Dünyayı anlama sanatı: Nunchi

YAZI: BARAN ALIŞKAN

Kapalı gişe motivasyon konuşmaları, çok satan kişisel gelişim kitapları ve başarıya götürecek bilmem kaç yol konulu yazıları bir kenara bırakmanın vakti geldi. Çünkü dünyanın bir diğer ucunda Koreliler, başarının ve mutluluğun sırrını çoktan bulmuş. Bu mutluluk ve başarı halinin şifrelerini K-Pop’ta bulacağınızı düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Sade, sakin ve bir o kadar da işe yarayan ‘Nunchi’ kavramı ile sosyal hayatta ince işçiliği baştan öğreniyoruz. Baştan anlaşalım, Nunchi’nin kıvrak olanı makbuldür.

Japonların Ikigai’si, İsveçlilerin Lagom’u, Danimarkalıların Hygge’u gibi kavramlar zaman zaman radarımıza takılıyor. Bir dönem hayli popüler olan bu kavramlar zamanla üzerimizdeki etkisini ve bilinirliğini yitiriyor. Korelilerin Nunchi’si ise bir trend veya moda olabilecek bir kavram değil. Koreliler, beş bin yıldır zorlukların ve olumsuz koşulların üstünden gelmeyi bu kavram sayesinde başarmış. ‘The Power of Nunchi’ kitabının yazarı Euny Hong, “Nunchi, hayatta edineceğiniz -ve sizi insan olmanın özüne getiren- belki de en önemli beceridir” sözleriyle konuya ait ilk fikri hemen veriyor. Hong’a göre, Nunchi, ‘göz tartımı’ ya da ahenk, güven ve bağ oluşturmada başkalarının düşünce ve duygularını incelikle tartma sanatı. İnsan ilişkilerinin hem gerçek hem de dijital anlamda bu kadar yoğun olduğu 21’inci yüzyılda hayatınıza entegre etmekten memnuniyet duyacağınız bir yaşam stratejisi diyebiliriz. Şimdi, kafamızda tek bir soru var: Nedir bu Nunchi?

İYİSİ KÖTÜSÜ OLMAZ

Nunchi’yi duygusal zekanın bir başka türü olarak tanımlayabiliriz. Hayattaki ilişkilerinizi geliştirmek adına başkalarının düşünce duygularını anında ve hızlıca anlama sanatıdır… Yani, Nunchi’nin iyisikötüsü olmaz. Çünkü kötü bir Nunchi’ye sahip olamazsınız… Buradaki en önemli olgu hızdır. ‘İyi’ sıfatı yerine kıvrak ve hızlı daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Euny Hong, “Yakın ilişkilerimizde hepimiz görüldüğümüzü, işitildiğimizi hissetmek isteriz. Nunchi, iki kişi arasındaki uçurumu ödülü büyük olan incelikli yollarla kapatabilir” diyor. Aşk, iş ve arkadaşlık ilişkilerimizin kanayan yarasına bir çare bulmuş olabilir miyiz?

SİZ NE YAPARDINIZ?

Kore, yakın tarihte trajik bir savaştan çıkmasına, doğal zenginliklere sahip olmamasına ve jeopolitik olarak avantajlı bir noktada olmamasına rağmen fazlasıyla başarılı. Bu başarının yanı sıra hayatlarına entegre ettikleri Nunchi kavramıyla birlikte sosyal yaşamda da hayli iddialılar. Çünkü ince işçilik gerektiren bir beceriyle mutluluğun formülünü çoktan yazmışlar. Kalabalık bir akşam yemeğine davet edildiğinizi varsayalım. Davete geç kaldığınızı ve odaya sonradan dahil olduğunuzda ne yapardınız? Büyük bir gülümseme ve coşkulu bir merhabayla davetlileri selamlamak, kibarca size ayrılan yere geçmek ya da yağmur yüzünden kilitlenen trafik hakkında sızlanarak derdinizi anlatmak... Bu soruyu yönelttiğimiz 10 kişiden yedisi ‘büyük bir gülümseme ve coşkulu bir merhaba’yı seçti. Yoksa, siz de onlardan biri misiniz? Eğer öyleyse, yanlış cevap verdiniz…

