Nevralji nedir, belirtileri neler? Nevralji neden olur? 7 soruda nevraljiye dair merak edilenler

Nevralji, sinirlerin sıkışması, hasar görmesi ya da iltihaplanması sonucu gelişen ağrıya verilen isim. Peki Nevralji belirtileri neler? Nevralji neden olur ve nasıl tedavi edilir? Nöroloji Bölümü Doçent Doktor Esma Kobak Tur, nevralji hakkında merak edilenleri detaylıca anlattı.

07.03.2025 13:13

Nevralji, farklı sinirlerdeki hasar veya sıkışmalar nedeniyle ortaya çıkabilen ağrı türü ve bazı çeşitleri bunuyor. Nöroloji Bölümü Doçent Doktor Esma Kobak Tur, nevralji belirtileri, teşhisi, nedenleri ve tedavisine dair merak edilenleri detaylıca anlattı.

Nevralji nedir?

Nevralji, sinirlerin sıkışması, hasar görmesi ya da iltihaplanması sonucu gelişen ağrıya verilen isimdir. Genellikle keskin, elektrik çarpmasına benzer veya saplanıcı olarak tanımlanmaktadır. Art arda tek bir keskin ağrı veya tekrarlayan ağrılar olabilir. Ağrı birkaç saniye sürebilir ya da şiddetli ağrıdan sonra ağrının oluşmayacağı refrakter bir dönem olabilir. Bazı nevraljik durumların tetik bölgeleri (uyarıldığında ağrıyı tetikleyen alanlar) veya diğer tetikleyicileri vardır. Bu ağrı, vücutta çeşitli bölgelere yayılabilir ve şiddetli olabilir. Nevralji türleri arasında en yaygın olanlardan biri, yüzün bir tarafında ani ve şiddetli batma, sızlama şeklinde hissedilen trigeminal nevraljidir.

Nevralji Çeşitleri Nelerdir?

Nevralji, farklı sinirlerdeki hasar veya sıkışmalar nedeniyle ortaya çıkabilen ağrı türüdür ve en yaygın görülen çeşitleri:

1.Trigeminal Nevralji (Yüz Siniri Nevraljisi)

Görevi yüzdeki hisleri beyne taşımak olan üç ana sinirden birinin (trigeminal sinir) hasarlanması sonucu oluşur. Genellikle yüzün bir tarafında ani ve şiddetli ağrılarla kendini gösterir. Sıklıkla konuşma, çiğneme, diş fırçalama veya yıkama gibi basit hareketlerle tetiklenebilir.

2. Postherpetik Nevralji

Akut herpes zoster ( Zona) enfeksiyonu ile ilişkili genellikle deri altında yoğunlaşan bir yanma, batma veya sızlama şeklinde hissedilir. Çoğunlukla akut bir herpes zoster atağının ardından asla çözülmeyen bir ağrı sürekliliğini temsil eder. Döküntünün başlamasından üç ay sonra da devam eden nöropatik ağrı olarak teşhis edilmekle birlikte, nadir durumlarda, ilk olayın çözülmesinden aylar ila yıllar sonra ortaya çıkabilir.

3. Oksipital Nevralji (Boyun Sinir Nevraljisi)

Oksipital nevralji, kafanın arka kısmındaki bölgede büyük veya küçük oksipital sinir dağılımında meydana gelen şiddetli ağrıdır. Nadiren etkilenen bölgede azalmış duyu veya anormal duyunun eşlik ettiği aralıklı bir sıkışma ağrısı olarak tanımlanır. Bu tür ağrı başa vuran ani, elektrik çarpması tarzında olabilir.

4. Glossofaringeal nevralji

Glossofaringeus sinirinin hasarına bağlı nadir görülen bir nevralji tipidir. Kulağı, bademciği, dilin tabanını veya çene açısının altını içeren aralıklı, şiddetli, saplanıcı bir ağrı ile karakterizedir. Tipik olarak yutma, öksürme, konuşma, esneme, belirli tatlar veya boyuna veya dış kulak kanalına dokunma gibi glossofaringeal sinire etki eden aktivitelerle tetiklenebilir.

5. Diyabetik Nöropati

Şeker hastalığına bağlı olarak, kan şekeri düzeylerinin uzun süre yüksek olması sinirlerin hasar görmesine yol açar. Bu durum, genellikle vücudun alt kısmında özellikle ayaklarda ve ayak parmaklarında hissizlik, uyuşukluk ve yanma hissi olarak ortaya çıkabilir.

6. Karpal Tünel Sendromu

El bileğindeki sinirlerin sıkışması sonucu meydana gelir. El parmaklarda uyuşma, karıncalanma ve ağrıya neden olabilir. Bu durum, sinir sıkışmasının bir formu olarak kabul edilebilir.

