Yazların Kurtarıcısı: Klima

Küresel ısınma etkilerini artırdıkça klima hayatımızdaki yerini sağlamlaştırıyor. Yazları güneşe ateş etmiyoruz belki ama öğle sıcağında dışarı çıkma gafletinde bulunduysak kendimizi sırf biraz serinlik için bir bankadan içeri attığımız olmuştur. Peki evlerimizde, ofislerimizde, araçlarımızda kullandığımız klimaları ne kadar tanıyoruz? Bu yazıda klimaların ne olduğuna daha yakından baktık ve klima tercih ederken dikkat etmeniz gerekenleri sizin için sıraladık.

Klima Nedir?

Klima aslında cihazın adından önce iklimlendirmenin kendisidir. Klimanın anlamı, bulunulan ortamın ısı ve nem değerlerini kontrol altında tutma; var olan havanın temizliğini ve sirkülasyonunu sağlama işlemlerinin, tümünün veya birkaçının uygulanmasıdır. Bu uygulamayı (iklimlendirmeyi) yapmamıza yarayan cihazlara da günlük dilde doğrudan klima deriz.
 

Klimanın Serüveni

Tarih boyunca insanlık, hava koşullarının günlük yaşamı üzerindeki etkisini olabildiğince kendi kontrolü altında tutmaya çalışmıştır. Yerleşik hayata geçen insanlık için kapalı yapılardaki havayı kontrol altına almak daha kolay hale gelmiştir. Evlerinin konumunu, dizaynını bu kontrolü elde tutmaya yönelik olarak tasarlamışlardır. Bizlerin alışık olduğu klima tarzına, 1500’lü yıllarda Leonardo Da Vinci’nin Milano dükü olan patronunun evi içi tasarladığı fan ile kavuşuyoruz. Bu taslağın farklı versiyonları birbirinden farklı coğrafyalarda karşımıza çıkıyor. 1800’lü yıllara geldiğimizde ise modern anlamda klimanın atası sayılabilecek ilk önemli çalışmalar John Gorrie tarafından yapılıyor. Gorrie’nin bu çalışmaları sonucu ortaya çıkardığı soğutma makinesi tüm dünyada kabul görüyor. 1800’lerin sonuna gelinceye dek, bu makine üzerinde yapılan revizyonlar ile yalnızca iklimlendirme faaliyetleri değil buz yapma, et saklama, balık işleme makinelerinden meydana gelen farklı bir endüstri meydana geliyor. 1911 yılına gelindiğinde ise Willis H. Carrier tarafından klima cihazlarının çalışma prensiplerini oluşturan havanın sıcaklık, nem ve ısı tutumu ilişkisini ortaya koyan psikrometrik tablo oluşturuluyor. 1922 yılında da ilk santrifüj klimayı icat ediyor ve bu klima insanların topluca bulunduğu sinema ve tiyatro gibi alanlarda büyük rağbet görüyor. Geçen yıllarla birlikte, gelişen teknoloji ile 1950’lerden itibaren klima cihazları evlerin, büroların; yaşam alanlarının vazgeçilmez parçaları haline geliyor.

Klima Çeşitleri

Klima çeşitlerini merkezi ve bireysel klimalar olarak iki ana başlık altında toparlayabiliriz. Merkezi klima cihazları genel olarak büyük binaların iklimlendirilmesi için kullanılmaktadır. Bu büyük yapılar alışveriş merkezleri, konferans salonları, hastane, sinema, spor salonları vb. alanlardır. Görüldüğü üzere, bu alanlarda topluca bulunduğumuzdan dolayı bu cihazların bakım ve onarımları periyodik olarak aksatılmadan yapılmalı.
Bireysel klima cihazları ise dört başlığa ayrılır: Spilit tip klimalar, pencere tipi klimalar, çatı tipi klimalar, taşınabilir tip klimalar. Bu tip klimalar, ilave ekipman gerektirmeden küçük ortamlarda ısıtma ve soğutma işlemlerini kontrol altında tutabilmesinden dolayı bireysel klima tercihlerinde karşımıza çıkar. Ev, ofis, okul vb. ortamlar için kolay kurulum ve bakım olanağı sağlamaktadır.  

Klima Tercihinde Dikkat Edilecekler

Yaşadığımız ortamın hava değerlerinin (ısı, nem, toz vb.) yaşam kalitemiz üzerindeki etkisi malum. Bu etkinin olumlu olabilmesi için bahsettiğimiz değerlerin optimum seviyede olması gerekir. Klima cihazları üzerinde yapılan tüm çalışmalar, bu değerlerin kontrol altında tutularak optimum seviyeye sabitlenmesi için yapılmaktadır. Peki bu cihazlar her ortam ve koşula göre aynı performansı sergileyebiliyor mu? Bu cihazlardan en iyi performansı almak için nelere dikkat etmeliyiz? Klima alırken tercihlerimiz neye göre şekillenir? İşte cevaplar:

• Klima alınırken, klimanın kurulacağı ortamın ihtiyacı olan kapasitesi ve kurulumu hakkında uzman kişilerden yardım alınmalıdır. Bu konuda birçok firma danışmanlık hizmeti sağlamaktadır.
• Bulunduğunuz ortama uygun tip klimanın bulunması konusunda yine danışmanlık hizmetlerinden faydalanmalısınız.
  Klimanın kurulacağı odanın, evin, binanın elektrik kapasitesinin tespiti yapılmalıdır. Bu duruma dikkat edilmemesi kısa veya uzun dönemde büyük problemler yaşatabilir.
• Tercih ettiğiniz firmanın montaj, bakım ve servis konusunda sıkıntı yaşatmayacağından emin olun.
• Klimanın iç aksamının veya ek materyallerinin bakımı periyodik olarak yapılmalı aksatılmamalıdır.
• Özel bölgelere (hastane, yoğun bakım ünitesi, ev, soğuk hava deposu vb.) göre tasarlanmış klimalar farklı alanlarda tercih edilmemelidir.
• Klima seçiminde kapasitesine bakmak yerine verimliliği karşılaştırarak karar vermelisiniz. Bu karşılaştırma ısıtma verimi, soğutma verimi sayısal değerleri üzerinden yapılmalıdır.