Çocuklarda halsizliğin nedenleri

Çocuklarda pek çok soruna bağlı olarak halsizlik görülebiliyor. Bağırsak parazitleri ya da besinlerden kaynaklanan sorunlardan halsizlik oluşabileceği gibi demir eksikliğine, uyku apne sendromuna ya da geniz eti problemine bağlı olarak da halsizlik olabiliyor. Lösemi ve malintelere bağlı da oluşabilen halsizlik problemlerinim tek başına değerlendirilmemesi  gerektiğini söyleyen Liv Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Emre Çenesiz, halsizlikle belirti gösteren hastalıklar hakkında bilgi verdi.

Bağırsak parazitleri
Özellikle yaz aylarında bağırsak parazitlerine çok sık rastlanır. İyi yıkanmamış sebze ve meyvelerle bulaşır. Genel belirtileri ağızdan salya akması, makatta kaşıntı, halsizlik, iştahsızlık ve ağız kokusu olan bağırsak parazitlerinin tanısı basit testlerle konularak tedavisi kolaylıkla yapılır ancak erken tedavi edilmediği takdirde çocukların gelişimlerini etkileyebilir. Bağırsak parazitleri tedavi edilebilen ancak bazen de tekrarlayabilen bir hastalık olduğundan ebeveynlerin oldukça dikkatli olması gerekiyor.

Kansızlık ve kan hastalıkları
Birçok şey çocuklarda demir eksikliği anemisine sebep olabiliyor. Çocuklarda en sık görülen kansızlık nedeni demir eksikliği anemisi. Büyüme-gelişme çağındaki çocuklarda demir eksikliğine çok dikkat edilmesi gerekiyor. Gün içinde halsizlik, yorgunluk, dikkat bozukluğu varsa özellikle kansızlığın araştırılması gerekiyor. Demir eksikliğinde normalde demir içermesi gereken kırmızı kan hücreleri sayıca azalıyor. Kırmızı kan hücrelerinin esas görevi dokulara oksijen taşımak ve dolayısıyla enerji vermektir. Kan hücreleri azaldığında dokulara taşınan oksijen de azalacağından çocuk halsizleşiyor. Ancak tedavi edilmediği takdirde zihinsel fonksiyonlar da etkilenebiliyor. Demir eksikliği olanlarda mental ve motor (zihinsel ve hareket) gelişim skorları daha düşük oluyor, dikkat eksikliği daha sık görülüyor. Sağlam çocuk takibinde ilk altıncı ay sonunda hemogram, demir düzeyi bakılıp tanısı konulabiliyor. Senede bir kere tekrar etmek gerekiyor. Demir eksikliğinin erken tanısı için düzenli aralıklarla kan sayımı yapılması gerekiyor. Prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerin 4-6’ncı ayda, zamanında doğmuş bebeklerin ise 6-9’uncu ayda tam kan sayımı yapılması önemli. Doktorunuz gerekli görürse testin zaman içinde tekrarlanması önerilebiliyor. Kansızlık saptanırsa demir tedavisine başlamak gerekiyor. Demir eksikliği anemisi tanısı konan çocuklara kilosuna uygun dozda demir içeren ilaçlar başlanıyor ve diyet düzenleniyor. Demir emiliminin daha iyi olması için ilacın aç karna alınması ve C vitamini bakımından zengin gıdaların bolca tüketilmesi öneriliyor. 1 ay kırmızı kan hücrelerinin artırılması ve 2 ay da demir depolarının dolması için toplam 3 ay tedavi sürdürülmeli, tedavi bitiminde kan sayımı kontrolü tekrar yapılmalı. Demir tedavisine bağlı dişlerde lekelenme ve dışkıda renk değişikliği görülebilirse de bu durum geçici. Kansızlığın belirtileri varsa malinteler, lösemi gibi kansızlığın daha az görülen nedenleri de önemle araştırılmalı.

Uyku apnesi sendromu ve geniz eti
Çocuklarda geniz eti varlığı pek çok soruna neden olabiliyor. Geniz etinin büyük olması burnun arka deliklerinin kapanmasına sebep oluyor. Geniz eti sebebiyle, burnun kapalı olması sonucunda çocukta ağzı açık uyuma, horlama ve uykuda kısa süreyle nefes kesilmesi (uyku apnesi) gelişebiliyor. Gece uyuyamayan çocuk gündüz halsiz oluyor. Burnu tıkanan çocuk gece kaliteli uyuyamadığı için okul başarısı da olumsuz etkilenebiliyor.