Anneliğin ilk altı haftası

Yazı: Filiz Şeref

İlk 24 saat
Aylardır dokuzuncu ayın gelmesini bekliyordunuz. Ve sonunda minik bebeğiniz kucağınızda. Şimdi ne olacak peki? Bebeğiniz doğduğunda, eğer her şey yolundaysa, bebeğinizi
hemen kucağınıza verecekler ve emzireceksiniz. Emzirmek çok önemli. Eğer emzirme konusunda bir sorun yaşarsanız, panik olmayın, yanınızda bu işin uzmanları var. Onlara güvenin.
• Doğumdan sonra ilk kez tuvaletinizi yapmak acı verici bir tecrübe olabilir ama kısa bir süre sonra kolaylaşacak, merak etmeyin. Eğer ilk 48 saat içinde büyük tuvaletinizi yapamazsanız, doktorunuza mutlaka belirtin.
• Yemelisiniz! Kurt gibi aç olduğunuz halde mide bulantılarınız olabilir. Yine de bir şeyler atıştırmaya çalışın. Sadece bir bardak çay ve tost olsa bile. Emziren anneler, daha fazla kaloriye ihtiyaç duyar.
• İlk 48 saat içinde, siz hastaneden çıkmadan evvel, yeni doğan bebeğiniz genellikle bir pediatri uzmanı tarafından kontrol edilir. Kalbi dinlenir, kulaklarının duyup duymadığına bakılır, erkeklerin cinsel organı ve tuvaletini yapıp yapamadığı kontrol edilir.
• İlk geceyi büyük ihtimalle dünya güzeli bebeğinizi izleyerek geçirmek isteyeceksiniz, fakat biraz uyumaya çalışın. Belki de uyumak için bu gece tek şansınız. Sonraki gece ve sonraki gece ve daha sonraki gecelerde o şansı değerlendirmediğiniz için çok pişman olabilirsiniz.

Evde ilk gün
Normal doğumda eve aynı gün ya da ertesi gün gidebilirsiniz. Sezaryen doğumda, iki geceyi hastanede geçirmeniz gerekiyor. Ve işte eve vardınız! İki kişi çıktığınız evin kapısından içeri bir aile olarak girmenin keyfi başkadır. Fakat aynı zamanda biraz da korkutucu! Kelimelere dökmeseniz bile ikinizin de aklından geçen aşağı yukarı aynıdır: Ne yapacağız biz şimdi? Unutmayın, her şeyi bilmeniz gerekmiyor. Bebek, anne ve babasını tanırken siz de yavaş yavaş bebeğinizi tanıyacaksınız...
Öneri: Online market alışverişini doğumdan önce yapın ve eve geldikten sonra bebeğiniz uyuduğunda ilk iş siparişi onaylayın.
Gerçekler acıtır
Doğum sonrası ağrılarınız olabilir. Sezaryen ameliyat olduysanız dikişleriniz sızlayabilir. Gaz sorunu yaşayabilirsiniz. Kanamanız, 4-6 hafta kadar devam eder. Bunların yanı sıra, hassas duygular içinde olabilirsiniz. Aynı anda hem neşeli, hem korkak, hem kendinden geçmiş, hem tükenmiş hissedebilirsiniz. Fiziksel yorgunluk sık sık zihin yorgunluğunu da beraberinde getirir. Ağlama krizleri yaşayabilirsiniz. Bu dönemde, sürekli kendinizi yormayı bırakın. Evet siz bebeğin annesi olabilirsiniz, ancak onlar da yakınlarınız… Her yardım teklifini kabul edin, yolunuza çıkanları değerlendirin.

