Dişlerine iyi bakın!

SEBZE VE MEYVELER ÇÜRÜK OLUŞUMUNU ENGELLİYOR
Diş sağlığımızı korumanın en iyi yöntemlerinden biri de sebze ve meyve tüketmek. Bu besinlerde bulunan vitaminler dişlerin çürümesini engellerken aynı zamanda dişlerin güçlenmesini sağlıyor. Çocukların beslenme çantalarının içinde sandviçin arasına domates, salatalık, yeşil biber ya da sebzeli börek koymanın daha uygun olacağını belirten Çağdaş Kışlaoğlu, bu yiyeceklerin ağız ve diş sağlığına yararlı olduğunu söylüyor. Ayrıca beslenme çantasında her gün bir meyve bulunması gerektiğini vurguluyor.

SAĞLIKLI DİŞLER İÇİN…
• 2-2.5 yaş aralığındaki çocuğunuzun dişlerini kontrollü bir şekilde fırçalamalarını ve 3-3.5 yaşından itibaren kendi kendine fırçalama alışkanlığı kazanmasını sağlamalısınız.
• Çocuğunuza diş fırçalamayı sevdirmek için, onunla birlikte siz de dişlerinizi fırçalayabilirsiniz.
• Diş şekli içeren görsellerle aylık bir çizelge oluşturularak, çocuğunuzun da boya kalemleriyle dahil olacağı bir etkinlik düzenleyebilirsiniz. Bu etkinlik sonucunda çizelgeye uyan ve diş fırçalamasını aksatmayan çocuğunuza ödül olarak, istediği bir oyuncak ya da kitap hediye edebilirsiniz.
• Okul döneminde diş fırçalama alışkanlığını, eğitici görsellerle onun için daha dikkat çekici bir hale getirebilirsiniz.
• 2-2.5 yaş aralığındaki çocuğunuzun dişlerini kontrollü bir şekilde fırçalamalarını ve 3-3.5 yaşından itibaren kendi kendine fırçalama alışkanlığı kazanmasını sağlamalısınız.

AĞIZDAKİ BAKTERİLER DOĞUMDAN SONRA OLUŞUYOR
“Bir ebeveyn olarak, çocuğunuzun ağız ve diş sağlığına yapabileceğiniz en iyi şey kendi ağız hijyeninize dikkat etmektir” diyen Pınar Baksı Cebe ise doğdukları zaman bebeklerin ağızlarında çürüğe neden olan bakteriler olmadığını, bunların doğumdan sonra oluştuğunu dile getiriyor. Bu bakteriler bebeğe aileden geçiyor ve üç yaşından önce engellenebildiğinde daha az çürükleri olan çocuklar yetişiyor. Anneler kaşık, biberon, emzik gibi araçlarla kendi ağızlarında bulunan bakterileri kolaylıkla bebeklerine bulaştırabiliyor. Örneğin, mamayı üfl ediğinde, yemeği tattığında tükürük yoluyla rahatlıkla bulaşabiliyor.

BUNLARA DİKKAT EDİN!
• Çocuğunuz dünyaya geldikten birkaç gün sonra ağız içerisini temizlemeye başlayabilirsiniz. Beslenmeden sonra dişlerin üzerini ıslak pamuk, gazlı bez, ıslak tülbent gibi malzemelerle temizleyebilirsiniz. Eğer temizleyemiyorsanız biberon içerisine su koyarak ağzını çalkalamasını sağlayın.
• Çocuğunuza bala, reçeleveya şekere bandırılmış emzik vermeyin.
• Sebze, meyve ve tam tahıllardan zengin dengeli bir beslenme alışkanlığını çocuğunuza kazandırmaya çalışın.
• Bebeğinizin ağzında şekerli sıvılar bulunan biberonla uykuya dalmasını engelleyin.
• Bebeğinizi iki yaşına gelmeden biberondan uzaklaştırmaya çalışın.
• İlk dişleri çıkar çıkmaz düzenli olarak kontrole götürün.
• Parmak emme, büyük uçlu biberon kullanımı, ilerleyen yaşlara kadar emzik kullanımı, ağız solunumu, dudak emme gibi zararlı alışkanlıklar çene ve diş gelişimini olumsuz etkiledikleri için kesinlikle bu alışkanlıkların giderilmesi gerekiyor.

