Annelerden kitap önerileri

Yazı: Mürsel Çavuş

Büyümek İstemiyorum Mine
G. Kırıkkanat Resimleyen: Oğuz Demir
Kırmızıkedi Çocuk 

Mine G. Kırıkkanat’ı hepimiz gazeteci olarak biliyoruz. Halbuki hayatının beş yılı şimdi Pierre Loti adıyla anılan anaokulunda minikleri ilkokula hazırlamakla geçmiş. Babaanne olunca da torunu Luka Can sayesinde tekrar geçmişe dönmüş. Kırıkkanat hep bebek kalmak isteyen Luka Can’ın büyüklere bakışını çok keyifli bir dille anlatıyor; “Benim adım Luka. Luka Can. Konuşmayı biliyorum. Hem de birçok dilde. Ama belli etmiyorum. Çünkü büyümek istemiyorum. Büyüyüp okula giden çocuklar hep ödev yapıyor, oyun oynamaya zaman bulamıyorlar. Bebek olmak hem rahat hem eğlenceli. Ben böyle çok mutluyum. Bebek kalmak istiyorum.”

Eve Giden Küçük Tren
Behiç Ak
Günışığı Kitaplığı 

Üretmekten aldığı keyfi çoktan unutan köy halkının kaderi günün birinde, eşyasını bir eşeğin sırtına yüklemiş Münevver Hanım’ın köye gelişiyle değişiyor. Onun hayalleri, köyün en hayalci çocuğu İlyas’ınkilerle birleşince Münevver Hanım, İlyas’la birlikte tek tek herkesin kapısını çalmaya başlıyor. ‘Kedi Adası’, ‘Güneşi Bile Tamir Eden Adam’, ‘Buzdolabındaki Köpek’, ‘Rüzgarın Üzerindeki Şehir’ gibi çocuk kitaplarıyla Behiç Ak, şimdiden klasiklerin arasına girdi ve çizgisiyle de hikayeleriyle de çok seviliyor.

Kanatlı Kediler Masalı
Ursula K. Le Guin
Günışığı Kitaplığı 

‘Yerdeniz’ dizisi ve ‘Mülksüzler’in yazarı, fantastik edebiyatın dünyada en çok okunan kadın yazarlarından Ursula K. Le Guin’in çocuklara masal yazmasından daha doğal ne olabilir? Yazar Seyhan Şahin Ay, “Beş yaşındaki oğlum ‘Kanatlı Kediler Masalı’nı çok sevdi. Cinsiyetçi, dramatik masallardan kaçanlara iyi bir alternatif” diyor. Masal dört sıra dışı kedi yavrusunun, her geçen gün daha çok makineleşip, tehlikelerle dolan büyük kentten kaçışını anlatıyor.

Aç Tırtıl
Eric Carle
Mavi Bulut Yayıncılık

Birazcık büyük çocuklar için ‘Küçük Prens’ neyse, okul öncesi çocukları için ‘Aç Tırtıl’ da o! 1969 yılında yayımlandığından beri pek çok ödül almış, 50’den fazla dile çevrilmiş, 30 milyon okuruyla en çok satan çocuk kitaplarından biri olmuş. Kitapta bir tırtılın kelebeğe dönüşmeden önceki maceraları var. Çocuklar da tırtıl sayesinde sayıları, haftanın günlerini, yiyecekleri ve kelebeğin hayatının aşamalarını keyifli bir anlatımla öğreniyor.

Sadako ve Kağıttan Bin Turna Kuşu
Eleanor Coerr
Beyaz Balina Yayınları

Sadako’nun hikayesi diğer ‘hayali’ kitaplardan ayrılıyor çünkü gerçek bir hayat hikayesi anlatılıyor. ‘Kâğıttan Bin Turna Kuşu’ efsanesi, “Bir insan kağıttan 1000 turna kuşu yaparsa dileği kabul olurmuş” diyor. Amerika’nın Hiroşima’ya attığı atom bombası yüzünden lösemi olan Sadako ümidini kaybetmeyip kağıttan turna kuşları yapıyor ama 644’üncü turnayı katlarken hayata gözlerini yumuyor, arkadaşları ise eksik kalan 356 turnayı katlayıp onun için ‘kağıttan turna kuşu kulübü’ açıyorlar. Sadako Sasaki’nin anısı ABD’de Seattle Barış Parkı’ndaki bir heykelle yaşatılıyor şimdi…

