Neden hala konuşmuyor?
“İlk kelimesi ne olacak?”, “Önce anne mi diyecek, baba mı?” Dört gözle konuşmasını bekliyorsunuz ama kelimeler bir türlü ağzından çıkmıyor... Acaba normal mi yoksa bir sorun mu var?
UZMANA DANIŞIN!
Konuşmanın gecikmesi çocuğun çevresiyle iletişimini engelliyor ve kendisini ifade edemediği için hırçın davranışlarda bulunmasına sebep olabiliyor. Sizin de bebeğinizin dil gelişimi konusunda endişeleriniz varsa gecikmeden bir uzmana danışın. Uzm. Dr. Dicle İnanç bu konuda şunları söylüyor: “Eğer çocuk üç yaşındaysa ve konuşamıyorsa mutlaka ileri bir değerlendirme yapılması gerekiyor. Çocuk ilk olarak bir pedagog ya da çocuk psikiyatrına götürülmeli. Bir sonraki aşamada kulak-burun-boğaz uzmanı muayene etmeli ve işitme testi yapılmalı. Çocuğun konuşması ile birlikte başını tutması, oturması ve yürümesi de gecikmiş ise bu durum nörolojik olabilir. Her şeyi normal çıkan bir çocuğun sadece konuşması gecikmiş ise başka alana yönelmek gerekebiliyor.”
HANGİ AYDA, KAÇ KELİME?
• Bebekler genelde üçüncü ayda ‘agu’ gibi sesler çıkarmaya başlıyor.
• Bu sesler 6-9’uncu aylara gelindiğinde birtakım hecelemelere dönüşüyor.
• Bir yaşına gelen bebeğin heceleme yapmadan babaya bilinçli olarak baba, mamaya bilinçli olarak mama demesi bekleniyor.
• İki yaşına yaklaşan bir çocuğun yaklaşık 10 kelime bilmesi, 2-3 yaş arasındaki çocuğun ‘Bu ne?’, ‘Anne nerede?’, ‘Baba ne yapıyor?’ gibi soruları anlıyor ve anlamlı cevaplıyor olması, ayrıca 2-3 kelimelik cümleler kurabiliyor olması önemli.
• Üç yaşından sonra söylediklerinin anne-babası dışındaki kişiler tarafından anlaşılıyor olması gerekiyor.
• Dört yaşına gelen bir çocuk basit bir olayı, yedi yaşındaki bir çocuk ise karmaşık bir olayı anlatabilmeli.Yazı: Burçin Öztınaz
Çocuğunuzla aynı ayda doğanlar bir bir konuşmaya başladıysa ama sizinki işaret dilinden vazgeçmiyorsa, endişenizin dozu artmaya başlamış olabilir. Peki gerçekten geç mi, yoksa endişeleriniz yersiz mi? ‘Gecikmiş konuşma’dan ne zaman şüphelenmek gerekir? Aslında konuşma doğal bir süreç gibi görünse de çocuklar için oldukça karmaşık! Bazı çocuklar bu süreci yaşıtlarından daha erken atlatırken bazıları konuşmakta geç kalabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uzm. Dr. Dicle İnanç, “Önce göz teması ile iletişim kurduğunuz bebeğiniz, ikinci ve üçüncü aylarda ‘agu’, ‘gugu’ gibi sesler çıkarmaya başlar. Tam anlamıyla konuşma yani anlamlı birkaç kelime söylemesi ise çocuk bir yaşındayken gerçekleşir. Daha sonra kelime sayısı artmaya başlar. Bir yaş ve sonrasında çocuk beklenenden çok gerideyse ve konuşma gelişimi açısından çok yavaşsa bu duruma ‘gecikmiş konuşma’ denir. Bir çocuğun geç konuştuğunu belirleyici bazı kriterler var. Örneğin iki yaşında hiçbir kelimeyi bilinçli olarak söylemiyorsa, üç yaşında kısa cümle kuramıyorsa, dört yaşında anlaşılır cümle kuramıyorsa, çocuğun konuşma işlevi belirgin olarak gecikmiştir. Çocukların birinci yaşta 1-2 kelime söylemesi, ikinci yaşta iki kelimeli anlamlı cümle kurması gerekiyor. Bunun için maksimum sınırsa üç yaş. Eğer bir çocuk üç yaşına gelmişse ve hala konuşamıyorsa bunu patolojik bir sorun olarak kabul etmek gerekiyor” diyor.