KIVRAK BİR NUNCHI

Kıvrak bir Nunchi’ye sahip biri şüphesiz kibarca kendisine ayrılan yere geçerek ortamı, havayı ve insanları sakince izlerdi. İnsanları gözlemlemek, ortamın havasını hissetmek ve nasıl bir yaklaşımda bulunacağını keşfetmek ancak böyle mümkün olabilir. Çünkü siz gelmeden hemen önce kötü bir haber verilmiş ya da tatsız bir olay yaşanmış olabilir. Konuşmak için sabırlı davranın ve Nunchi’nize güvenin, sizi yarı yolda bırakmayacaktır. Peki, yeni iş yerinizde ilk toplantınıza girdiğinizi hayal edelim…

Kime nasıl davranacağınız, nasıl bir yaklaşım göstereceğiniz konusunda endişeli olmanız çok doğal. Nunchi’nize güvenerek; yani şakalarına en çok gülüneni tespit ederek; üst yöneticiyi, fikri sorulmayanı görerek yakında yolların ayrılacağı çalışanı ve kağıt işleriyle uğraşan stajyeri tanımak mümkün olabilir. Ayrıca yüz ifadeleri, beden dili ve ses tonlarını takip ederek toplantının konusu veya gidişatı hakkında fikir sahibi bile olabilirsiniz. Böylece yersiz bir şaka yapmaya ya da ortamda sırıtacak bir ciddiyet takınmamıza gerek kalmayacak. Bir saniye, bu kadar kolay mıydı? (Bkz. Yeni Başlayanlar İçin Nunchi) Nunchi, bu yüzden duymanız gerekenleri duyabilmek adına sesinizi kısmayı ve konuşmamayı öğütlüyor. Söylenmeyene söylenenden daha çok dikkat etmek de şart. Sherlock Holmes’un başarısının sırrı bu olabilir mi?

NUNCHI PEŞİNDE, NUNCHI İÇİMİZDE

Korelilerin binlerce yıllık geçmişe dayanan düşünce ve hisleri anlama sanatıyla başarıyı ve mutluluğu aramaya devam ediyoruz. Jihong Ha, bundan sekiz yıl önce Türkiye’ye taşınmış nir Koreli. Jihong (kendisine Cihan diyor) bir süre İstanbul’da yaşadıktan sonra, ve eşi ve 1.5 yaşındaki çocuğuyla birlikte Antalya’ya taşınmış ve bir kafe işletmeye başlamış. Ona göre Nunchi, başka bir insanın o anlık durumunu ya da hislerini fark etmek demek. Kore’deyken Nunchi’nin daha önemli olduğunu ve Kore topluğumda Nunchi’siz yaşamanın biraz zor olabileceğini söylüyor.

Okulda, işte veya arkadaşlar arasında Nunchi’ye sahip olmayan kişilerin biraz bencil olarak görülebileceğini de ekliyor. “Bütün Koreliler tabii ki Nunchi’yi biliyor. Bir Koreli, davranışlarını Nunchi’ye göre şekillendirir. Fakat bunu özellikle yapmıyoruz, doğal bir biçimde yapıyoruz. Çocuk yaşlarda ailelerden öğrendiğimiz için olabilir. Mesela kendim için bir şey istediğim halde yine de topluluğa göre seçim yapıyorum. Arkadaş ya da meslektaş olsun, o kimse tam olarak ‘bunu istiyorum’ demiyor ve grubun ortak kararı veriliyor. O an birisi ters şekilde bir şeyi seçerse herkes onun Nunchi’siz olduğu söyler.” Nunchi’sizlikle itham edilmemek adına yalnızca ortak kararlara katılmak yetmez. Başka kimler Nunchi’siz ilan edilebilir? Mutlaka ilk görüşte tanırsınız.

