A'dan Z'ye beslenme sözlüğü

Çocuklarının sağlıklı gelişimini sağlamak isteyen ebeveynlerin birinci önceliği beslenme oluyor. Yenilip içilenlerin küçük bedenlere fayda sağlaması için vitamin ve mineralden zengin beslenmeye özen gösteriliyor. Bu anlayış yalnızca gelişimde değil, hastalıklarla mücadelede de önem taşıyor. Çünkü kış aylarında ortaya çıkan birçok hastalıktan korunmak için özellikle vitaminler büyük önem taşıyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Seda Günhar, vitaminlerin vücutta çok küçük miktarlarda gerekli olan organik bileşikler olup büyüme, sağlığın sürdürülmesi ve vücudun temel fonksiyonlarında görev aldığını belirterek; “Vücudumuzda vitaminler çok az sentezleniyor ya da hiç sentezlenmiyor. Bu nedenle diyetle veya destek tedavisi olarak dışarıdan alınmaları gerekiyor” diyor. Mineraller de aynı vitaminler gibi önemli! Eksikliği birçok fonksiyonu olumsuz etkileyen minerallerin de yeteri kadar alınması gerekiyor. Ancak her konuda olduğu gibi vitamin ve mineral tüketirken de azın karar, çoğun zararlı olabileceğine dikkat edilmesi önem taşıyor.

EN SAĞLIKLI ALFABE
A vitamini (Retinol): Gözün karanlığa adapte olmasını sağlayan bu vitamin ayrıca fetal gelişim, büyüme, üreme, kemik gelişimi, ağız, mide, ince bağırsaklar, solunum ve üreme sistemi ile idrar yollarındaki dokuların sağlıklı bir şekilde devamlılığı ile immün fonksiyonlar gibi pek çok süreci etkiliyor. Vücutta depo edilen A vitamininin en karakteristik bulguları gözle ilgili... Eksikliğinin ilerlemesi halinde gece körlüğüne yol açabiliyor. Öte yandan çocuklarda normal büyüme ve gelişmeyi olumsuz etkiliyor. A vitaminin uzun süre günlük dozdan 10 kat fazla alınması kusma, kuru kaşıntılı soyulmuş cilt, ağız kenarlarında çatlaklar, saçın kabalaşması, kemiklerin şişkinleşmesi, çift görme, karaciğer ve dalak büyümesi, ağız kuruluğu şeklinde kendini gösteriyor. Karaciğer, balık, süt ve süt ürünleri, yumurta sarısı, yeşil yapraklı sebzeler, sarı sebze ve meyveler (havuç, kış kabağı, kayısı, şeftali ve benzeri) A vitamininden zengin besinler...

B grubu vitaminler: Suda çözünen bu vitamin grubu vücutta depolanmadığı için gerekli miktar tüketildikten sonra boşaltım sistemi tarafından dışarı atılıyor. Dolayısıyla B vitamini içeren besinlerin düzenli olarak tüketilmesi gerekiyor.

B1 vitamini; enerji elde edilmesini sağlarken, mukozaları sağlıklı tutuyor, sinir sistemi, kardiyovasküler sistem ve kas fonksiyonu açısından önem taşıyor. B2 vitamini, enzim fonksiyonu, normal yağ asidi ve aminoasit sentezi için gerekiyor. B3 vitamini, kolesterolün düşürülmesine, kan şekeri düzeyinin korunmasına, gıdalar yoluyla alınan yağın işlenmesine yardımcı oluyor. B6, beyin gelişimi ve işlevi için gerekliyken B12 vitamini kan hücresi üretiminde, özellikle de alyuvar hücre oluşumunda kritik önem taşıyor.