KONUŞMA GECİKMESİNİ ETKİLEYEN NEDENLER...
Konuşmanın gecikmesinin pek çok nedeni olabiliyor. Hatta evde iki dil konuşulması, sürekli ve sadece yabancı dilde müzik dinletilmesi veya çocuğun konuşmasına fırsat verilmemesi buna sebebiyet verebiliyor. Bunun yanında prematüre doğum, büyüme ve gelişme geriliği, dil bağı ve yarık damak gibi ağız içi problemleri de konuşmayı geciktirebiliyor. Bunlara ek olarak zeka ile ilgili nörolojik hastalıklar ve otizm de önemli nedenler arasında... Uzm. Dr. Dicle İnanç, bu konuda şunları söylüyor: “Genelde iki ya da üç yaşında otizm teşhisi konulabiliyor. Bu tür hastalara ne kadar erken teşhis konulursa tedavi şansı o kadar yüksek. İşitme ile ilgili sıkıntılar da, konuşulan kelimeleri duyamayan çocuğun geç konuşmasına neden olabiliyor. Bu yüzden tüm yenidoğanlara işitme testi yapılmalı. İşitme testi sonuçları normal olup da konuşamayan çocuklar olduğu unutulmamalı, testler tekrar yapılmalı. Ayrıca televizyon, konuşmanın gecikmesinde önemli etmenlerden biri. İki yaşına kadar çocukların televizyon ile iç içe olmamaları gerekiyor. Çocuğunuzla birebir vakit geçirip, oyun oynadığınızda bile arka fonda televizyonu açık bırakmamalısınız.”
ERKEKLER DAHA MI GEÇ KONUŞUR?
Eğer konuşma gecikmesinden şüpheleniyorsanız ‘Erkek çocuktur, geç konuşur’ gibi yorumları sık sık duyabilirsiniz. Ama dikkat, bu görüşler tedavide geç kalmanıza sebep olabilir! Uzm. Dr. Dicle İnanç, “Cinsiyet farkı çocuğun konuşmasında etkili değil. Çocukların konuşmaya başlama yaşında, kız-erkek ayrımı insanları çok büyük yanılgıya düşürebiliyor. Genelde kız çocukları biraz daha erken konuşmaya başlasalar da kız ve erkek çocukların konuşma yaşı arasında belirli bir fark olduğu söylenemez. Ailede geç konuşan bireyler olması da sadece dil gelişimi geri olan bir çocukta tanıyı geciktirir. Genelde aileler ‘anne ve babası da geç konuşmuştu’ ya da ‘erkektir geç konuşabilir’ gibi söylemlerle erken teşhisi geciktirebiliyor. Bu söylemlere kulak asmamak ve sorunu bulup, hemen tedaviye başlamak en iyisi” diyor.
Konuşmanın gecikmesi çocuğun çevresiyle iletişimini engelliyor ve kendisini ifade edemediği için hırçın davranışlarda bulunmasına sebep olabiliyor. Sizin de bebeğinizin dil gelişimi konusunda endişeleriniz varsa gecikmeden bir uzmana danışın. Uzm. Dr. Dicle İnanç bu konuda şunları söylüyor: “Eğer çocuk üç yaşındaysa ve konuşamıyorsa mutlaka ileri bir değerlendirme yapılması gerekiyor. Çocuk ilk olarak bir pedagog ya da çocuk psikiyatrına götürülmeli. Bir sonraki aşamada kulak-burun-boğaz uzmanı muayene etmeli ve işitme testi yapılmalı. Çocuğun konuşması ile birlikte başını tutması, oturması ve yürümesi de gecikmiş ise bu durum nörolojik olabilir. Her şeyi normal çıkan bir çocuğun sadece konuşması gecikmiş ise başka alana yönelmek gerekebiliyor.”
HANGİ AYDA, KAÇ KELİME?
• Bebekler genelde üçüncü ayda ‘agu’ gibi sesler çıkarmaya başlıyor.
• Bu sesler 6-9’uncu aylara gelindiğinde birtakım hecelemelere dönüşüyor.
