Bu görüntü sizi rahatsız ediyor mu? Tripofobi: Delik korkusu nedir?

Birçok insanı etkileyebilen tripofobi, Yunanca “trypa” (delik) ve “phobos” (korku) sözcüklerinden türetilmiş bir terimdir. Terimin ilk olarak 2005 yılında dijital bir forumda ortaya çıktığına inanılıyor ve çilek, nilüfer tohumu kabukları ve bal petekleri gibi şeylerde küçük delik kümeleri veya tekrarlayan desenlerden duyulan korkuyu ifade ediyor. Bu klinik olarak tanınan bir fobi değildir ancak bu delik korkusu, bunu yaşayan biri için çok rahatsız edici olabilir.

TRİPOFOBİ NEDİR?

Tripofobi, küçük delik, tümsek veya desen kümelerine karşı yoğun, mantıksız bir korku veya tiksinti anlamına gelir. Sebep olabileceği ciddi sıkıntıya rağmen, tripofobi resmi olarak klinik bir tanı olarak kabul edilmemektedir. Ancak psikiyatrist Dr Rahul Rai Kakkar, bunun birçok insanı etkileyen gerçek bir olgu olarak akıl sağlığı uzmanları tarafından kabul edildiğini söylüyor. Şubat 2024'te BJPsych Open dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre yetişkinlerin yaklaşık yüzde 10 ila 18'i küçük delik kümeleri gördüklerinde kaygı yaşıyor.

TRİPOFOBİ BELİRTİLERİ

Bu fobiye sahip kişiler, tripofobik kalıplara maruz kaldıklarında sıklıkla çeşitli fiziksel ve duygusal belirtiler gösterirler. Bu semptomların şiddeti değişebilir ancak genel olarak şunlardır:

• Yoğun iğrenme, korku, endişe veya tiksinti duyguları
• Tüylerin diken diken olması
• Terlemek
• Mide bulantısı
• Artan kalp atış hızı
• Sallanma
• Baş dönmesi
• Kalıplarla ilgili müdahaleci düşünceler, kaçınma davranışı
• Ağır vakalarda panik atak

TRİPOFOBİYİ NE TETİKLER?

Tripofobinin tetikleyicileri tipik olarak tekrarlayan küçük delik veya tümsek desenlerine sahip doğal veya insan yapımı nesneleri içerir. Yaygın tetikleyiciler şunları içerir:

• Petekler
• Lotus tohumu kabukları
• Mercan
• Duş başlıkları
• Çilek
• İnsan derisindeki genişlemiş gözeneklerin görüntüleri
• Delik kümeleri içeren resimler veya videolar.

Tripofobinin nedenleri hala bilinmemektedir, ancak bunun nedeni, tiksinmeye karşı artan hassasiyet veya tetikleyici görüntüleri izlerken beyin aktivitesindeki farklılıklar olabilir.

Tripofobi herkeste ortaya çıkabilirken, bazı faktörler bunun gelişme olasılığını artırabilir:

• Ailede anksiyete bozuklukları veya fobi öyküsü, kişiyi tripofobiye yatkın hale getirebilir.
• Delik veya desen kümelerini içeren travmatik deneyimler, tripofobinin gelişimini tetikleyebilir.
• Diğer anksiyete bozuklukları, depresyon veya obsesif kompulsif bozukluğu (OKB) olan kişiler, tripofobi geliştirmeye daha duyarlı olabilir.

NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Uzman, tripofobinin resmi olarak klinik bir hastalık olarak tanınmadığından standartlaştırılmış bir teşhis kriterinin bulunmadığını söylüyor. Ancak ruh sağlığı uzmanları durumu yine de şu şekilde değerlendirebilir:

Hastanın deneyimlerini, tetikleyicilerini ve belirli uyaranlara verdiği tepkileri tartışmak.
Semptomların yoğunluğunun ve hastanın günlük yaşamına etkisinin değerlendirilmesi.
Tripofobik görüntülere verilen yanıtın ciddiyetini ölçmek için Tripofobi Anketi (TQ) gibi araçları kullanmak.

TRİPOFOBİ TEDAVİ SEÇENEKLERİ NELERDİR?

• 1. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
• 2. İlaç
• 3. Farkındalık ve rahatlama teknikleri
• 4. Kaçınma ve çevresel kontrol
• 5. Destek grupları ve danışmanlık