Çocuklarda kulak ağrısı neden olur? Evde kulak ağrısı için ne yapılabilir?

Enfeksiyon kulak deliğinden kulak zarına kadar olan kanaldaysa dış kulak yolu enfeksiyonu, kulak zarının arkasında daha iç kısımdaysa orta kulak iltihabı (akut otitis media) teşhisi konulur. KBB Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Irmak Uçak, çocuklarda kulak ağrısını anlatıyor...

ORTA KULAK ENFEKSİYONU NEDEN OLUR?

Orta kulak enfeksiyonu, burun ve genizdeki mikroorganizmaların östaki tüpü aracılığıyla orta kulak boşluğuna geçmesi nedeniyle oluşur. Çocuklarda, yetişkinlere göre, östaki tüpü daha yatay ve daha kısadır, bu nedenle orta kulak enfeksiyonuna daha yatkındırlar. Daha önceden kulak zarında delik olmayan, kulak zarı sağlam olan çocuklarda dış kulak kanalında kaçan su orta kulak enfeksiyonuna sebep olmaz, enfeksiyon zarın daha iç kısmında orta kulak boşluğunda oluşmaktadır ve hemen her zaman burun ve geniz kaynaklıdır.  Dolayısıyla orta kulak enfeksiyonu başka birine yine orta kulak enfeksiyonu olarak bulaşmaz; çocuğun aynı zamanda burun akıntısı, öksürük, hapşırma gibi üst solunum yolu enfeksiyonu bulguları varsa, yine üst solunum yolu enfeksiyonu olarak başka bireye bulaştırabilir. Kış aylarında nezle, grip, sinüzit gibi enfeksiyonlar daha sık görüldüğü için orta kulak iltihabının da sıklığı artmaktadır.

DIŞ KULAK YOLU ENFEKSİYONU NEDEN OLUR?

Dış kulak yolu enfeksiyonu genellikle yaz aylarında denize ve havuza girilmesine bağlı oluşur. Bunun dışında da dış kulak kanalında oluşan tahrişe bağlı veya kulak enfeksiyonu olan başka bir bireyin enfekte salgılarının çocuğun kulağına temas etmesi ile bulaşır. Dış yolu yolu enfeksiyonu bulaşıcı olabilir, çocuğun enfekte kulağına temas eden pamuk, kulaklık, damlalık ucu veya kendi eli dahi, sonrasında diğer kulağa da temas ederse enfeksiyonu taşıyabilir. Dış kulak yolu enfeksiyonu oldukça ağrılıdır ve kulak kanalı girişindeki kıkırdaklara dokunmakla ağrının şiddeti çok artar, çocuk kulağına dokundurmaz, o kulağın üzerine yatamaz.

ÇOCUKLARDA KULAK AĞRISI NASIL GEÇER?

Kulak enfeksiyonları, enfeksiyonun yerine göre, antibiyotik içeren şuruplar veya damlalar ile tedavi edilir. Antibiyotik enfeksiyonu tedavi etmeye başladıkça ağrı azalır ancak bunun için birkaç gün geçmesi gerekir. Bu nedenle kulak ağrısı olan bir çocukta ağrı kesici şuruplar verilerek erken dönemde çocuğun ağrısı azaltılmaya çalışılır. Dış kulak yolu enfeksiyonuna bağlı şiddetli ağrılarda ek olarak lokal anestezik kulak damlaları kullanılabilir. Orta kulak enfeksiyonunda bazen basıncın artmasına ve kulak zarını dışarıya doğru bombeleştirmesi bağlı ağrı daha da şiddetlenebilir. Basıncın daha da artığı durumlarda kulak zarında yırtılmalar oluşur ve orta kulaktaki iltihaplı sıvı dışarıya akar, zarın yırtılması ve basıncın ortadan kalkması ile çocuğun ağrısı birden geçebilir. Kulak ağrısı olan ve sonrasında dış kulak kanalında akıntısı başlayan bir çocukta, hekime başvurup kulak muayenesi yapılana kadar çocuğun kulağı sudan korunmalıdır.

ÇOCUKLARDA KULAK AĞRISI HANGİ HASTALIK YA DA PROBLEMLERİN HABERCİSİDİR?

Çocuklarda kulak enfeksiyonu dışında başka sebepler de kulak ağrısı yapabilir.

Kulak kanalını tamamen tıkayan ve baskı oluşturan kulak kirleri (buşon) ağrıya sebep olabilir. Böyle bir durumda kulak kirleri temizlendikten sonra dış kulak kanalı ve orta kulak değerlendirilerek enfeksiyon bulguları olup olmadığı araştırılır.

Kulak ağrısıyla gelen bir çocuğun muayenesinde kulak kanalı ve kulak zarı normal gözüküyorsa, yansıyan ağrı düşünülmelidir. Tonsillit ve farenjit gibi boğaz enfeksiyonları, bademciklerin üzerinde veya damakta oluşan aftlar ve yaralar, diş ağrıları, çene eklem problemlerine bağlı ağrılar kulağa yansıyan ağrı yapabilir.

KULAK AĞRISI İÇİN EVDE NE YAPILABİLİR?

Kulak ağrısı olan çocuklarda ağrı kesici şuruplara ek olarak, burun tıkanıklığının azaltmaya ve östaki tüpünü rahatlatmaya yönelik dekonjestan özellikli burun spreyleri kullanılabilir. Üst solunum yolu enfeksiyonu bulguları olan ve kulak enfeksiyonu başlamamış çocuklarda tuzlu su spreyleriyle burun temizliği yapmak, orta kulak enfeksiyonu ve sinüzit gelişmesini önlemeye yardımcı olabilir. Ancak orta kulak enfeksiyonu başlamış olan çocuklarda basınçlı şekilde yapılan burun temizliği orta kulak basıncını arttırarak ağrıyı daha da şiddetlendirebilir. Sadece basınçlı burun yıkama veya çocuğun çok kuvvetli sümkürmesi bile burundaki mikroorganizmaların östaki tüpü aracılığıyla orta kulağa ulaşmasına sebep olabilir. Orta kulak enfeksiyonu geçiren çocuklarda kulak üzerine yapılan sıcak uygulama (çocuğun cildini tahriş etmeyecek şekilde) ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.