Çocuğunuz ilkokula hazır mı?

İlkokula hazır olan bir çocuğun akademik başarısı ilkokul hayatı boyunca sürer. Çocuğun ilkokula hazır olması ise kendi öğrenme ve gelişim süreciyle ilgilidir, bazı temel becerilere sahip olmayı da gerektirir. Peki, temel beceriler nelerdir ve güçlendirmek için neler yapılabilir?

Nuh’un Gemisi Çocuk Terapi ve Aile Danışmanlığı Merkezi’nden Uzman Gelişim Psikologu Hazal Çelik, çocukların ilkokula başlamadan önce bazı temel becerilere sahip olması gerektiğine, temel becerileri eksik olan çocukların ilk yıllarda zorlanabileceklerine dikkat çekiyor. Çelik; ilkokulda kullanılacak becerilerin fiziksel ve motor gelişim, sosyal ve duygusal gelişim, öğrenmeye yönelik davranışlar, dil gelişimi, bilişsel gelişim ve genel bilgi (matematik, okuma yazmaya yönelik bilgiler) gibi alt alanların üzerinde oluşturulduğunu belirterek bunlarla ilgili ayrıntıları paylaşıyor:

Fiziksel ve motor gelişimi, sınıf aktivitelerinde ve çocukların sosyal hayatında önemli bir yer tutar. İnce motor gelişiminin belirli bir seviyede olması, okuma ve yazma için yapılacak etkinliklerde çocuğun yetkin olmasını sağlar. Çocukların ilkokula başlamadan önce dominant el tercihinin (sağ-sol) olması, kalem tutması, rakam ve harfleri kopya edebilmesi, sınır taşırmadan boya yapabilmesi, makas kullanabilmesi gereklidir. 

Sosyal ve duygusal gelişimleri incelendiğinde duygu düzenleme, yönerge alma, sosyal ilişki kurma ve sürdürme dikkate alınan konulardandır.

Öğrenmeye yönelik davranışlarda çocukların öğrenmeye istekli olmaları, öğrenmek için gerekli olan dikkate sahip olmaları ve bu dikkati öğrenme odaklı sürdürebilmeleri gereklidir. Aynı zamanda sosyal ve duygusal gelişiminde sorun yaşamayan çocuklar, arkadaş ve öğretmen ilişkilerinde de bu becerilerini problem çözme yönünde kullanabileceklerdir.

Dil gelişimi düşünüldüğünde çocukların kendilerini, duygu ve düşüncelerini anlaşılır biçimde ifade etmeleri beklenir. Dil aynı zamanda çocukların sosyal ilişkilerinde hem kendilerini ifade etmeleri hem de karşılarındakileri anlamaları açısından önemlidir.

Dili bir bilişsel beceri olarak düşündüğümüzde ise dil becerileri çocukların okuma ve yazmaya hazırlığında önemli bir yer tutar. Harfleri tanımak, hece-ses ayrımı yapabilmek, okuduğunu anlayabilmek okuma ve yazmaya hazırlığı güçlendirecek becerilerdendir.

İlkokula başlayacak çocukların becerilerini güçlendirecek 4 aktivite önerisi

Hazal Çelik, ailelerin ilkokula başlamadan önce çocuklarının bilişsel, dil, okuma ve yazma,  sosyal gelişimlerini güçlendirecek aktiviteler yapmalarının önemine de dikkat çekiyor ve ilkokula başlayacak çocukların becerilerini güçlendirecek 4 aktivite öneriyor.

1. Müze ziyaretleri yapın. Bir hafta sonu etkinliği olarak çocuğunuzu müzeye götürün. Müzeler hem çocukların bilgi birikimini artıracak hem de keşif heyecanı yaşatacaktır. Müze ziyaretinden sonra çocuğunuza en sevdiği objeleri sorabilir hatta bunun resmini çizdirebilirsiniz.

2. Hafızasını ve anılarını güncel tutun. Örneğin; çocuğunuzla beraber bir doğum günü partisine gittiniz. Üzerinden bir süre geçtikten sonra bu doğum gününü çocuğunuza anlattırın. Ona kimlerin partiye geldiğini ve en eğlendiği anın ne olduğunu da sorabilirsiniz. Bu şekilde hafızasını güçlendirip anılarını düzenlemesine yardımcı olabilirsiniz.

3. Alfabe öğrenimini destekleyin. Bu beceriyi geliştirmek için evinizin duvarlarına, dolap kapılarına hatta buzdolabının üzerine çeşitli harfleri kocaman yazıp, daha sonra o harfle başlayan bir görsel çizebilir ya da yapıştırabilirsiniz. Bu harfleri tek seferde 3-4 adet yapıp zamanla değiştirmek hem çocuğun sıkılmamasını hem de yeni harfleri tanımasını sağlayacaktır.

4. Matematik becerisini güçlendirin. Örneğin; sayı sayma için arabada giderken ya da yolda yürürken bir obje seçip (kırmızı arabalar), “Markete gidene kadar bütün kırmızı arabaları say” diyebilirsiniz. Markette seçtiğiniz meyve ve sebzeleri çocuğunuzun poşete koymasını sağlayarak basit toplama işlemleri yaptırabilirsiniz. Alışveriş arabasında bulunan şekilleri (dikdörtgen süt kutusu, yuvarlak karpuz, üçgen peynir vs) çocuğunuza buldurabilirsiniz. Ödeme yaparken bazı paraları çocuğunuza verip paraları tanıtmak da güzel bir aktivite olabilir.