıyor.

İklim: Kuru bir iklimde yaşayanlar cilt kuruluğu sorunu ile daha çok karşılaşıyor. Sadece sıcak ve kuru iklim değil, aynı zamanda soğuk ve kuru havalar da cildi kurutuyor. Soğuk havada cilt kuruluğu şikayeti artıyor. Hem kuru hava hem de iç mekanlarda bulunan havadaki nemi daha da azaltan ısıtıcılar buna neden oluyor. Yaz aylarında ise klimaların benzer bir etkisi var. Kısaca, havadaki veya bulunduğunuz ortamdaki nem azaldıkça cilt kuruluğu şikayeti de artıyor.

Güneş: Güneş cildi kurutuyor. Böylece güneş ışınları cildin daha alt katmanlarına ulaşarak kırışıklık ve sarkma gibi başka zararlara da neden olabiliyor.

Cilt hastalıkları: Çocuklukta egzama benzeri bir cilt hastalığı ile tanışmış olan kişiler yetişkinlik döneminde cilt kuruluğu problemi yaşayabilir. Sedef hastalığı da yine cildin çok kurumasına yol açıyor.

Hormonal değişimler: Kadınlarda menopoz döneminde ya da tiroit hastalıklarında hormon seviyelerindeki dengesizlikler, cildin nem oranını etkileyerek cilt kuruluğuna sebep olabiliyor.

Kullanılan ilaçlar: İdrar söktürücü ilaçlar veya harici kullanılan çeşitli kremler cilt kuruluğuna yol açabiliyor. Tedavi tamamlandıktan sonra ilacın kullanımı bırakıldığında, cilt de düzeliyor.

Yüzmek: Bazı havuzlarda klor miktarı çok fazla oluyor ve bu da yüzen kişilerin cildini kurutabiliyor.

• Sıcak suyla temas

• Deterjan

• Giysilerden dolayı oluşan sürtünme

• Sık uçak yolculuğu

• Rüzgara maruz kalma

• Çevre kirliliği

• Klima

• Kimyasal maddeler

• Atopik egzama, kalıtsal bazı hastalıklar

• İhtiyosis, sedef gibi cilt hastalıkları

• Metabolik faktörler, tiroit bezinin yeterli çalışamaması, kilo kaybı

• İlerleyen yaş

KİMLERDE CİLT KURULUĞU GÖRÜLÜYOR?
İnsanlar yaşlandıkça daha çok ortaya çıkan bir tablo olan kuru deri “Kserozis” olarak tanımlanıyor. Yaşlanmayla beraber daha kuru ve daha az yağlı bir cilt ortaya çıkıyor. Cildin üst tabakalarındaki suyun azalması deride çatlama, kaşıntı ve kuruluğa neden oluyor. Cilt kuruluğu olan kişilerin çoğunda altta yatan bir hastalık bulunmuyor. Kuru cilde sahip olan kişilerin büyük çoğunluğunu sık duş alan ve kese-lif alışkanlığı olan kişiler oluşturuyor.

CİLT KURULUĞU NASIL ANLAŞILIYOR?
Deri kuruluğunun ilk belirtisi, deride donuk gri beyaz bir renk. Kuruluk arttıkça renk değişikliğine ek olarak ciltte gerilme hissi, pul pul soyulmalar, kepeklenme, deri yüzeyinde pürüzlenme, çatlaklar, yarıklanmalar oluşuyor. Kuru ciltlerde gözenekler küçük oluyor. Kuru cilt ince bir üst deriye sahip. Yağ salgısı normalin altında olduğundan görünümü mat oluyor. Nem oranı çok düşük cilt daima gergindir. Daha az gözenek olan bölgelerde çatlayan alanlar bulunabiliyor. Yanaklardaki deri ise ince oluyor.

BELİRTİLERİ NELER?
Kuru ve sert ciltlerin dokusu pürüzlü ve sert oluyor. Dahası kuru ve sert cilt çatlıyor, pullaşıyor. Pullanma bütün vücutta, özellikle de bacaklarda görülebiliyor. Cilt yüzeyinde bazı bölgelerde geniş ve beyaz pullar oluşmaya başlıyor. Nem eksikliği ve aşırı pullanma kuru ve sert bir cilde neden olan faktörler arasında yer alıyor. Cildin yüzeyindeki hidrolipidik tabakadaki değişimlerle cilt sertleşiyor. Olağandışı bir hızla su buharlaşıyor ve cilt doğal nemini kaybedip bir pullanma yaşıyor. Hücreler küme şeklinde birleşiyor ve cilt yüzeyinde duruyor. Böylelikle pullar görünür hale geliyor ve dokununca sert bir his veriyor.

