Kalp masajı nasıl yapılır? Bebeklere dakikada kaç kalp masajı yapılır?

Ancak, doğru bir şekilde yapılmadığında riskler olabilir, bu yüzden kalp masajı konusunda eğitimli olmak ve dikkatli bir şekilde uygulamak çok önemli. Kardiyoloji Uzmanı Dr. Mert Palabıyık, kalp masajı hakkında bilinmesi gereken tüm detayları anlatarak önerilerde bulundu.

KALP MASAJI NASIL BİR UYGULAMADIR?

Kalp masajı; kalbin aniden durduğu için vücuda kan pompalanamadığında, beyin oksijensiz kalmasın diye başvurulan bir ilkyardım uygulamasıdır. Amacı kalbi sadece yeniden çalıştırmak değil, hastanın kan dolaşımını olabildiğince devam ettirip öncelikle beyin hasarını önlemektir. CPR uygulaması da denilen kalp masajı, en basit haliyle suni solunum denilen hastanın ağzından hava üflenmesi ve kalbinin bulunduğu bölgeye el ile baskı uygulanması yöntemi şeklinde açıklanabilir. Kişinin ağzından hava üflenmesiyle akciğerlerine hava gitmesi sağlanırken, göğüs kafesine baskı uygulamak ise kalbin kan pompalamaya devam etmesini sağlamaktadır. Bu sayede öncelikle beyin olmak üzere diğer organlara ve dokulara kan akışı devam edecektir. Yöntemin bir ilk yardım yöntemi olması sebebiyle öncelikli amaç, hastaya yeterli sağlık hizmeti ulaşıncaya kadar ya da nefes ve nabız geri gelene kadar, kişinin dolaşım ve solunumunun devam ettirilmesi, dolayısıyla organların oksijensiz kalmasının geciktirilmesidir.

KALP MASAJININ FAYDASI NEDİR?

Doğru ve etkin bir şekilde yapılan kalp masajı, özellikli tanıklı kalp durmalarında kişinin hayata döndürülmesi açısından çok büyük öneme sahiptir. Ayrıca doğru ve etkin bir şekilde yapılan kalp masajı, hastanın hastaneye olabildiğince nörolojik kalıcı hasar oluşmadan ileri yaşam desteği almalarına olanak sağlamaktadır. Bilindiği üzere oksijensizliğe en hassas organ beyindir. Kalp durduğu zamanda en geç beş dakika içinde beyinde oksijensizlik sonucu kalıcı hasarlar oluşacaktır.

HANGİ DURUMDA YAPILMALIDIR?

Bilinç kaybı olan kişinin nabzı alınamıyorsa, solunumu durduysa, kalbi durduysa veya tansiyonu hiç alınamıyorsa ivedilikle kalp masajına başlanmalıdır. Kalp durmasını düşündüren belirtiler; hastanın yüzünün sararması, tamamen hareketsiz olup hiçbir uyarana yanıt vermemesi, solunumun durması, boyuna veya kasığa parmağınızla bastırdığınızda nabız vurularının duyulmaması ve göz kapakları açıldığında göz bebeklerinin irileştiğinin görülmesidir.

KALP MASAJI NASIL YAPILIR? 

Bilinci kapalı birini gördüğünüzde yapacağınız ilk şey hastanın kanamasının olup olmadığını kontrol etmek ve kanaması varsa bunu en hızlı şekilde durdurmaya çabalamaktır. Solunumu veya kalbi duran bir kişi gördüğünüzde derhal 112’ye haber verilmelidir. Bilinci kapalı bir kişinin hızlı bir şekilde solunumu ve dolaşımı kontrol edilmelidir. Bir dizi kontrol gerçekleştirilir. Solunum değerlendirmesi bak, dinle, hisset ile yapılır. Bakarak gözlerinizle göğüs kafesinin solunum ile birlikte inip kalkmasını; dinleyerek kulağınızla ağızdan ya da burundan çıkan havanın sesini, hissederek yanağınız ağız ya da burundan çıkan havanın sıcaklığı ve akımı hissederek değerlendirilir.  Öncelikle kişinin soluk yolunun açık olduğundan emin olunmalıdır. Solunumu durduysa hemen suni solunum yapılmalıdır. Daha sonra hastanın nabzı boynundaki şah damarından veya kasık damarından kontrol edilmeli ve kalp atışlarını durduğundan tam emin olunmalıdır. Eğer nabız alınamıyorsa hasta güvenli bir yere alınıp sert zemine sırtüstü yatırılmalıdır. Mümkünse kazazedenin sağ tarafına diz çökülmelidir. İman tahtası denilen sternum kemiğinin alt ucundan 2-3 parmak yukarı kısım belirlenmeli veya kemiğin orta noktası belirlenerek alt yarısının orta-alt kısmı belirlenmelidir. Bir elin ayası buraya yerleştirilmeli ve diğer el üzerine yerleştirilmelidir. Uygulanan gücün tek bir noktadan verilmesi için elin sadece ayası temas etmeli, parmaklar göğüs kafesi ile temas etmemelidir. Göğüs kemiği üzerine dik olarak baskı uygulayabilmek için dirseklerin bükülmemesi önemlidir. Her baskıda göğüs kafesi en az 4 cm kadar aşağıya inmelidir. Bu işlem dakikada 80-100 kez olacak tempoda uygulanmalıdır. İşlem sırasında ellerin göğüs üstündeki yeri değişmemelidir. En az 3 dakikada bir olacak şekilde belirli aralıklarla, kalbin kendi kendine çalışmaya başlayıp başlamadığını anlamak için nabız kontrol edilmelidir. Kalp atımı hissedilip nabız hissedildiğinde kalp masajına son verilmelidir. Ancak nabız alınamadıysa acil tıbbi yardım gelene kadar uygulamaya durmadan devam edilmelidir.