Dünya Halk Masalları
Ataol Behramoğlu
Cumhuriyet Kitapları

‘Dünya Halk Masalları’nı Ataol Behramoğlu’nun dilinden okumak kesinlikle bir ayrıcalık. Turizmci Münevver Akkurt kitabı tavsiye ederken, “Sadece çocuklar için değil her yaşta okunabilecek şiir gibi bir kitap, bizim başucu kitabımız” diyor. Bir de dünyanın dört bir yanındaki halkların hikayeleri var ya bu kitapta… O yüzden de merak uyandırıyor.

Çıtır Çıtır Felsefe
Brigitte Labbe Michel Puech
Günışığı Kitaplığı

Matematikçi Gizem Temelcan, “Çıtır Çıtır Felsefe Serisi’ni kuzenime almıştım, vermeden önce kendim okudum, çok eğlenceliydi. Bazı kavramlar üzerine güzel örnekler vererek çocukların kendi fikirlerini oluşturmasını sağlıyor” diyor kitabı tavsiye ederken. Brigitte Labbé, Çıtır Çıtır Felsefe Serisi’nde Yaşam ve Ölüm, Liderler ve Diğerleri, Özgür Olan ve Olmayan, Haklar ve Ödevler, Küçükler ve Büyükler gibi birçok önemli konuya parmak basmış.

Üç Kedi Bir Dilek
Sara Şahinkanat
Yapı Kredi Yayınları 

Sara Şahinkanat’ın pek çok kitabı tavsiye edildi anneler tarafından. İkiz annesi Sinem İnce “Piti, Pati, Pus” dedi, Ege’nin annesi, web sitemizin yazı işleri müdürü Burçin Öztınaz “Yavru Ahtapot Olmak Çok Zor.” Bir kedi sever olarak oyumu ‘Üç Kedi Bir Dilek’in yaramaz üçlüsü Piti, Pati, Pus’a kullandım çünkü kitabın tanıtımında “Bu kitabı okuduktan sonra bir kediniz olsun isteyeceksiniz” yazıyor. Bir çocuğun kedi, köpek istemediği an var mı? Belki bu kitap anne-babaları ikna etmek için yapılmış! Ayşe İnan Alican’ın çizimleri de hakikaten şahane!

ANNE-BABALAR TOPLANMIŞ, “KARGA GAK” DEMİŞ

Ali, Başak, Birgül, Deniz, Engin, Erdem, Ersoy, Fırat, Işık, Mustafa, Mutlu, Necla, Seda, Selin, Sertaç, Şin… Küçüklü büyüklü çocukları olan ve kendi aralarında çocuklarının hangi kitabı okuması gerektiğini konuşurken en sonunda karagak.com’u kurmuşlar. Yazılar profeyonel değil, hatta fazlasıyla kişisel, bilimsel doğruluk iddiası da yok. Amaç sadece çocuklarının kitaplarla il şkisini ve deneyimini paylaşmak, iyi çocuk kitaplarını aramak, bu konuda birbirlerine rehber olmak. İyi kitap arayan anne-babalara duyurulur!

Ağaç kitaba, kitap ağaca dönüşüyor

Arjantin’deki Pequeno yayınevi okunduktan sonra ekilebilen ve ağaca dönüşen bir kitap çıkardı. İlk kez “Mi Papá Estuvo en la Selva” (Babam Ormandaydı) adlı çocuk kitabında denenen yöntem tüm dünyada haber oldu. 36 sayfalık kitap içine tek tek tohumlar yerleştirilerek elde hazırlanıyor. Yayınevi, 8-12 yaş aralığındaki çocuklara doğal kaynakların önemini anlatmak istediklerini ve bu yüzden kitapta ekolojik mürekkep ve asitsiz kağıt kullandıklarını söylüyor. Projenin diğer amacı da kitapların da çocuklarla beraber büyüyebileceğini göstermek. Kitap amazon.com’da çok satanlar listesinde.

