20’li yaşlar
1. Acil durum fonu: Henüz hayatınızın başında ekonomik durgunluk, kriz nedir öğrendiniz. Dolayısıyla her türlü acil durum için bir birikiminiz olmasının önemini de göz ardı etmemelisiniz.
Araştırmalara göre sizi altı ay süresince idare edecek bir miktarın bankanızda durması en sağlıklısı. Bunu biriktirmek için, bir süre harcamalarınızı kısmanız gerekebilir ama inanın buna değer.
2. Emeklilik için birikim: 20’li yaşlarınızda ufak tefek de olsa emeklilik yıllarınız için yapacağınız birikim, bileşik büyüme oranı avantajıyla geleceğinizi güvence altına almanıza yardımcı olacak. Aylık gelirinizin en az yüzde beşini emeklilik dönemi için biriktirmenizi öneririm.
3. Ev birikimi: Hayatınızın en büyük finansal yatırımlarından biri olacak olan ev satın almasını erken yaşlarda planlamanız, bunu gerçekleştirmenize bir adım daha fazla yaklaşmanızı sağlayacaktır. İlk başlarda hayalinizdeki evi alamayacak olsanız bile, ufak ufak başlamak da önemli.
4. Hisse ortaklığı: 100 lira da koysanız, şirketlere ortak olduğunuz hisse piyasasını tanımanız, 40’lı yaşlarınızda paranız olduğu zaman size ilaç gibi gelecek; sizi üç adım öne çıkaracak.
30’lu yaşlar
1. Acil durum fonu: 30’lu yaşlarda acil durum fonu 20’lerinde olduğundan daha fazla önem kazanmaya başladı bile. Bu yaşlara kadar mutlaka beklenmedik bir ödemeyle karşılaşmışsınızdır. Şimdiye kadar kenarda köşede acil durum fonunuz olmadıysa, elinizi çabuk tutun. Bunun için de hızla bütçenize göz atıp kısabileceğiniz harcamalarınızı belirleyin.
2. Emeklilik için birikim: 20’li yaşlarda emeklilik birikimine başlamadıysanız daha da gecikmeden hemen bugün başlayın. Şu ana kadar kaybettiğiniz zamandan daha önemlisi, bileşik büyüme oranındaki kaybınız. 20’lerde biriktirdiğiniz 1 lira emekliliğinizde 16 liraya karşılık gelebilecekken, bugün biriktirdiğiniz 1 liranın emekliliğinizdeki karşılığı 9 lira olacak. Her ay emeklilik birikiminizi yüzde 1 arttırmayı hedefleyin.
3. Ev satın almak: Hayatınızı biriyle birleştirmiş ya da birleştirmek üzere olabilirsiniz. Hatta çocuklarınız olmuş dahi olabilir. İşiniz gücünüz de oturmuş olmalı. Artık rahatlıkla geleceğinizi düşünebilirsiniz. İşinize güveniyorsanız elinizdeki birikimi ev peşinatı yapıp evinizi almak için daha ne bekliyorsunuz? Doğru yer, zaman ve fiyatta alınmış ev gibisi yoktur. Fakat dikkat edin, size finansal kambur çıkarmasın. Bütçenize uygun ev alın.
40’lı yaşlar
1. Emeklilik için birikim: Bu yaşlar en arada kalınan yaşlar. Çocuklarınızın ihtiyaçları, ebeveynlerinizinki, kendi masraflarınız derken her şey üst üste gelir. Buna rağmen emeklilik yıllarınız için birikim yapmak ilk hedefiniz olmalı. Hatta mümkünse miktarını bir önceki yıllara göre bayağı arttırın. Bu zamana kadar emeklilik döneminiz için birikim yapmadıysanız geriye bakıp hayıflanmak yerine hemen bugün en az gelirinizin yüzde 20’sini bir kenara koyup unutun. Biriktirmek de yetmez. Biriktirdiğiniz para çalışıp kendi kendine de büyüyebilmeli. Buna da yatırım diyoruz.
2. Acil durum fonu: 40’lı yaşlar kazancınızın en yüksek olduğu yaşlar. Ancak buna güvenip olması gereken en az altı aylık acil durum fonunuzu yabana atmayın. Bu yaşlarda sorumluluklarınızın daha fazla olduğu gerçeğinden yola çıkarsanız, kazancınızın miktarından bağımsız olarak çok daha fazla acil durumla karşılaşabileceğiniz gerçeğini aklınızdan çıkarmayın.
3. Kredi kartı borcu ödemesi: 40’lı yaşlarda finansal sorumluluklarınızın da artmasıyla, gıdaydı, çocukların okul harcamalarıydı, aile aktiviteleriydi derken eskisine göre çok daha fazla borcunuz olabilir. 30’larını kredi kartı borcu olmadan bitirebildiyseniz, ne mutlu size. Yok olmadıysa, kredi kartı borcunuzu kapatmayı öncelikleriniz arasına koymalısınız.
NOT: Ödemeye en yüksek faiz oranı olan borcunuzdan başlayın.
4. Güzellik/Gençlik: Önünüzdeki 20 senede teknolojinin gelişmesiyle uygulayabileceğiniz belirli güzellik yöntemleri olabilir. Onun için de kimseye söylemediğiniz, sadece size özel ayrı hesapta bir ‘güzellik fonu’ oluşturmaya başlayabilirsiniz.
50’li yaşlar
1. Emeklilik için birikim: Kariyeriniz tam anlamıyla net, kazancınız ortada, çocuklar büyüdü. Artık kendinize ayıracağınız zamanınızın da yavaş yavaş artmakta olduğu yaşlardasınız. Zaten 50 yaş sonrası, kadının bencillik ve kendine zaman ayırma genleri artarmış! Ve emeklilik döneminizi ciddi ciddi düşünmeniz, planlamanız gereken bir zamandasınız. Eğer emeklilik birikiminizin yeterli olup olmayacağı konusunda kaygılarınız varsa, ekstra iş veya riski uygun yatırım düşünün.
2. Acil durum fonu: Emeklilik birikiminizde hedefinizi tutturduysanız, altı aylık acil durum fonunuzu 1-2 yıllık bir hedefe çevirebilirsiniz. Böylelikle, karşınıza çıkabilecek herhangi bir acil durumun emeklilik birikiminize dokunmasını engelleyebilirsiniz.
3. Kredi kartı borcu ödemesi: Emeklilik dönemine yaklaştığınız bu yıllarda arkadan gelen borçlarınızın olmamasını öneririm. Bunun için de aylık harcamalarınıza, gerekenler ve keyfi harcamalar olarak bakın. Borç kapama planınızı yapın. Esneyebilecek olan keyfi harcamalarınızdan kısıp, borç kapama planınıza ekstra katkı yapın. Ve daha da önemlisi emeklilik yıllarınızdaki huzurunuz için daha fazla borç yapmaktan kaçının.
60’lar
Emeklilik dönemindesiniz, rahatınıza bakın, kendinize yeni kıyafetler alın, sosyalleşin, olabildiğince gezin. Zaten bu senelerde biliyorsunuz ki kıymet bez parçası kıyafetlerde değil yaşadığınız deneyimlerde. Bu yaşlarda paranızla risk almayın. Pek kimseye de borç vermeyin. Torunlarınızı şımartın.
70’ler ve 80’ler
Ne güzel bu yaşa kadar gerekli tüm birikimleri yaptınız, çocuklarınıza veya kimseye muhtaç değilsiniz. Sizi tebrik ediyorum.