7. Pudendal Nevralji

Pelvik (gövdenin alt bölümünde bacaklar ve karın arasındaki alan) bölgedeki pudendal sinirin hasar görmesi sonucu ortaya çıkar. Bu bölgede keskin bir ağrı, yanma hissi veya uyuşma gibi şikâyetlere yol açabilir, bel ve uyluğa yayılabilir.

Nevralji Belirtileri Nelerdir?

Nevraljinin türüne bağlı olarak belirtiler değişebilmekle birlikte genel olarak şu belirtiler sıkça görülür:

Ağrı: Şiddetli, ani ve keskin ağrı genellikle elektrik çarpması şeklinde, yanma veya bıçak batması gibi hissedilebilir. Ayrıca ataklar şeklinde gelen ve belirli tetikleyici faktörlerle (örneğin, yüzeysel temas veya baş hareketleri) daha da kötüleşebilen dönemsel ağrılar görülebilir.

Hassasiyet: Ağrılı bölge, dokunmaya veya baskıya karşı aşırı hassas olabilir. Trigeminal nevralji gibi bazı türlerde, yüz veya vücut bölgesindeki basit bir dokunuş bile şiddetli ağrıyı tetikleyebilir.

Uyuşma ve karıncalanma: Ağrının olduğu bölgelerde, uyuşma veya karıncalanma hissi olabilir. Bu, sinirlerin hasarlanmasından kaynaklanabilir. Diabetik nöropati gibi durumlarda, bacaklarda veya ellerde uyuşma olabilir.

Yanma hissi: Sinirlerdeki iltihaplanma veya hasar, bir yanma hissi oluşturabilir. Bu genellikle postherpetik nevralji veya diabetik nevralji gibi türlerde yaygındır.

Ağrının yayılması: Sinirlerin uzun bir yol boyunca yayılması nedeniyle, ağrı tek bir bölgeyle sınırlı kalmayabilir. Örneğin, boyun bölgesindeki sinirlerin etkilenmesi, başa veya omuza kadar yayılabilir.

Sinirsel belirtiler: Etkilenen bölgelerde ciltte sıcaklık, soğukluk veya dokunma hissiyatında değişiklikler olabilir. Sinir hasarı nedeniyle bazı bölgelerde sıcaklık veya soğukluk hissi kaybolabilir.

Nevralji Nedenleri Nelerdir?

Nevraljiye neden olabilecek yaygın nedenler şunlardır:

-Sinir Sıkışması veya Hasarı: Kaza, darbe ya da cerrahi müdehale sonrası

-İltihaplanmalar ve Enfeksiyonlar: Zona, HIV ya da Hepatit gibi virüsler

- Diyabetik Nevralji: Kontrolsüz Şeker Hastalığına bağlı

-Multipl Skleroz (MS): Myelin (siniri koruyan tabaka) kaybına bağlı

-Tümörler veya Kanser: Sinirlere bası yapmasına bağlı

-Ağır Alkol Kullanımı

-Sinir İltihaplanması (Nevrit)

- İleri Yaş: Yaşlanma süreciyle birlikte sinirlerin işlevi ve yapısı değişmesine bağlı

- Genetik Yatkınlık

-Vitamin Eksiklikleri: Özellikle B12 vitamin eksikliği.

- Kimyasal veya toksik Maddeler

Nevralji Nasıl Teşhis edilir?

Hastanın tıbbi anamnezi detaylı şekilde sorgulanır. Herhangi bir travma yada enfeksiyon geçirip geçirmediği, şeker hastalığı veya Multipl skleroz gibi önceki hastalıklarının olup olmadığı hakkında bilgi edinilmeye çalışılır.

Belirtilerinin ne zaman başladığı, ağrının tipi, şiddeti ve hangi bölgeden yayıldığı gibi detaylar sorgulanır. Ağrının tetikleyicileri ve herhangi bir aktivitenin ağrıyı artırıp artırmadığı da önemlidir.

Nörolojik Muayene, Nevraljiye neden olan sinirlerin yerini belirlemek amacıyla yapılır. Nörolog, kişinin sinir sistemi üzerindeki fonksiyonlarını kontrol eder. Motor (hareket) becerileri, duyu (hissiyat) testleri ve refleks testleri yapılabilir. Bu testler, sinirlerin ne kadar etkilenmiş olduğunu gösterir.

Görüntüleme yöntemleri:

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Sinir hasarı veya tümör gibi yapısal sorunların olup olmadığını görmek için MRI yapılabilir. Özellikle trigeminal nevralji veya MS gibi hastalıkların teşhisinde kullanılır.

Bilgisayarlı Tomografi (BT): Beyin veya omurilikteki anormallikleri (örneğin tümörler veya kanamalar) tespit etmek için kullanılabilir.

Elektromiyografi (EMG): Sinirlerin elektriksel aktivitesini ölçen bu testler, sinirlerin hasar görüp görmediğini belirlemeye yardımcı olur. EMG, kaslar ve sinirler arasındaki ilişkiyi inceleyerek, kas zayıflığı gibi durumları tespit edebilir.

