Evet olabiliyor. Matematiği her çocuğun sevmesi mümkün olabiliyor. Bu sistemin adı Mathazone. Bir Türk’ün, Nüket Solmaz’ın ellerinde Dubai’de doğdu, yayılıyor. Elele ve Hürriyet Kelebek’teki köşe yazıları ile tanıdığımız Yonca Tokbaş, sistemin ince detaylarını matematik öğretmeni Solmaz’a sordu.
14 yıldır Dubai’de yaşıyorum. Bu kadar uzun zaman bir yerde yaşadın mı, gelen giden herkesi tanıyan bir muhtara dönüşüyorsun. İki çocuklu bir anne de olunca, annelerin çocuklarıyla ilk geldikleri yeni ülkede birçok sorusuna cevap verecek kadar çok deneyimin de, çevren de oluyor haliyle. Dubai’de yaşayan Türk kadınlarının neredeyse hepsini tanıyorum. Nüket Solmaz ile tanışmamız da ilginç ve benim size Nüket’i ve başardığı şeyi anlatmam gerek. Nüket zoru başaran bir kadın.
Çocukların ve velilerin matematik hakkındaki tüm o korkunç önyargılarını yerle bir eden, dahası çocuklara küçük yaştan matematik sevgisini kendi yarattığı sistemle vererek, bana imkansız gibi gelen bir kötü zinciri kıran kadın Nüket. Üstelik bunu Dubai gibi çok uluslu ve eğitim sistemlerinin havada uçtuğu bir ortamda yapan bir Türk kadını. Matematik adına uluslararası girişimcilik yapmış ve başarmış bir anne o...
Nüket Solmaz’ın yaratıcısı olduğu ‘Mathazone’ (Matazon) öyle başarılı sonuçlar alıyor ki, Birleşik Arap Emirlikleri’ni aşıp Tacikistan’a, Türkiye’ye, hatta hatta Filipinler’e uzandı. Derdim sizi onunla ve Mathazone’la tanıştırıp çocuklarımıza bir fayda sağlamak. Nasıl mı tanıştık? Nüket’in matematiğin sadece sayılarla değil, sanatla, müzikle, yemekle yani hayatla olan anlatılabilirliğine olan inancı ve tutkusu sayesinde. Kardeşimin eşi İdil (Gürkan Köseoğlu) ilginç fikirleri ve uygulamaları olan bir grafik tasarımcı. Kardeşimle evlenip Dubai’ye yerleşince iş aramaya başladığı dönemde çocuklara resim dersi veriyordu. İdil’in çocuklarla yaptıkları, çalışmaların ilginçliği anneler arasında nam salınca, Nüket Solmaz adında bir kadın İdil’i kendi çalıştığı okulda sanat bölümünün başına getirmek üzere iş görüşmesine çağırdı.
Nüket kim miydi?
Okulun eski matematik sistemini yerle bir edip bambaşka bir sistemi sıfırdan yaratmış, Mathazone adını vererek kurduğu bu sistem ile çocuklara matematiği sevdirdiği gibi, tüm hayatlarını etkileyecek bir temel kurmayı başarmış bir matematik öğretmeni. Gerisini sorularıma verdiğim cevaplardan okuyun bence.
Nüket Solmaz kimdir, hayat amacı nedir desem?
1994’te İstanbul Üniversitesi Matematik Bölümü’nden matematikçi, aslında araştırmacı olarak mezun oldum. Türkiye’de özel okullarda, devlet okullarında ve dershanelerdeki tecrübelerimin ardından, araştırmalarımı, gözlemlerimi sürdürmek için Dubai’de bir anaokulunda çalışmaya başladım. Hala aynı okulda hem matematik koordinatörü olarak görevime hem de araştırmalarıma devam ediyorum. Aynı zamanda Mathazone Matematik Sistemi’nin yaratıcısı ve uygulayıcısıyım. Farklı ortamlarda insanlarla olmayı, problemlerinin çözümüne destek olmayı seviyorum. Matematikçi olmak ve matematiği sevmek, benim için problemi çözmeyi sevmek demek. Bu becerilerimi kullanmak ve başkalarına da aynı yetiye sahip olduklarını gösterebilmeyi isterim. Amacım ulaşabileceğim kadar çok insana ulaşıp hem akademik olarak matematikte hem de günlük hayatımız içindeki matematiğin getirdiği kolaylıkları herkesle paylaşmak.
Mathazone nedir?
