Kalp krizi belirtileri neler, neden olur? Kalp krizi nasıl önlenir? Kalp krizine dair 9 soru cevap

Kalp krizi ya da tıbbi adıyla miyokard enfarktüsü, kalp kasının yeterli kan akışı alamadığı için ölmeye başladığı ölümcül bir tıbbi acil durum. Medipol Çamlıca Üniversite Hastanesi Kardiyoloji Bölümü Prof. Dr. Yüksel Doğan kalp krizi belirtileri, nedenleri, risk faktörleri, tanısı ev tedavisine dair merak edilenleri detaylıca anlattı. 

İçindekiler

1. Kalp krizi nedir?
2. Kalp krizinin belirtileri nelerdir?
3. Kalp krizi belirtileri cinsiyete göre farklılık gösterir mi?
4. Kalp krizi tipleri nelerdir?
5. Kalp krizi nedenleri nelerdir?
6. Kalp krizi risk faktörleri nelerdir?
7. Kalp krizi tanısı nasıl konur?
8. Kalp krizinde tedavi yöntemleri nelerdir?
9. Kalp krizi riskini düşürmek için nelere dikkat edilmeli?

Kalp krizi nedir?

Kalp kasını besleyen koroner damarların aniden tıkanması sonucu kalp kasının kanlanmaması ve kalp kasında ölü doku oluşmasıdır. Kalp kasındaki hasar ne kadar fazla ise ölüm ve komplikasyonlar o kadar fazla olur. Kastaki kanlanma ne kadar çabuk olursa hasar o kadar az olacak.

Kalp krizinin belirtileri nelerdir?

Göğüste başlayıp, çeneye, kollara ya da üst karın bölgesine yayılan sıkıştırıcı veya baskı tarzında ağrı, soğuk terleme, bulantı, kusma, hazımsızlık mide ağrısı, baş dönmesi, yorgunluk belirtilerine tansiyon düşmesi veya yükselmesi, nabız düşmesi veya yükselmesi eşlik edebilir.

Kalp krizi belirtileri cinsiyete göre farklılık gösterir mi?

Kalp krizi kadınlara kıyasla erkekler de daha erken yaşta görülür. Kadınlar da göğüs ağrısı atipik ve daha az sıklıkla görülür ve nefes darlığı daha ön plan da olabilir. Kadınlar da yakınmalar atipik olduğundan olay kalp krizi olarak düşünülmeyip geç hastaneye başvuru ve geç müdahale yapılabilir.

Yine bazı hastalarda nefes darlığı göğüs ağrısının yerini alabilir. Yaşlılar, diyabet hastaları göğüs ağrısı hissetmeden kalp krizi geçirebilirler.

Kalp krizi tipleri nelerdir?

Kalp krizi damarları daraltan ya da tıkayan ateroskleroz dediğimiz kireç plağının yırtılması, plağın ülserleşmesi veya hasarlanması sonrası damarın tamamen veya kısmen tıkanması oluşabileceği (Tip-1) gibi, kalp kasının O2ihtiyacı ile tüketimi arasında dengesizlik, koroner damarlarda kasılma ya da damarda kendiliğinden yırtılma (diseksiyon) sonucu meydana gelen kalp krizi (Tip-2), Ölümle fark edilen ve yapılan kan ve biyokimya testleri sonucu fark edilen kalp krizi (Tip-3), Kalp damarlarına stent işlemi esnasında oluşan ya da stentin tıkanması sonucu oluşan kalp krizi nedenleri (Tip-4) olabilir.

Tüm bu nedenlerle kalp damarının tam tıkanması ile en tehlikeli ve riskli kalp krizi (STEMI), Koroner damarın kısmen tıkanması ile (NSTEMI) kalp krizi meydana gelebilir.

Kalp krizi nedenleri nelerdir?

Koroner damarlarda oluşan plağın, sigara, stres, hipertansiyon, aşırı efor, soğuk hava vb. nedenlerle yırtılması ya da çatlaması veya damarlarda spazm sonucu oluşmaktadır.

Kalp krizi risk faktörleri nelerdir?

Ailede kalp krizi öyküsü, sigara, diyabet hastalığı, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, yaş (Erkeklerde >45, kadınlarda >55 veya erken menopoz) gibi majör risk faktörlerinin yanında fiziksel aktivite azlığı, obezite, kötü beslenme ve bazı inflamatuar risk faktörleri ve etkenler önemli riskler arasındadır.