Eğer nevraljiye bir enfeksiyon (örneğin, herpes) veya diyabet gibi bir metabolik bir hastalık (örneğin, kan şekeri ve HbA1c gibi) neden oluyorsa, kan testleri yapılabilir. Özellikle B12 vitamini eksikliği gibi durumlardan şüpheleniliyorsa, vitamin seviyeleri ölçülebilir.

Trigeminal nevralji gibi belirli nevralji türlerinin tanısında, karbamazepin gibi ilaçların kullanılması da yardımcı olabilir. Bu ilaç, trigeminal nevraljinin tedavisinde sıkça kullanıldığından, hastanın bu ilaçla verdiği yanıta göre teşhis yapılabilir.

Nevralji Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

1.İlaçlar:

Ağrı kesiciler (analjezikler): Asetaminofen veya nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) gibi basit ağrı kesiciler ilk tedavi seçenekleridir ancak bu ilaçlar tek başına yeterli olmayabilir.

Antikonvülsanlar (Antiepileptik ilaçlar): Karabamazepin ve gabapentin gibi ilaçlar trigeminal nevralji gibi nöropatik ağrıların tedavisinde etkili olabilir.

Antidepresanlar: Trisiklik antidepresanlar (amitriptilin) ve serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörleri (SNRIs) bu amaçla kullanılabilir.

Lokal anestezikler: Sinirleri uyuşturmak ve ağrıyı hafifletmek için lidokain gibi lokal anestezikler kullanılabilir. Bu ilaçlar, cilt altına veya ağrılı bölgeye uygulanabilir.

Opioid ağrı kesiciler: Şiddetli ağrılarda, opioid ilaçlar (örneğin morfin) kısa süreli kullanılabilir. Ancak bu ilaçların bağımlılık yapabilme riski nedeniyle dikkatle kullanılması gerekir.

2.Sinir bloğu ve steroid enjelsiyonu:

Sinirlerin ağrı iletmesini engellemek için sinir bloğu yapılabilir. Lokal anestezikler kullanılarak, ağrılı sinire müdahale edilir. Bu yöntem, genellikle diğer tedavi seçenekleri yetersiz kaldığında tercih edilir.

Steroid enjeksiyonları; sinirlerin etrafına yapılabilir. Bu, inflamasyonu azaltarak ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.

3. Cerrahi Müdahale

Mikrovasküler dekompresyon: Özellikle trigeminal nevralji gibi sinir sıkışmasından kaynaklanan nevraljilerde, sıkışmış olan sinirlerin çevresindeki damarlar veya yapılar cerrahi olarak çıkarılabilir veya gevşetilebilir.

Radyo frekans ablasyonu: Sinirlerin ağrı iletmesini engellemek için radyo frekansı kullanılarak sinirler hedef alınabilir. Bu yöntem, sinirlerin sıcaklıkla tahrip edilmesiyle çalışır.

Stereotaktik radiocerrahi: Bu, yüksek dozda odaklanmış radyasyon kullanarak ağrıya neden olan sinirlerin hedef alınmasıdır. Trigeminal nevralji gibi durumlar için kullanılır.

4. Alternatif ve Tamamlayıcı Tedavi Yöntemleri

- Fiziksel Tedavi ve Rehabilitasyon

- Akupunktur

-Masaj Teapisi

- Meditasyon, yoga ve gevşeme teknikleri

-B12 takviyesi ve diyet

- Ağrı yönetimi psikoterapisi

Nevralji Tehlikeli midir?

Nevralji, genellikle hayatı tehdit etmeyen ancak oldukça rahatsız edici ve ağrılı bir durumdur. Nevralji, sürekli veya sık tekrarlayan ağrılara yol açabilir. Bu tür kronik ağrı, kişiyi psikolojik olarak etkileyebilir, depresyon, anksiyete ve uyku bozukluklarına yol açabilir. Ağrının şiddeti ve sıklığı, kişinin günlük yaşamını zorlaştırabilir, bu da iş, sosyal hayat ve genel yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.

Nevralji tedavisinde bazı ağrı kesiciler, özellikle opioid ilaçlar kullanılabilir. Uzun süreli ve aşırı kullanımı, bağımlılık riskini artırabilir. Bu nedenle, ilaç tedavisinin dikkatli bir şekilde izlenmesi gereklidir

Nevraljiye neden olan altında yatan bazı sağlık problemleri (örneğin, diyabet, tümörler, zona gibi enfeksiyonlar) tedavi edilmediğinde daha tehlikeli hale gelebilir.

Dolayısıyla, nevralji belirtileri görüldüğünde bir doktora başvurmak ve tedaviye başlamak önemlidir. Tedavi edilebilir bir durum olduğundan, erken müdahale ile çoğu zaman etkili sonuçlar alınabilir.