Kalabalıktan kaçının
Evet, işin hediyeleri kabul kısmı güzel ancak misafirlerle ilgilenecek enerjiniz ve haliniz var mı? İlk haftalarda siz ve eşiniz bebeği tanıyor, bebekli hayata alışmaya çalışıyor olacaksınız; bir kahve keyfi yapmanın aslında pek de sırası değil. İlk günlerde, bebeğinizle ilgili her şeyi yakınlarınızla paylaşmak isteyebilirsiniz ancak bu günleri biraz daha basit geçirin. Bir mesaj ya da telefon ile kısaca gündem konularını öğrenebilirsiniz. En yakınlarınızın, akraba ya da kardeş ziyaretlerini bile mümkün olduğunca azaltın; kalabalıktan kaçınmaya çalışın. Henüz müsait olmadığınızı söylemekten de çekinmeyin. Bunu arkadaşlarınıza ve akrabalarınıza uygun dille anlatın. Anlayacaklardır.
Öneri: Ziyaretçilerden faydalanın. Siz bebeğinizi beslerken, size bir bardak çay koymalarını rica edebilirsiniz. Ya da bulaşık makinesine kirlileri yerleştirebilirler…

Yenilenme süreci
Doğum sonrasında vücudunuzun yenileneceğinizi söylememize gerek yok, bunu zaten biliyorsunuz. Normal doğum yaptıysanız, fiziksel olarak yorgun olabilirsiniz. Eğer sezaryen doğum yaptıysanız, en zorlu ameliyattan çıktınız ve atlattınız, bunu hatırlayın. Doğum sonrasında, daha konforlu bir yenilenme süreci için önerilerimize kulak verin.
• Ertesi gün hastanede ayakta duş alabilirsiniz. Pansumanınızı yeniden yaptırın. Hastaneden taburcu olduktan 3-4 gün sonra bandajı çıkarabilirsiniz.
• Güldüğünüzde, öksürdüğünüzde ve hapşırdığınızda bir miktar idrar kaçırırsanız alarma geçmeyin, pelvik kaslarınız yakında güçlenerek bunun üstesinden gelecek.
• Kabız olduysanız ya da basurunuz varsa, lifli yiyecekler yiyin. Kepekli ekmek, kepekli makarna, sebze ve meyve tüketmeye çalışın ve bol bol su için.
• Rahmin sıkılaşması yaklaşık altı haftayı alır ve eski boyutuna dönmesi biraz sancılı bir süreç olabilir; parasetamol içeren ilaçlar yardımcı olabilir.
Lohusa sendromu
Yakınlarınız size bir bebek sahibi olmanın dünyanın en güzel şeyi olduğunu söylerken, kolay olmadığını da dipnot ile belirtmiş olmalılar. Ancak elbette siz bir anne olarak zor yanlarına takılıp kalmayacaksınız. Eğer kalıyorsanız, her gün psikolojik olarak daha da zorlanıyorsanız, postnatal depresyon geçiriyor olabilirsiniz. Bu durum, her 10 anneden birini etkiliyor ve sürekli üzüntü, panik, kaygı, uyuma güçlüğü, iştah kaybı ve sekste isteksizlik gibi belirtilerle kendini belli ediyor. Ancak hemen kendinize depresyon teşhisi de koymayın. Tüm yeni annelerde ‘bebek hüznü’ olur ve doğumdan kısa süre sonra geçer. Ancak bebek sonrası depresyon söz konusu ise, bir doktora görünmenizde fayda var.