SAĞLIKSIZ DİŞLER AİLEDEN GELMEZ!
“Sağlıksız dişler aileden gelmez” diyen Amerikan Hastanesi Ağız ve Diş Hekimi Pınar Baksı Cebe ise hamile kaldıktan üç ay sonra bebeğin dişlerinin oluşmaya başladığına dikkat çekerek bu dönemde annenin dengeli beslenmesi, sağlıklı olması ve zararlı ilaçlardan uzak durması gerektiğini söylüyor. Bebeğin dişlerinin oluşumu için gerekli kalsiyum, fosfor, ve mineraller annenin kan dolaşımından alınıyor. Bu da annenin ne kadar dengeli ve sağlıklı beslendiğine bağlı. Çürük dişler ve tekrarlayan enfeksiyonlar büyüme ve gelişim sürecini olumsuz etkiliyor. Çiğneme, konuşma ve estetiğin yanı sıra süt dişleri ömür boyu kullanılacak olan daimi dişlerin sürmesine rehberlik ediyor, onların yerleşeceği boşlukları koruyor. Sağlıklı, çürüksüz süt dişleri daimi dişler için sağlıklı bir ortam hazırlıyor. Süt dişlerinin erken kaybı sonucu, çapraşık, eğri, çürüğe yatkın dişler ortaya çıkıyor.

Yazı: Gülru İncu

Diş gelişimi anne karnında 5-6’ncı haftadan itibaren başlıyor. Bu dönemde yeterli ve dengeli beslenme hem anne hem de bebeğin ağız ve diş sağlığı açısından önem taşıyor. Çocukların dişleri erişkinlere göre daha çabuk çürüyor. Bunun nedeni süt dişlerinin daimi dişlere oranla daha çok organik madde içermesi. Çocuklar, çürüğün erken döneminde görülebilen soğuk-sıcak hassasiyeti ve hafif ağrı gibi sinyalleri zamanında yorumlayamıyor. Ağızdaki çürüğü ancak diş ağrısı başladığı zaman fark ediyorlar, bu durumda çok geç kalınmış olabiliyor. Beslenme bozukluğu da dişlerin çürümesine neden oluyor. Diş gelişiminin doğru ilerlemesi için çocukların sağlıklı bir beslenme programına ihtiyacı var. Karbonhidrat ağırlıklı beslenme düzenine sahip bir çocuk, çürük oluşumu açısından risk altında. Özellikle nişasta, şeker içeren ve yapışkan gıdaların çok tehlikeli olduğunu belirten Diş Hekimi ve Protez Uzmanı Çağdaş Kışlaoğlu, bunların diş yüzeyine yapışarak çürük oluşumuna ortam hazırladığını vurguluyor.

BİBERON ÇÜRÜĞÜNE DİKKAT!
Çocuklarda erken dönemde görülen ve genellikle üst ön dişlerde karşılaşılan diş çürüklerine biberon çürüğü deniyor. “Çocuğunuzun gündüz ve gece emzik olarak, su yerine süt, meyve suyu veya başka maddelerle dolu biberon kullanmasına ve içinde şekerli sıvı bulunan biberonla uyumasına izin vermeyin” diyen Amerikan Hastanesi Ağız ve Diş Sağlığı Hekimi Pınar Baksı Cebe, şeker içeren besinlerin bebeğiniz uyurken dişlerinin etrafında biriktiğine ve bakterilerin biriken şekerleri kullanarak diş çürüğü oluşmasına neden olduğuna dikkat çekiyor. Bu nedenle çocuğunuzu mümkün olduğunca erken dönemde bardak kullanmaya alıştırmalısınız. Bebeklerin temel besin kaynağı olan sütün doğal içerindeki şeker zamanla dişlerde çürüklere neden olabiliyor. Diş Hekimi Çağdaş Kışlaoğlu, biberon çürüğünün oluşmaması için ağız ve diş sağlığı bakımının özellikle bebeklik döneminde ihmal edilmemesi gerektiğinin altını çiziyor: “Biberonla bebeğe verilen şekerli, bisküvili, ballı veya pekmezli süt, bebeğin dişlerinde hızla çürümeye neden oluyor. Özellikle gün içinde ve gece boyunca sürekli biberon alışkanlığı olan bebeklerin dişlerinde biberon çürüğü geliştiği biliniyor” diyen Kışlaoğlu, bebeklerde çürük tedavisinin neredeyse imkansız olduğunu dile getiriyor. Erken yaşta çekilen süt dişlerinin, ardından çıkacak daimi dişlerde yapısal bozukluklara ve hatta ileride konuşma problemlerine yol açtığını, bu nedenle önlem alarak çürük oluşumunu minimuma indirmek gerektiğini vurguluyor. Biberon çürüğü görülen dişlerin tedavi edilmediği takdirde ağrı ve iltihaplanmaya neden olduğunu belirten Kışlaoğlu, diş ağrısının bebekte beslenme ve uyku düzensizliğine yol açtığının da altını çiziyor.