JIHONG HA VE AİLESİ

Merak ediyoruz; bu kavramı günlük hayatta nasıl hayatımıza dahil edebiliriz? Jihong’un ilk olarak aklına ‘uyumlu’ kelimesi geliyor. Nunchi sahibi olmak için başka bir insanın ya da topluğunun ihtiyacına dikkat etmek gerekiyormuş. Ancak ondan sonra gerekli olanı yapabileceğimizi ifade ediyor ve ekliyor: “Nunchi, Türkçe’de ‘düşünceli’ kelimesiyle açıklanabilir. Bu iyi bir şey olabilir ama bana göre, Nunchi her zaman iyi bir şey değil… Çünkü hayatım benimdir. Hayatımı, kendim için değil de yalnızca başka insanlara göre oluşturursam mutsuz olurum. Neredeyse her konuda bir topluğun içindeyiz ve yalnız yaşamıyoruz. Evet, çevremizdeki insanlar da çok önemli, o yüzden Nunchi sahibi olmamız gerekir. Fakat anlatmak istediğim şey, aynı zamanda hayatımızın baş rolünün yine kendimiz olduğu. Kendi hayatını kendin için yaşamalısın.” Anlayacağınız, Nunchi’sizliğe inanma ama Nunchi’siz de kalma diyor Jihong.

ÇARE: YUVARLAKLIK YARATMAK

Güney Koreli bir ailenin çocuğu olarak Amerika Birleşik Devletleri’nde dünyaya gelen Euny Hong, 12 yaşındayken ailesiyle Seul’e taşınmış. Nunchi kitabının yazarı Hong, ilk zamanlarda okulda yaşadığı zorlukları kıvrak bir Nunchi’ye sahip olmasıyla aştığını anlatıyor: “Sizi herhangi bir mekan ya da ortamda ne tür sürprizler beklerse beklesin; yuvarlaklık yaratmak, insanların size, sizin de onlara uyumlu karşılıklar vermeniz için ve evrenin bir parça sizden yana bükülmesini sağlamak için gereksindiğiniz her türlü araca sahip olduğunuza güven duyun. Kazanmak için en iyi olmanız gerekmiyor; tüm gereksindiğiniz gözlerinizle kulaklarınız.” Gözlem, az konuşma ve karşındakinin halinden anlama gibi küçük adımlar bir bütüne dönüşerek dev bir yaşam sanatına dönüşüyor. Nunchi ile yaşamanın yanı sıra onu engelleyenler de var elbette. Empatiye fazla değer biçme, gürültüyü sessizlikten daha çok tercih etme, dışa dönüklüğü savunmak, sivri davranışları onaylamak ve batı toplumunun sürekli övdüğü bireysellik Nunchi’li bir yaşamı engelleyen bazı maddeler.

BİR KEDİ GİBİ YER DEĞİŞTİRİN

Öncelikle, Nunchi’yi empatiyle kesinlikle karıştırmamak gerekiyor. Hatta Hong, cehenneme giden yolun empati taşlarıyla döşendiğini bile iddia ediyor. Empati bir başkasının yerine kendini koyma, onun gibi düşünmeyi amaçlar. Nunchi’nin böyle bir derdi ya da niyeti yoktur. O yüzden bir kedi gibi davranmak gerektiği örneği veriliyor. Bir Kore deyişi olan ‘yerini değiştir de öyle düşün’ sayesinde başka bir noktada durarak bakış açımızı veya görüş alanımızı değiştirebileceğimiz öğütleniyor. Gürültüyü sessizliğe tercih etmek yerine sessizce olanı biteni gözlemlemek ve tüm yanıtların kendiliğinden karşınızda belirmesiyse çok daha olası. Fakat bu da yine engeller arasında yer alıyor. Günümüz toplumunda dışa dönüklüğe övgü, birçok farklı şekilde gerçekleşiyor. Başarının sırrına dair her tavsiyede dışa dönük bir yaklaşım sergilemeniz mutlaka öneriliyor. Onlara kötü bir haberimiz var: Herkes dışa dönük olmayabilir! İçedönüklük gözlem, ortamın havasını soluma noktasında, az konuşup çok dinlemek ve acele hareket etmeme konusunda daha avantajlı. Ne demişler? ‘Festina lente’ yani yavaşça acele et. Son olarak, bireysellikten bahsedelim. Batı toplumunun omuzlarında yükselen bireysellik, bireyin faydasını toplumun faydasının önünde tutar. Bu sayede Nunchi ya da diğer insanların düşündükleri pek önem taşımaz. Halbuki günlük yaşamda kolektivizm sizi birçok olumsuzluktan koruyabilir. Kimsenin girmediği bir sokağa siz de girmek istemezsiniz muhtemelen ya da kalabalıkların tepeye yükseklere kaçtığı bir anda sahile inmezsiniz… Kim bilir, bu sayede tsunamiden kurtulabilirsiniz.