EN ÇOK HANGİ BÖLGELER KURUYOR?
Su kaybının regülasyonu, vücudun bölgelerine göre farklılıklar gösteriyor. Kuruluk kollarda, bacaklarda ve gövdede daha belirgin oluyor çünkü bu bölgelerde daha az yağ bezi bulunuyor. Yüz, diğer vücut bölgelerine göre daha su geçirmez. Deri geçirgenliğindeyse, lipitlerin (yağların) kritik rolleri var. Sık duş alındığında doğal deri lipitlerinin yeniden oluşabilmesi için yeterli süre olmadığından kuruluk, özellikle yağ bezleri daha az olan kol ve bacaklarda daha belirgin oluyor.

KURU CİLTLERE ÖZEL ÜRÜN MÜ KULLANMALI?
Kuru ciltler, bariyer fonksiyonları bozulmuş ciltler olduğundan dış etkenlere karşı oldukça savunmasız kalıyor. Dolayısıyla bakım ürünlerinde cildin bariyer fonksiyonlarını güçlendirmeye yönelik ürünler tercih etmek gerekiyor. Cilt kuruluğu olan kişiler mutlaka bir dermatoloji uzmanına danışmalı. Kişinin şikayetleri, belirtilerin süresi ve şiddeti, tedavinin şeklini belirliyor. Bazı olgularda sadece nemlendiriciler yeterli olurken; belirtilerin şiddetli olduğu olgularda antihistaminik ilaçlar ve tropikal kortikosteroid kremler vermek gerekebiliyor. Çok sayıda ve markada nemlendirici olduğundan, rastgele bir nemlendirici kullanımı doğru olmuyor. Kuru cilt problemi olanlar, yağ içinde su emülsiyonu dediğimiz ve deriyi yoğun nemlendiren ürünler kullanabiliyor. Deride hassasiyet problemi olmayan kişilerse, üre ithiva eden kozmetik nemlendiricilerden fayda görebiliyor. Banyo sonunda kullanılan vücut yağları, derinin nem kaybını engelliyor. Bu tip kozmetik ürünlerinin de oldukça faydası bulunuyor.

CİLDİ NEMLENDİRMEZSEK NE OLUR?
Esnekliğini ve bütünlüğünü koruyan cildin sırrı nem. Neme doymuş sağlıklı bir ciltte, su oranı yüzde 10’un üzerinde olmalı. Sağlıklı cilt, deri üzerinden gerçekleşen su kaybını dengeliyor.

Cildimizdeki su miktarı azaldıkça, vücut nem kaybediyor. Bunun, hem içsel hem de dışsal olmak üzere pek çok nedeni bulunuyor. Cilt nemsiz kaldığında dayanıklılığı azalıyor ve çok çabuk yıpranıyor. Böylece ciltte ince çizgiler ve kırışıklıklar oluşuyor. Bununla birlikte aşırı kuruluk, pullanma, çatlak, enfeksiyon gibi cilt sorunları da ortaya çıkabiliyor.

KIŞ AYLARINDA CİLT KURULUĞUNU ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILMALI?
Sıcağa ve soğuğa maruz kalan ciltte “stratum korneum” tabakasının nem içeriği azalıyor. Su kaybı artıyor ve bu artış cildin kurumasını beraberinde getiriyor. Kış mevsimi cilt kuruluğuna neden oluyor. Dönemsel kuruluk dendiğinde, “kış kaşıntısı” olarak da bilinen soğuğa bağlı cilt kuruluğu akla geliyor. Kış aylarında düşük neme bağlı olarak gelişen bu tablodan korunmak için mutlaka koruyucu giysiler giyilmeli, nemlendiriciler kullanılmalı. Güneş de hem ısı hem de ışın etkisiyle ciltte nem kaybına neden oluyor. Kozmetik açıdan kaba ve kuru bir deri görüntüsüne mahkum olmamak için yaz ve kış ayları boyunca güneş koruyucu ürünler kullanmak gerekiyor. Suyla sık temasta bulunmak derinin nem kaybına neden olduğundan, çok sık kese ve peeling uygulaması sakıncalı. Çünkü oluşan sürtünmeye bağlı tahriş, kuruluğun şiddetini artırıyor.