SÜT DİŞLERİ NEDEN ÖNEMLİ?
Süt dişlerinin temizliği “Üç yaşından itibaren çocuklar ağız hijyenini kendileri sağlamayı öğrenmeli” diyen Medical Park Ordu Hastanesi Diş Hekimi Dt. Samet Akbaş, 3-6 yaş arasındaki dönemde düzensiz beslenmeye diş çürüklerinin sıklıkla görüldüğünü söylüyor. Erken dönemde dişlerde renklenme (siyah, kahverengi) vakalarının da görüldüğüne dikkat çeken Akbaş, bunların nedeninin genelde demir takviye ilaçları ve antibiyotikler olduğunu, dişlerin gelişim zamanında geçirilen ateşli hastalıkların da renklenmeye neden olabileceğini belirtiyor. “Toplumdaki genel kanı nasıl olsa düşecek yanılgısıyla süt dişlerinin bakımına gereken önemin verilmemesi, oysa süt dişleri doğumdan ergenlik dönemine kadar uzanan süreçteki dişler. Çocuğun düzgün beslenmesi ve düzgün konuşabilmesi süt dişlerinin sağlıklı olmasına bağlı. Bu dişler zamanından erken çürür ve çekilirse yan dişler kayacak ve alttan gelen kalıcı dişlere yer olmayacağı için kalıcı dişlerde oluşan çarpıklık zaman içerisinde ortodontik tedaviyi zorunlu kılacak.” Emsey Hospital Diş Hekimi Ömer Lütfi Koca ise 6-8 aylık bebeklerde yeni çıkmaya başlayan süt dişlerinin, gazlı bez veya temiz bir bezle temizlenebileceğini, erken yaşlarda diş fırçalamanın sağlığımız için önemli olduğunu belirtiyor ve “Çocuklara diş fırçalama alışkanlığı, süt dişlerinin tamamlandığı 2-2.5 yaş aralığında kazandırılmalı” diyor.

SÜT DİŞLERİNİN TEMİZLİĞİ
Süt dişleri genellikle 6 ve 12’nci aylar arasında çıkmaya başlıyor ve çocuk üç yaşını doldurduğunda alt ve üst çenede 20 adet süt dişi olması bekleniyor. Dişler ağızda görünmeye başladıkları andan itibaren ise çürüme riski ile karşı karşıya. Bu nedenle dişlerin çıkar çıkmaz küçük bir fırça ve su ile fırçalanması gerekiyor. Diş Hekimi Pınar Baksı Cebe, “Üç yaşından büyük çocuklarda minik bir parça fl orlu diş macunu ile dişleri fırçalayabilirsiniz” diyor. Üç yaşından küçük çocuklarda fl or içeren bir macun kullanılması çocuğunuzun macunu yutma riskinden dolayı tavsiye edilmiyor.

OKUL DÖNEMİNDE DİŞ SAĞLIĞI EĞİTİMİ
Okul dönemi, karışık dişlenmenin sürdüğü bir zaman dilimi olarak diğer dönemlerden ayrılıyor. Fırçalama alışkanlığının öneminin çocuğa aktarılması, hem öğretmenler hem de ebeveynler tarafından üzerinde durulması gereken bir konu. Eğitici sunumlar ve görsellerin çocuğa izletilmesi, fırçalama alışkanlığının tam olarak sağlanması açısından çok önemli. Ayrıca, diş sağlığı için tüm vitamin çeşitleri beslenmede yer almalı ve çocuğun aldığı gıdalar mutlaka kalsiyum, fosfor ve uygun seviyelerde fl orür içermeli. Okuldaki beslenme saatlerinde beslenme çantasında sıkça bulunması gereken gıdaların başında ise süt ve süt ürünleri geliyor.