Kendinizle ilgilenin
Bebekli yaşam elbette sizden bir şeyler alıp götürecek ilk günlerde. Belki tuvalete gidecek zaman bile bulamayacaksınız bazen. Sakın kendinize zaman ayırmayı ihmal etmeyin. İlk haftalar için olmasa da, en azından bir ay sonra kendinize vakit ayırmak için özel çaba harcayın. Bu zamanlarda bir düzen oluşturursanız, sonrası için işler daha kolay olur.
Öneri: İki şeyi bir anda yapmak size vakit kazandırır; emzirirken bir kitap okumak gibi…
Banyo ve alt değiştirme seansları
Yeni doğan bir bebek günde ortalama 12 bez değiştirir. Bebeğinizin iki saatte bir altını kontrol edin. Ve akşam yatırmadan önce ve sabah kalkınca ilk iş olarak bezini değiştirmeyi ihmal etmeyin. Bebeğinizin ilk banyosu biraz zorlayıcı olabilir. Ama yakında her şey gibi onun da üstesinden geleceksiniz. Su sıcaklığı 36.5-37 derece, oda sıcaklığının
ise 22-26 derece olması doğru şartları sağlar. Göbek bakımını ise, günde üç kez yapabilirsiniz. Yüzde 70 orandaki alkolü, göbek deliğine doğru kordonun ucuna damlatın. Göbek bağı genellikle 15 gün içinde düşer. Göbek bağı düştükten sonra da iki gün daha alkol ile bakım yapmaya devam edin. Kızarıklık, hassasiyet, koku oluşması durumunda mutlaka doktorunuza danışın. Bebeğinizin kulaklarını temizlemek içinse, temiz bir pamuğu ılık suya batırın ve kulaklarının arkasını ve kenarlarını silin. İçini ise asla silmeyin. Gözlerinde çapak oluşursa, yine ılık suya batırdığınız bir pamuk ile, gözlerini içeriden dışarıya doğru silin.
Öneri: Bebeğinizi illa banyoda yıkamanız gerekmiyor. Şartlar uygun olduğu takdirde sıcak olan herhangi bir odayı da tercih edebilirsiniz. Bebeğiniz için bir yenidoğan küveti almanız yeterli.

Emzirme
Size emzirirken hiç acımayacak dersek, gerçekten kocaman bir yalan söylemiş oluruz. Doktorunuzdan bu konu ile ilgili hastaneden çıkmadan önce krem ve merhem önerisi
alabilirsiniz. Ancak 10 gün içinde azalmıyorsa, her girişiminizde şiddetli ıstıraplar yaşamaya devam ediyorsanız, bu durum genellikle bir sorun olduğuna işaret olabilir.
Bebeğinizi sağlıklı bir şekilde emzirebilmek için şu şartları sağlamaya dikkat edin:
• Memelerinizi her zaman temiz ve kuru tutun. Emzirmeden önce sadece suyla ya da kendi sütünüzle temizleyin.
• Bebeğinizi emzireceğiniz ortam sakin ve huzurlu olsun.
• Sizin rahat olmanız da oldukça önemli. Gerekirse bir emzirme koltuğu alabilirsiniz. Dik oturun, ayağınız yere değsin ve belinizi de destekleyin.
• Bebeğinizi kucağınıza, göğsünüze paralel olarak koyun. Göz teması içinde olmanız, bebeğinizin rahatlamasını sağlar.
• Emzirme esnasında göğsünüzün sadece ucunu değil kahverengi halkayı da bebeğinizin ağzına iyice yerleştirmelisiniz. Bunun doğru şekilde yapılması hem sütün gelmesini hızlandırır hem de göğsünüzde çatlak oluşumunu engeller.
• Göğsünüzü bebeğinizin ağzına yerleştirirken alttan çenesini parmaklarınızla destekleyebilirsiniz. Bu arada başparmağınızı hafifçe göğsünüze bastırarak burnunun açık
kalmasını, dolayısıyla kolay nefes almasını sağlayabilirsiniz.
• Emzirdikten sonra bebeğinizin gazını çıkartın. Sırtına birkaç dakika boyunca sakin vuruşlarla yapacağınız masaj yardımcı olabilir.
• Başarılı bir emzirmenin sonucunda idrar, yumuşak sarı renkte olmalı.
Öneri: Eğer emzirmekte zorlanıyorsanız, göğüs pompası kullanabilirsiniz. Böylece partnerinize de bebeğinizi beslemesi için bir şans vermiş olacaksınız. Siz de biraz nefes alırsınız.