Yaz aylarında terlemeye bağlı oluşan susuzluk hissi, su içilmesi için kişiyi uyarıyor fakat kış aylarında su tüketimi azalıyor. Cilt kuruluğunu engellemek için dikkat edilmesi gereken en önemli nokta bol su tüketimi. Bitki çayları ya da meyve sularından da sıvı ihtiyacı karşılanabiliyor. Ayrıca, yediğimiz besinler de cilt kuruluğuna etki ediyor. Hızla oluşan kilo kayıpları ve dengesiz beslenme deride kuruluğa neden oluyor. Özellikle bol meyve ve sebze tüketimi cilt sağlımız için gerekli. Doymamış yağ asitleri (sıvı yağ) yönünden zengin beslenmek cilt kuruluğunu önlemede yarar sağlıyor. Kış aylarında cildimiz kurumaya eğilim gösterdiği için özellikle kuru ciltlere ayrı bir özen gösterilmesi gerekiyor. Kuru ciltler için yumuşak temizleyicilerle cilt temizliğinin yanında yoğun ve uzun süreli nemlendirme sağlayabilen ürünler seçilmeli. Yoğun kıvamlı, cildin üst tabakasında koruyucu örtü oluşturarak uzun süre etki gösteren kremler uygun oluyor. Cildin lipid tabakasının büyük kısmını oluşturan seramid maddesini içeren nemlendiriciler onarım görevi ile bariyerin korunmasını destekliyor. Bunun dışında gliserol, hyalüronik asit, skualen, E vitamini ve shea yağı da zengin nemlendirici özelliği olan ürünler arasında sayılıyor. Nemlendirici krem kullanımına ek olarak haftada bir nem maskeleri ve yoğun nemlendirici cilt bakımları yaptırılması da öneriliyor. Omega-3 yağ asitlerinden zengin beslenmenin de cildin nemlenmesine yardımcı olacağı belirtiliyor. Cilt için tedavi edici özellikte olan distilasyon yöntemiyle elde edilen ve esansiyel yağlardan zengin ürünler çok kuru ciltlerde etkili tedavi sağlıyor. Argan yağı özellikle cildin nemini koruması için gerekli esansiyel yağ asitleri, E vitamini ve steroller ile hidrolipidik tabakanın korunmasında etkili oluyor. Cilt nemlendirmede evde kullanılan ürün ve bakımlar çok kuru ciltlerde bazen yetersiz kalabiliyor. Bu durumda profesyonel uygulamalar devreye girmeli. Nemlendirici cilt bakımlarının yanı sıra cildin nem içeriğini ve dış etkenlere karşı savunmasını artıran mezoterapi yöntemleri de etkili yöntemler arasında yer alıyor.

CİLDİ KURU OLANLARIN EDİNMESİ GEREKEN ALIŞKANLIKLAR NELER?
Bazı temel kurallarla cilt kuruluğundan kurtulmak mümkün... Özellikle banyo sonrası nemlendirici kullanmak, beslenme alışkanlıklarını değiştirerek cilde faydalı gıda takviyeleri yapmak, bulunduğu kapalı ortamları nemlendirmek ve cildi etkileyen hava koşullarına karşı korunmak büyük oranda sorunun kaynağını gideriyor. Her şeyden önce kullanılan ürünleri seçerken cildin kuruluk oranına, yaşa ve nemlendiricinin içeriğine dikkat edilmeli, sivilce problemi olanlarda gözenekleri tıkamayan nemlendiriciler kullanılmalı. Tüketilecek gıdalarda ise cildin nem ihtiyacını karşılayan besinler tercih edilmeli. Başta A vitamini olmak üzere E ve C vitaminleri, çinko, Omega-3, Omega-6 yağları ile antioksidan içeren besinler cilt kuruluğunu gidermekte etkili. Ispanak, brokoli gibi yeşillikler ile beyaz ve kırmızı et yanında, içeriğinde A vitamini bulunan havuç, patates, kuru kayısı; Omega-3 bulunan ceviz, balık; Omega-6 bulunan ay çekirdeği cilt kuruluğunu gidermek için tüketilebilecek besinlerin başında geliyor. Ayrıca yaz-kış bol su tüketimi cildin yeterli neme kavuşması açısından çok önemli.

BUNLARA DİKKAT!
• Uzun süren, köpükle yapılan banyolar ve çok sıcak suyla alınan duşlar deri kuruluğunu artırıyor. Bu nedenle banyo ve duş süresi kısa tutulmalı, duştan çıktıktan sonra mutlaka cilt tipine uygun nemlendiriciler kullanılmalı.

• Sabun deriyi kuruttuğundan, pH değeri 5,5 olan sabunsuz temizleyiciler veya yağ ile gliserin oranı yüksek sabunlar tercih edilmeli.

• Deterjan, aseton ve kimyasallarla sık temastan kaçınılmalı.

• Çok dar giysiler sürtünmeye bağlı deride kuruluk ve tahrişe neden olabileceğinden, kıyafet seçimine dikkat edilmeli.

• Ofis ortamında çalışanlarda, klimanın neden olduğu düşük neme bağlı cilt kuruluğu oluşabiliyor. Odanın nem oranının düşük olmamasına dikkat edilmeli.

• Soğuk havalarda açıkta kalan bölgeleri, özellikle ellerimizi eldivenle korumamız gerekiyor.

Bunlar da ilginizi çekebilir:
Cilt neden kurur? Kuru cilde ne iyi gelir?