Mathazone bir orman. Benim çocuklara matematiği daha kolay ve işlevsel olarak öğretmek için hayal edip kurduğum bir matematik öğrenme ormanı. Matematik dünyasını simgeleyen bir orman. Bu ormanda yaşayan karakterler, bizler gibi. Hayatın matematiğini, denklemini çözmeye çalışırken, çocuklar da (biz de) onlara hem yardım ediyor hem de matematik öğreniyoruz. Ormanda oyun, müzik ve sanat var. Nasıl ki matematik her şeyin temelinde var, ormanda da öyle. Mathazone’da her çocuk, yaşı kaç olursa olsun, bir birey olarak kabul edilir ve ona Mathazone Ormanı’nda bir birey olarak yer verilir. Erken çocukluk evresinde çocuğun tek isteği hayatı keşfetmek ve anlamak olduğundan, Mathazone Ormanı’nda hayatı keşfedip anlamaları, deneyimlemeleri sağlanır. Yani Mathazone; eğlence, keşif, araştırma, sorgulama, deneyimleme ve kazanımlar ortamıdır.
Nasıl öğretiyorsunuz peki bu sistemi?
İki ayrı koldan öğretiliyor. Birincisine ‘Mathazone Akademik’ diyelim. Çocukların ileride matematik eğitimlerinde karşılarına çıkacak neler var? Mesela alan, hacim hesapları, sayı doğrusunda işlemler, koordinat hesapları vesaire mi; işte bu konular kuralları ile ama Mathazone Ormanı’ndaki deneyimleme metoduyla öğretiliyor. Amaç çocukların bu kavramları ve kurallarını mesela saklambaç oynar gibi öğrenip ileride kullanmaları.
Saklambaç mı? Nasıl yani?
Yıllardır saklambaç oynamamış olsak bile, eminim şu anda oyunun bütün kurallarını hatırlıyoruzdur ya, öyle. Mathazone da böyle işliyor. Çocuklara matematiği yıllar geçse de unutmayacak şekilde öğretip algılamaları için temel sağlıyor.
İkinci kol nedir?
İkinci kol ise benim aslında bir çeşit ‘Hayat Koçluğu’... Mathazone Ormanı’ndaki karakterlerin hayatları, duyguları, yaşadıkları olaylar ve onlarla baş etme şekilleri çocukların ve bizim hayatımızdaki yaşadıklarımızla, gerçeklerimizle aynı. O ormandaki çözüm yollarını bulma çabası, düşünme teknikleri, deneyimler çocukların yaşam koçluğuyla erkenden tanışıp karşılaştıkları olaylar karşısında, kendi kendilerine sağlıklı düşünebilmeleri, çözümler için hazırlıklı olmaları alışkanlığını yerleştirmeyi amaçlıyor.
Peki bu Mathazone Ormanı fikri nereden aklına geldi, bu sistem nasıl doğdu?
Üniversitede hocalarımız: “Biz sizlerin sorgulayan, araştıran, analiz yapan matematikçiler olmanız için uğraşıyoruz. Hesap makinesi olmanız için değil” demeleri ile ilk şokumu yaşadım. O güne kadar benim için matematik hızlı işlem yapmak ve hayatımla alakası olmayan abuk subuk problemleri çözmek ve nedenini bir türlü anlamadığım şekilde ha bire kaybolan bir ‘X’i bulmaya mecbur hissettiğim bir şeydi. Ama esas olay kızımın doğumu ile başladı. Aklımı matematiğin hayatımdaki yeri ile bozdum. Her yerdeydi matematik. Ben de bir çocuğa matematiğin o benim sandığım gibi bir şey olmadığını, zorla çekilen bir acı değil de, zaten doğal olarak yaşadığın, yaptığın bir şey olduğunu ve kolaylıkla çözebileceğin, gerektiğinde işine yarar şekilde kullanabileceğin ve hatta içinde yaşayabileceğin şahane bir orman olduğunu anlatmak istedim. 13 sene boyunca, çocuklar üzerinde gözlem ve araştırma yaptım. Velileri dinledim. Mathazone sistemini deneyimlerimle kurdum. Dubai’de çalıştığım anaokulu, sistemin çocuklar üzerindeki olumlu etkisini görünce, uygulamaya aldı. Sonra tatilde ziyarete gittiğim dayımın evinde tesadüfen kuzenim ve hatta şimdi Mathazone’u tüm çocuklara ulaştırmak için yol arkadaşım olan Selva (Muharremoglu) ile karşılaşmamla olayın boyutu değişti. Ona Dubai’de Mathazone adında bir matematik sistemi kurduğumu anlattım ve bunu daha fazla çocuğa ulaştırmamız gerektiğine birlikte inandık. Şimdiyse hayallerimizi gerçekleştirmeye başladık. Mathazone’un girdiği okullar, sistemle tanışan veliler, çocukların bu şekilde matematiğe başlamasının farkını gördükçe biz de daha fazla yürekleniyoruz.