AHENKLE YAŞANACAK BİR HAYAT

Euny Hong, Nunchi’nin başlıca üç yönü olduğunu söylüyor: İstediğinizi elde etmek, tehlikeden uzak durmak ve ahenk sağlamak. İlk iki maddeyi sular seller gibi öğrendik, değil mi? Aramızda kalsın, biz de not defterimize birkaç şey yazdık. Ya, ahenk yaratmak? Hong’a göre, kendinizi dünyayla boğuşur halde buluyor veya öyle hissediyorsanız Nunchi bu hissi gevşetecek ve dünyanın sizinle birlikte bir ahenkle dans etmesini sağlayacak. Atacağınız adımlarla birlikte ister istemez bir şeyler yoluna girecek ve doğru kararlarla sonuçlanacak. Dünya ve diğer insanlarla kurduğumuz bu bağ sayesinde tabii… Elbette, gönül işlerinde de Nunchi’den faydalanabilirsiniz. Çöpçatanlık uygulamaları ve dijital dünyanın aşk hayatımızı esir aldığı bu dönemde müstakbel partnerinizi kıvrak Nunchi ile karşılayabilirsiniz. Böylece henüz ilk buluşmada ‘devam mı, tamam mı?’ sorusuna yanıt bulabilirsiniz.

Kaldırın kalemleri ve kağıtları, son kez teorik olarak konuşacağız. Sonrasında gerçek hayatta Nunchi ile neler yapabileceğimizi birlikte göreceğiz. Zihninizi boşaltın ve derin bir nefes alın. Nunchi ile birlikte sosyal ilişkilerde sivri değil, yuvarlak bir forma dönüşeceğiz. Bu sayede içinde bulunmak istemediğiniz durumlardan sıyrılmanız veya kurtulmanız kolaylaşacak. Keskin hatlara ve sivri uçlara sahip olan biri olursanız, karşınızdaki veya herhangi biri sizi rahatlıkla yakalayabilir ve rahatsızlık verebilir. Siz, siz olun aklınıza ilk geleni söylemeyin. Kendimizi geçiyoruz, Koreliler ne desin daha… Kazanmak, başarmak ve mutlu olmak mükemmel olmak ya da esaslı bir torpile sahip olmanıza gerek yok. Kıvrak bir Nunchi’niz varsa sizden iyisi yok… Eğer anlaştıysak, artık siz de bir Nunchi ninjası olabilirsiniz. Neden olmasın?

YENİ BAŞLAYANLAR İÇİN NUNCHI REHBERİ

• ZİHNİNİZİ BOŞALTIN.

Ön yargılarınızı bir kenara bırakarak karar verme eylemini kolaylaştırın.

• ETKİNİZİN FARKINDA OLUN.

Bir ortama girdiğiniz anda varlığınızla o ortamı etkilediğinizi unutmayın.

• GÖZLEM YAPIN

Yeni katıldığınız bir ortamda bulunanları izleyerek genel havayı izleyin.

• KONUŞMAK İÇİN SABIRLI OLUN

Konuşmadan önce yeteri kadar beklediğiniz takdirde merak ettiklerinizi zahmetsizce öğrenebilirsiniz.

• GİZLİ MESAJLARI ANLAMAYA ÇALIŞIN

Karşınızdaki insanlar her zaman düşündüklerini direkt olarak söylemeyebilir. Beden dili ve kullanılan kelimelere dikkat ederek alt mesajları takip edin.

• GÖRGÜ KURALLARINI UNUTMAYIN

Her kültür kendine göre bir görgü kurallarına sahiptir. Bulunduğunuz yerde oraya özgü görgü kurallarını uygulayın.

• ZARAR VERMEYİN

Her anlamda zarar vermekten çekinin. Bilerek ya da bilmeyerek birine zarar vermek kabul edilebilir bir şey değildir.

• TETİKTE OLUN

Algılarınız her an açık olsun ve çevrenizde olan bitene göstereceğiniz reaksiyonlarda hızlı olun.

İLGİLİ İÇERİKLER

• Zihinsel dinginlik ama nasıl?
• Yaşlanmak değil, iyi yaş almak
• Hayal et, her zaman her yerde…
• “DNA’nıza zihniniz olmadan talimat verin”