DEHB'in yetişkinlerin iş hayatı üzerindeki etkisi nedir? Nasıl başarılı olabilirler?

Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Murat Yusuf Hüseyin, DEHB'li yetişkinlerin iş hayatında yaşadığı zorlukları ve nasıl ilerleme kaydedilebileceğini anlatıyor...

DEHB'NİN YETİŞKİNLERİN İŞ YAŞAMINA ETKİLERİ NELERDİR?

DEHB’li kişiler iş yaşamlarında aşırı erteleme eğilimi gösterirler ve zaman yönetimi konusunda zorluk yaşarlar. Görevleri önem sırasına göre sıralamakta, randevuları düzenlemekte ve günü planlamakta zorlanırlar. Bu da beraberinde unutulan toplantıları, kaybolan evrakları ve son teslim tarihleri geçmiş projeleri beraberinde getirir. Tüm bunlara dürtüsellik ve öfke sorunları eklenince iş yerinde yaşadıkları sorunlar daha da büyüyebilmektedir. İş yerinde çoğunlukla performanslarının altında kalmak ve sık sık sorun yaşamak DEHB’li kişilerde zamanla özgüven kaybına neden olabilmektedir. 

Ancak, DEHB belirtilerini kontrol etmeye yardımcı olacak beceriler öğrenilebilir. Yapılacak işleri listelemek ve not tutmak, işleri sıra sıra yapmak (bir iş bitmeden diğerine geçmemek), tek olabilecekleri ve mümkünse sessiz bir ortamda çalışmak dikkat dağınıklığı belirtilerine yararlı olur. Kişi masa başı bir işte çalışıyorlarsa ara ara yürümek için fırsat yaratmak hiperaktivite belirtilerine; hangi durumlardan sonra kendilerini öfkeli hissettiklerini fark etmek ve kontrol etmeye çalışmak, nefes ve gevşeme egzersizleri dürtüsellik belirtilerine fayda sağlayacaktır. Bu konuların kapsamlı çalışılabilmesi için psikoterapiden faydalanmak gerekir. Bilişsel davranışçı psikoterapi başta olmak üzere DEHB’de bu ve benzeri zorluklarda psikoterapiler başvurulan tedavi yöntemleridir.

DEHB'Lİ BİREYLERİN İŞ YAŞAMINDA BAŞARILI OLABİLMESİ İÇİN NELERE DİKKAT ETMESİ GEREKİR?

İş yerinde yapılacak ufak değişiklikler, DEHB’li kişilerin işlevselliklerini büyük ölçüde arttırabilir. Örneğin, işleri basitleştirmek için daha yönetilebilir parçalara bölmek, bu kişilerin dükkatlerini sürdürmelerine ve vazifelerini tamamlamalarına yardımcı olur. Ayrıca, çalışma alanının düzenlenmesi ve gereksiz uyarıcılardan arındırılması, dikkat dağınıklığını azaltmasını sağlayabilir.

Stres yönetimi DEHB’li bireylerde oldukça önemlidir. Düzenli egzersiz ve yeterli uyku, stres seviyelerini azaltmaya ve daha kolay ve uzun odaklanmaya fırsat tanıyabilir. Ayrıca, zaman yönetimi ve önceliklendirme becerilerinin geliştirilmesi, günlük görevlerin daha etkin bir şekilde yönetilmesine olanak tanır.

DEHB’li bireylerde kendini tanıma ve farkındalık iş hayatında başarıya ulaşmada en önemli noktalardan biridir. Kişinin kendi güçlü ve zayıf yönlerini tanıması ve bunları iş hayatındandaki işlevselliğini arttırmak için kullanabiliyor olması önemlidir. Bu noktada yardım almaktan çekinmesinler. Profesyonel danışmanlık ve psikoterapi, DEHB’li bireylerin iş hayatında başarılı olmalarına büyük katkıda bulunabilir. Bu destek, kişinin DEHB belirtilerini farketmesine ve bu belirtilerle nasıl başa çıkacağını öğrenmesine yardımcı olabilir.

İLAÇ TEDAVİSİ DEHB'Lİ YETİŞKİNLERİN İŞ YAŞAMINI NASIL ETKİLER?

DEHB’li yetişkinlerde iş yaşamında temel sorun çoğunlukla dikkat eksikliği belirtileri ile ilgilidir. İlaç tedavisi başlanan DEHB’li yetişkinlerin işlerine odaklanabildiği, planlamalarını yapabildiği, zaman yönetimini yapabilmeye başladıkları görülmektedir. Birden öfkelenme şikayetleri azalmakta böylece çalışma arkadaşlarıyla daha olumlu iletişim kurabilmektedirler. Özetle, DEHB’li kişilerin ilaç tedavi ile birlikte iş yerindeki işlevsellikleri çoğu zaman belirgin olarak artmaktadır. Bu noktada psikiyatrik takibin düzenli sağlanması, ilacın düzenli ve önerilen dozda kullanılması ve ilaç tedavisinin psikoterapi ile desteklenmesi uygulanması gereken başlıca stratejilerdir.