B1 vitamininde zengin besinler; balık, karaciğer, buğday ruşeymi, işlenmemiş pirinç, buğday, kabak, kuşkonmaz, ceviz, fındık, fıstık. B2 vitamininden zengin besinler süt, süt ürünleri, yumurta, mantar. B3 vitamininden zengin besinler et, balık, kümes hayvanları, bakliyat, yer fıstığı, pancar. B6 vitamininden zengin besinler ham pirinç ve buğday, baharatlar, Antep fıstığı, ciğer, balık, muz. B12 vitamininden zengin besinler kırmızı et, balık, yumurta, süt ve süt ürünleri.



C vitamini: Bağışıklık sistemini güçlendirmek denilince akla ilk gelen C vitamini... Vücut dokularının büyümesi ile onarımı için gerekli olan kolajeni üretmekten bağışıklık sistemi, sinir sistemi, hormonların fonksiyonlarına destek olmaya kadar birçok farklı faydası olan C vitamini, kötü kolesterolü (LDL) de dengeliyor. Eksikliği ise kemik ve eklem ağrıları, yorgunluk hissetme, kas ağrıları, diş eti rahatsızlıkları, dilde yaralar ve yaraların geç iyileşmesine neden oluyor. Portakal, limon gibi turunçgiller güçlü              C vitamini kaynakları olarak bilinse de kuru kekik, maydanoz, brokoli, kivi, kırmızı lahana da bu vitaminden zengin besinler arasında yer alıyor.

D vitamini: Bu vitamin, cilt aracılığıyla güneş ışınlarından karşılanıyor. Bunun yanında yağlı balıklarda, karaciğerde, yumurta sarısında ve tereyağında da az miktarda bulunuyor. Üç yaşından büyük çocuklar ve yetişkinler, güneşin çok yakıcı olmadığı saatlerde güneşe çıkmak suretiyle D vitamini ihtiyaçlarını karşılayabiliyor. Buna karşın, hiçbir besinde 0-3 yaş arası çocukların ihtiyacını karşılayacak miktarda D vitamini bulunmadığı için dışarıdan vitamin takviyesi alınması gerekiyor. Yağda eriyen ve depolanan bu vitaminin günlük, yeterli doz takibine gerek olmuyor.

Eksikliği; çocuklarda kemik ağrıları, sık soğuk algınlığı, kasların zayıflaması, başın terlemesi, kas krampları, halsizlik, konsantrasyon eksikliği, kabızlık ve ishal gibi bağırsak problemlerine yol açabiliyor. Ciddi oranda D vitamini eksikliği ise çocuklarda raşitizm denilen kemik hastalığını tetiklerken, bebeklerde de dişlerin düzensiz ve geç çıkması ile bıngıldağın geç kapanmasına neden oluyor.

D vitamininden zengin besinler arasında balık, soya sütü, istiridye, yumurta, süt ve süt ürünleri ile mantar bulunuyor.

E vitamini: Yağda çözünen ve antioksidan özellikteki bu vitamin, aynı zamanda hücrelerin yenilenmesine, yaraların iyileşmesine ve kalp-damar hastalıklarının önlenmesine yardımcı oluyor. Eksikliğinde başta kansızlık ve göz bozuklukları olmak üzere, kolay yorulma, yaraların geç iyileşmesi ortaya çıkabiliyor. Ayrıca kalp hastalıkları riskini de artırıyor. E vitamini en çok bitkisel yağlar, tohumlar, kabuklu yiyecekler, yeşil yapraklı sebzelerde bulunuyor.

K vitamini: Yağda çözünen K vitamininin en önemli görevi, kanın pıhtılaşmasını sağlamak. Gıdalarda, K vitamini bol bulunduğundan eksikliği nadir görülüyor. Ama yine de eksikliği halinde kendini en sık, zor duran önemli kanamalar şeklinde gösteriyor. Bu sorun genellikle yenidoğanlarda ve K vitamini emilimini azaltan ilaç kullananlarda görülüyor. Fesleğen, adaçayı, kekik, ıspanak, karalahana, taze soğan, brokoli K vitamininden zengin besinler arasında sayılıyor.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
Bu mineraller çok önemli yazı linki için TIKLAYINIZ