Ben hala daha çocuklara kolayca matematik anlatıp sevdirecek koskoca bir sistemi yaratmak nasıl akla gelir ona şaşkınım...
Biz matematiği öğretmemişiz. Ezberletmişiz. Hatalarımıza dikkat çekilmiş, gittiğimiz yoldaki kazanımlara değil. Sonuç odaklı olmuşuz ama sonuca giden yola dair hiç takdir görmemişiz. Tek çözüm ezberlemişiz kimi zaman, başka bir seçenek olabileceğini düşünmemişiz. E hal böyle olunca da, matematiğe zor ve korkunç önyargısını yapıştırmış ve büyük haksızlık yapmışız. Matematiğin korkulacak değil, yaşanacak bir deneyim, deneyim bilimi olduğunu göstermek istedim.
Nasıl yani?
Düşün, evde yapacağın yemeğe karar verip onu sofraya getirene kadar o kadar çok ‘matematik’ yapıyorsun ki, bunun matematik olduğunu asla düşünmüyorsun. Düşünsen belki korkar yapmaktan vazgeçersin. Aç kalayım daha iyi dersin. O yemeği yapmaya karar verdiğin an doğru adımları izlediğin için 10 kere bakkala gitmeden iş bitiyor. Veya tuz yerine şeker koymadan ya da dozunu kıvamında tutturduğun için o yemek lezzetli oluyor. Hesap yapıyorsun. İşin içinde yüzde var, ağırlık var, ölçü var, kesir var ne istersen var. Hatta varsayımlar, olasılıklar, yaptığın hatadan dönmek için bambaşka çözümler bulmak var. Matematiği kötü olan insan yok! Sadece matematiği sevmemeyi deneyimlemiş, hatalar üzerinden yanlış değerlendirilmiş insanlar var. Adına matematik demesen de, sabahtan akşama hayatın matematik. Bunun farkına vardığın an, matematikten kaçmak, korkmak, yapamıyorum, anlamıyorum, bilmiyorum, beceriksizim demek diye bir şey kalmıyor işte.
Amacın ne peki?
Ulaşabildiğim kadar çok çocuğa ulaşmak ve onlara düşünebilmeyi öğretmek. Daha doğrusu düşünebilen çocukların düşünebildiklerini unutmamalarını sağlamak.
Düşünen birey olarak büyümenin önemi ne?
Düşünerek başlarsan, düşünerek devam edersin. Sorgularsın. Sana inanmadığın bir şey yutturulamaz. Merak eder, araştırırsın. Sağlamasını almak istersin. Düşünmeyi öğrenmiş olmak kalıcı bir yetidir. Öğrenme psikolojisi göz önüne alınarak yapılan her türlü deneyim saklambaç örneğindeki gibidir, kalıcıdır.
Mathazone nasıl bir fark yaratıyor?
Mathazone kahramanlarını ve Mathazone Ormanı’nı çocuklar çok seviyor. Ormanda yaşanan tüm olaylar sayesinde; analiz etme, sorgulama, empati kurma, problem çözme, bakıp görme, anlama, düşünme becerilerini geliştiriyorlar. Bunca çocuk yetiştirdik bu sistemle, gözlemlediğimiz en büyük fark diğer çocuklara göre olan yüksek farkındalıkları. Mathazone’da o kahramanların başlarına gelen olumlu veya olumsuz deneyimler, çocuklar için somut örnekleri oluşturuyor ve çocuklar onlara yardım ederken, aslında kendi başlarına benzeri geldiğinde, en azından bir çözüm bulabileceklerini, dahası birkaç tane farklı çözüm ve seçenekle sonuca gidebileceklerinibiliyorlar. Hangi çözümün kendilerini en çok mutlu eden çözüm olduğunu da çok iyi biliyorlar. Düşünsene, senin problemini, hangi çözümün seni en mutlu eden olacağını senden daha iyi kim bilebilir? Ve bunu bilmek seni nasıl farklı kılar bir düşün.
Nerelerde uygulanıyor bu sistem?
Şu anda henüz dört ülkede; Birleşik Arap Emirlikleri, Türkiye, Tacikistan ve Filipinler...
Mathazone ile ilk başlayan çocuklar şu anda kaç yaşındalar?
En büyükleri, kendi kızım da dahil 18 yaşında. Hala velilerle iletişim halindeyim. Çocuklarımızın gelişimini, ilerlemelerini hep takip ediyoruz.
Okullar veya anneler sizinle nasıl irtibata geçebilir?
Web sitemizden, Facebook sayfamızdan ve çalıştığımız tüm okullardan bize ulaşmak mümkün. www.mathazone.com. facebook.com/Mathazone