Pippi Uzunçorap
Astrid Lindgren
Doğan Egmont Yayıncılık 

Bu dönemin anneleri, saçlarını iki yandan örmüş, çilli ve uzun çoraplı yaramaz kız Pippi’nin maceralarını mutlaka hatırlar ve hatırladıkça da gülümser. O hepimizin çocukluğuna yapılan bir gönderme gibi… Pippi özgür ruhludur, çılgındır, olağanüstü bir güce sahiptir ve Villa Villekulla’da atı ve Bay Nilsson adını verdiği maymunuyla yaşar. Komşuları Tommy ve Annika inanamasalar da yatakta ayakları yastığa gelecek şekilde ters yatar, yerde kurabiye pişirir, evin içinde sirk gösterileri düzenler, hırsızlarla tek başına mücadele eder ve gelmiş geçmiş en alışılmadık doğum günü partisini yapar. Kitabı her yerde bulamayabilirsiniz, eh talep arzı yaratır, Pippi’nin maceraları da böylece sonsuza kadar devam eder.

Dünyanın Merkezine Seyahat
Jules Verne
İthaki Yayınları

Jules Verne 1828’de dünyaya geldiğinde bugünkü teknolojinin T’si bile yoktu ortada; ne kolayca kıtalar arası seyahat edilebiliyordu ne denizin dibine inilebiliyordu. Jules Verne sınır tanımadı, öyle bir dünya hayal etti ki birçok mucide ilham oldu, en çok da çocuklara… Hayata en büyük katkısı çocukların hayal dünyalarını beslemek ve hiçbir şeyin ‘imkansız olmadığını’ göstermek oldu. Verne’in 59 kitabı var. Her çocuk mutlaka onun dünyasını keşfetmeli ve dünyanın merkezine bir seyahat yapmalı!

Şeker Portakalı
Jose Mauro de Vasconcelos
Can Çocuk Yayınları

Biraz da uzak diyarlara uzanalım ve Brezilyalı yazar José Mauro De Vasconcelos’un 1968’de kaleme aldığı ‘Şeker Portakalı’nı konuşalım. Brezilya’da fakir bir ailenin beş yaşındaki oğlu Zeze hayal gücü çok gelişmiş bir çocuk! Yeni taşındıkları evin bahçesinde bir şeker portakalı ile arkadaş oluyor ve ona hayallerini, günlerinin nasıl geçtiğini anlatıyor. Zor geçen hayatın üstesinden azmi ve yaratıcılığı ile gelen Zeze’nin hikayesi hüzünlü olsa da unutulamayacak kitaplar arasında yerini çoktan almış!

Ayı Olmayan Ayı
Frank Tashlin
Hayykitap

Bir geçtiğimiz yerden bir daha geçtiğimizde bir anda yepyeni bir bina, kocaman bir AVM buluyoruz ya. İşte bunu yaşayan sadece biz değilmişiz, meğer ayılarda da durum aynıymış. Kış uykusundaki ayı, bahar gelip uyandığında kendini devasa bir fabrikanın ortasında buluvermiş! Ağaçlar, çimenler, çiçekler, hepsi gitmiş, yerine harıl harıl çalışan makineler ve taş yığını binalar gelmiş. Daha da kötüsü, herkes ona bir ayı olmadığını söyleyip duruyormuş! Hadi bakalım nasıl çıkacağız işin içinden?

Küçük Prens
Antoine de Saint-Exupéry
Can Çocuk Yayınları

Piti’nin annesi, yazar Mutlu Tönbekici, “Küçük Prens’i o kadar seviyordum ki çocukken insanlar benim için ikiye ayrılıyordu. ‘Küçük Prens’i okumuş olanlar ve okumamış olanlar…” diyor. Küçük Prens bir çocuğun kütüphanesine giren ilk kitaplardan biri olmayı her zaman başarıyor çünkü nesillerdir onu seven anne-babalar bu kitabı çocuklarına okutmak istiyor. Gelenek bozulmasın, ‘Küçük Prens’ kalplerdeki yerini korusun! Kitap 210 dilde yayınlanmış. Türkçe’de ise Selim İleri, Azra Erhat, Nihal Yeğinobalı, Tomris Uyar ve Cemal Süreya gibi edebiyat devlerinin dilinden okumak mümkün.