Kalp krizi tanısı nasıl konur?

Kabaca kalp krizi tanısı, hasta semptomları, EKG ve biyokimyasal testlerin değerlendirilmesi ile konur. Kalp krizi teşhisi koroner anjiografi ile kesinleştirilir ve tedavi sürecine geçilir.

Genel anlamda kalp krizi aşamasına gelmemiş koroner arter hastalığı tanısında EKG, kan testleri, efor testi, ekokardiyografi, nükleer kardiyolojik incelemeler ve çok kesitli tomografi gibi çeşitli testler kullanılabilir. Ancak koroner arterlerin yapısını en iyi gösteren tanı yöntemi koroner anjiografidir.

Kalp krizinde tedavi yöntemleri nelerdir?

Kalp krizi tanısı konduğunda, kalp krizi tipine göre aciliyeti değişmekle beraber damarın tam tıkalı olduğu kalp krizinde çok acilen en kısa zamanda koroner anjiografi yapılmalı ve damarda saptanan tam tıkanıklık ya da anlamlı darlık işlem esnasında balon ve / veya stent işlemi (Perkütan Koroner Girişim-PKG) ile tedavi edilmeli ve başta kan sulandırıcı ilaçlar olmak üzere ilaç tedavisi başlamalıdır.

Kalp krizi riskini düşürmek için nelere dikkat edilmeli?

Kalp krizi geçiren bir kişinin tekrar kriz geçirme riski, hiç geçirmeyen bir kişiye göre daha fazla olacağından yaşam tarzını değiştirmesi, yukarıda bahsedilen risk yükünün azaltılması ve risk faktörlerinin tedavisi, doktor kontrollerini aksatmaması ve ilaçlarını eksiksiz kullanması hayati önem taşır.

Koroner arter hastalığı kronik bir hastalık olup, ömür boyu sürecek olan ilaç tedavisinin de başlangıcını oluşturur. Bu nedenle taburcu olduktan sonra da tedavi ve takibiniz devam edecektir. Kalp krizi sonrası sağlığınızın devamı için yaşam şekli değişikliği gereklidir. Bunun için aşağıdaki kurallara dikkat ediniz.

• Sigara kullanıyorsanız mutlaka bırakınız, Yanınızda içilmesine dahi izin vermeyiniz. Çünkü sigara KAH ve kalp krizi için en önemli risk faktörlerinden birisidir. Sigarayı bırakmak, yeni bir kalp krizi gelişme riskini de azaltacaktır.
• Katı yağlardan, un, tuz ve şeker kullanımından kaçınınız. Düzenli olarak meyve ve sebze tüketiniz. Beslenmenizde kırmızı et yerine balık tüketmeye özen gösteriniz. Kızartmadan uzak durunuz. Günde yaklaşık avuç fındık, ceviz ya da badem gibi kuru yemişlerden birisini tüketiniz. Sıvı yağ olarak özellikle zeytinyağı kullanınız. Beslenme alışkanlıklarının kalıcı olarak değiştirilmesi çok önemlidir.
• Kilo almamak ve fazla kilolardan kurtulmak önemlidir. Fazla kilolardan tıbbi beslenme programı ve düzenli egzersizle kurtulabilirsiniz Vücut kitle indeksinin (kilo / boy) 25‘in altında olmasını hedefleyin
• Fiziksel olarak aktif olmak ve düzenli egzersiz kalbiniz için faydalıdır. İlk günler kısa ilerleyen süreler yürüyüp, aşamalı olarak 6 hafta sonra yürüyüş sürenizi 30 dakikaya çıkarınız. İlerleyen zamanlarda haftada en az 5 gün 30-45 dakikalık düzenli aerobik egzersiz (yürüyüş, bisiklete binme, yüzme gibi) yapınız.
• Kolesterol düşürücü ilaçlarınızı mutlaka kullanınız, doktorunuza danışmadan kolesterol düşürücü ilaçlarınızı bırakmayınız.
• Yüksek tansiyonunuz varsa tedavi ve kontrollerinizi yapınız. Kan basıncınızın 140/90 mmHg altında olmasına, eğer diyabetiniz varsa kan basıncınızın 140/85 mmHg’dan düşük olmasına özen gösteriniz.
• Diyabetiniz varsa uygun diyet ve kan şekeri kontrolünüze dikkat ediniz. HbA1c değerinizin %6.5’tan düşük olması gerektiğini unutmayınız.