BEBEKLERE VE ÇOCUKLARA DAKİKADA KAÇ KALP MASAJI YAPILIR?

2-8 yaş arası çocuklarda kalp masajı farklı olarak tek elle ve ortalama 2-3 cm çökecek kadar yapılmalıdır. 2 yaşına kadar olan çocuklarda iki parmak ile 1-2 cm çökecek şekilde yapılmalıdır.  Bir yaşının altındaki bebeklerde her iki elin başparmakları ile göğüs kafesinin ortasına 1-1.5 cm çökecek şekilde kalp masajı yapılmalıdır. Genel olarak bütün gruplarda otuz bası ve iki suni teneffüs ritmi ile dakikada ortalama 100 kez bası uygulanmalıdır.

KALP MASAJI HER ZAMAN ETKİLİ MİDİR?

Tanıklı kalp durmalarında hızlı bir şekilde başlanacak kalp masajı, kişiyi hayata döndürme konusunda çok faydalıdır. Ancak kalp durması tanıklı değilse uygulanacak kalp masajının faydası çok daha azdır. Özellikle ölüm katılığı ve ölüm morlukları gelişmiş kişilerde kalp masajının faydası yoktur. Uzamış kalp masajı özellikle donma vakalarında veya ventriküler fibrilasyon, ventriküler taşikardi gibi dirençli aritmiye bağlı kalp durmalarında kalp masajı süresi uzasa da kalp masajına mümkün olduğunca uzun süre devam edilmelidir.

KALP MASAJI RİSKLİ MİDİR?

Kalp masajının hayati tehlike yaratacak bir riski yoktur. Aksine binlerce kişi doğru yapılan kalp masajı sayesinde hayata geri dönmektedir. Göğüs üzerine uygulanan baskı dokulara zarar verebilir ya da kaburga kemiklerini kırabilir. CPR esnasında, enfeksiyon bulaşması çok nadir görülmektedir. AIDS gibi hastalıkların bulaştığına dair bir kayıt mevcut değildir.

KALP MASAJI YAPARKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

Yakınınızdaki kişide kalp durması belirtisi gördüğünüzde sakin kalınmalı, hemen 112 acil servis aranmalıdır. Yetkililere açık adresi bildirip, verilecek talimatlara uyulmalıdır. Hastanın yanında birden fazla kişi varsa zaman kaybetmemek için birisi yardım çağrısında bulunurken diğeri ilk yardıma başlamalıdır. Evdeyseniz ve hastanın yanında tek kişiyseniz dış kapı açık bırakılmalıdır. Bu sırada size yardıma gelen kişiler olabilecektir. Kalp masajı esnasında ayrıca ilk yardım yapanların güvenliği açısından mümkün olan en güvenli ortamda kalp masajı yapılmalıdır. Kalp masajı tekniğini bilmeyen kişiler kalp masajı yapmamalıdır. Örneğin çalışan kalbe kalp masajı yapılması kalbi durdurabilir. Ayrıca, uygunsuz yapılan kalp masajı göğüs kafesine aşırı yüklenmek kaburgaların iç organlara saplanmasına neden olabilir. Bütün bu nedenlerle kalp masajı bilinçli bir şekilde yapılmalıdır. Dirsekler dik bir şekilde kalp masajı yapılmalı, iman tahtası ile elin ayası temas etmelidir. Kalbin çalıştığına dair bir bulgu olmadığı müddetçe en az 45 dakika veya ilk yardım ekipleri gelene kadar duraksız bir şekilde kalp masajına devam edilmelidir. Suni solunum yapılamayacak durumlarda veya ilk yardımcının suni solunumu yapmayı tercih etmediği durumlarda dahi kalp masajı duraksız yapılmalıdır.