Kusması sorun mu, değil mi?

Yazı: Burçin Öztınaz

Anneleri endişelendiren konulardan biri de kusma. Elbette her bebek kusar ancak kusmanın hastalık habercisi mi, gelip geçici bir durum mu olduğunun tespit edilmesi için iyi gözlemlenmesi şart. Kusmanın sebeplerini ve bu durumu hafifletecek önerileri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Sultan Duyar Doğan’a danıştık.

Bütün içtiğini kustu mu?
Beslenmeden sonra veya beslenme arasında bebeğin ağzından çıkan az miktardaki süt, normal kabul ediliyor. Dr. Sultan Duyar Doğan, bu konuda şunları söylüyor: “Kusmanın sıklığı her bebek için farklı olabilir. Bazıları beslenmeden sonra günde bir kere kusar, bazıları da günde birkaç kere. Genellikle bu süt biraz daha ekşi ve katı olur. Bu sütün yemek borusundan gelirkenki tadı bazen acı olarak hissedilebildiğinden bebek huzursuz olabilir. Anne bebeğinin kustuğunu görmekten rahatsız olur ve endişelenir. Bebeğinin kustuğu miktar genellikle annelere çok fazla gelir ve ‘bütün içtiğini kustu’ endişesi olur.”
Doğan’ın annelere bu konuda bir de önerisi var: “Eğer bebeğiniz çok kusuyorsa, çıkardığı kısmı bir ölçeğe alın ve üzerine 50 ml süt ekleyerek tezgaha dökün. Bunun hiç az bir miktar olmadığını göreceksiniz. İki-üç haftalık bir bebeğin mide hacmi 50 ml’dir. Bu testi yaparak bebeğinizin bütün sütü geri kusup kusmadığını görebilirsiniz. Eğer gerçekten bu miktarda kustuysa tüm içtiğini kusmuş demektir. Bu birkaç kez olursa sorun değil ancak sürekli olarak tekrarlayan kusmalar yaşıyorsa bir doktora başvurmanız gerekir.”

Kusmanın nedeni çok
Kusmanın nedenleri yaş gruplarına göre çeşitlilik gösterebiliyor. Dr. Sultan Duyar Doğan bunları şöyle sıralıyor: “Bebeğin annenin amnios sıvısını fazla yutması ve gastro-intestinal alerjiler, yanlış beslenme tekniği, beslenme sonra gazı çıkarılmadan yatırılması, fazla beslenme, beslenme sonrası fazla hareket, ishal, kabızlık, bağırsak ve sindirim problemleri, mide rahatsızlıkları, bağırsak tıkanıklığı, özofagus atrezisi (yemek borusunun mideye bağlandığı ucun kör olması), karın organlarının göğüs içine fıtıklaşması. Bunun yanında çeşitli enfeksiyonlar ve zehirlenmeler de kusma nedeni olabiliyor.”

Fışkırır gibiyse...
Eğer bebeğiniz fışkırır tarzda kusuyor ve bu durum günde üç kezden daha sık yaşanıyorsa bir doktora danışmanız en doğrusu.
Dr. Sultan Duyar Doğan, “Bebeklerde kusma ile beraber, terleme, solukluk, beslenmeyi reddetme ve huzursuzluk varsa bu hastalık belirtisidir. Kilo kaybına da neden olabilir, takip edilmesi gerekir” diyor ve uzmana danışılması gereken durumları şöyle sıralıyor:
•    Günde birkaç kez fışkırır tarzda kusuyorsa,
•    Emdikten 1-2 saat sonra fışkırır tarzda kusuyorsa,
•    Kusma miktarı iki çorba kaşığından fazla oluyorsa,
•    Kilo alması durdu veya kilo kaybı başladıysa,
•    Az idrar çıkışı oluyorsa,
•    Aşırı ağlama, ateş, huzursuzluk, ishal gibi başka bulgular kusmaya eşlik ediyorsa,
•    Kusma ile birlikte ağızda aseton kokusu, sık idrara çıkma, bol su içme, ağız kuruluğu (çocuk diyabeti) oluyorsa,
•    Yüksek tansiyon ölçümü varsa,
•    Kusmada kan veya safra görüldüyse,
•    Düştüğü zaman kusmaya başladıysa,
•    Sekizinci aydan sonra da kusma sorunu hala devam ediyorsa.

Reflü belirtisi mi?
Bir sindirim sistemi hastalığı olan reflü, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması anlamına geliyor ve bebeklerde de görülebiliyor. Ancak her kusmayı reflü belirtisi saymak da doğru değil. Dr. Sultan Duyar Doğan, “Yemek borusu ile mide arasında, yiyeceklerin midede kalmasını sağlayan bir kapakçık bulunur. Bebeklerde ise bu kapakçık gelişimini henüz tamamlamadığı için ve bebeğin yemek borusu çok kısa olduğu için, özellikle aşırı beslenme olduğunda veya bebek beslenme sırasında çok fazla hava yuttuğu zaman, kusma meydana gelir. Bu bir reflü tablosu çizer ancak zararsızdır, fizyolojiktir. Bebek gelişimini tamamladıkça, yaklaşık altı ay ila bir yıla kadar bu durum ortadan kalkacaktır. Reflü ise normal kusmadan farklıdır. Reflü hastalığında besinin yanı sıra midedeki ekşi sıvı da yemek borusuna geri akım yapar. Bu da ekşi olduğu için yemek borusunda hasara yol açar. Bunun sonucunda bebeğin her beslenmesinde ağrı oluşabilir. Bebek artık beslenmesini düzgün yapamaz ve bu da büyümesine engel olur” diyor.  

Bunları deneyin
Bebeğiniz sık sık kusuyorsa, Dr. Sultan Duyar Doğan’ın önerilerine kulak verin:
•    Yatar pozisyonda emzirmeyin.
•    Beslerken ya da besledikten sonra hemen yatırmayın.
•    Tıka basa doyurmayın.
•    Besledikten sonra hoplatıp, sallamayın.
•    Bebeğiniz ağlarken onu doyurmaya çalışmayın. Bu daha çok hava yutmasına neden olur.
•    Emzirdikten sonra gazını çıkarın ve fazla gelen miktarı yatırmadan çıkarmasını sağlayın.
•    Mümkünse bebeğinizin gazını, besleme sırasında hatta öncesinde de çıkarabilirsiniz.
•    Bebeğin altını, besleme öncesi değiştirin. Alt değiştirme işleminde karına bası olduğu için kusmayı tetiklersiniz.
•    Eğer biberon kullanıyorsanız, biberon deliğinin çok büyük olmadığından emin olun. Biberon deliği büyük olduğunda süt çok hızlı akar, bebeğin midesi çabuk şişer. Delik çok küçük ise bebek yorulur ve hava yutar. Dik tutulduğunda sütün damla damla akmasına izin veren biberon doğru olandır.
•    Bebeğinizin, beslenme sırasında ve sonrasında sık sık geğirmesi, midesindeki havanın dışarı çıkmasını sağlayacaktır. Omzunuza koyarak ve sırtına vurarak gaz çıkarmak için zorlamayın, böyle yapmak karnında baskıya ve karın içi basınçta artışa neden olarak kusmayı tetikleyebilir.
•    Unutmayın, kusma bir hastalık değil, bir hastalık işaretidir. Kusmaya neden olan hastalığın bulunup tedavi edilmesi gerekir.