• Bir yaşına gelen bebeğin heceleme yapmadan babaya bilinçli olarak baba, mamaya bilinçli olarak mama demesi bekleniyor.
• İki yaşına yaklaşan bir çocuğun yaklaşık 10 kelime bilmesi, 2-3 yaş arasındaki çocuğun ‘Bu ne?’, ‘Anne nerede?’, ‘Baba ne yapıyor?’ gibi soruları anlıyor ve anlamlı cevaplıyor olması, ayrıca 2-3 kelimelik cümleler kurabiliyor olması önemli.
• Üç yaşından sonra söylediklerinin anne-babası dışındaki kişiler tarafından anlaşılıyor olması gerekiyor.
• Dört yaşına gelen bir çocuk basit bir olayı, yedi yaşındaki bir çocuk ise karmaşık bir olayı anlatabilmeli.Yazı: Burçin Öztınaz
Çocuğunuzla aynı ayda doğanlar bir bir konuşmaya başladıysa ama sizinki işaret dilinden vazgeçmiyorsa, endişenizin dozu artmaya başlamış olabilir. Peki gerçekten geç mi, yoksa endişeleriniz yersiz mi? ‘Gecikmiş konuşma’dan ne zaman şüphelenmek gerekir? Aslında konuşma doğal bir süreç gibi görünse de çocuklar için oldukça karmaşık! Bazı çocuklar bu süreci yaşıtlarından daha erken atlatırken bazıları konuşmakta geç kalabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uzm. Dr. Dicle İnanç, “Önce göz teması ile iletişim kurduğunuz bebeğiniz, ikinci ve üçüncü aylarda ‘agu’, ‘gugu’ gibi sesler çıkarmaya başlar. Tam anlamıyla konuşma yani anlamlı birkaç kelime söylemesi ise çocuk bir yaşındayken gerçekleşir. Daha sonra kelime sayısı artmaya başlar. Bir yaş ve sonrasında çocuk beklenenden çok gerideyse ve konuşma gelişimi açısından çok yavaşsa bu duruma ‘gecikmiş konuşma’ denir. Bir çocuğun geç konuştuğunu belirleyici bazı kriterler var. Örneğin iki yaşında hiçbir kelimeyi bilinçli olarak söylemiyorsa, üç yaşında kısa cümle kuramıyorsa, dört yaşında anlaşılır cümle kuramıyorsa, çocuğun konuşma işlevi belirgin olarak gecikmiştir. Çocukların birinci yaşta 1-2 kelime söylemesi, ikinci yaşta iki kelimeli anlamlı cümle kurması gerekiyor. Bunun için maksimum sınırsa üç yaş. Eğer bir çocuk üç yaşına gelmişse ve hala konuşamıyorsa bunu patolojik bir sorun olarak kabul etmek gerekiyor” diyor.
KONUŞMA GECİKMESİNİ ETKİLEYEN NEDENLER...
Konuşmanın gecikmesinin pek çok nedeni olabiliyor. Hatta evde iki dil konuşulması, sürekli ve sadece yabancı dilde müzik dinletilmesi veya çocuğun konuşmasına fırsat verilmemesi buna sebebiyet verebiliyor. Bunun yanında prematüre doğum, büyüme ve gelişme geriliği, dil bağı ve yarık damak gibi ağız içi problemleri de konuşmayı geciktirebiliyor. Bunlara ek olarak zeka ile ilgili nörolojik hastalıklar ve otizm de önemli nedenler arasında... Uzm. Dr. Dicle İnanç, bu konuda şunları söylüyor: “Genelde iki ya da üç yaşında otizm teşhisi konulabiliyor. Bu tür hastalara ne kadar erken teşhis konulursa tedavi şansı o kadar yüksek. İşitme ile ilgili sıkıntılar da, konuşulan kelimeleri duyamayan çocuğun geç konuşmasına neden olabiliyor. Bu yüzden tüm yenidoğanlara işitme testi yapılmalı. İşitme testi sonuçları normal olup da konuşamayan çocuklar olduğu unutulmamalı, testler tekrar yapılmalı. Ayrıca televizyon, konuşmanın gecikmesinde önemli etmenlerden biri. İki yaşına kadar çocukların televizyon ile iç içe olmamaları gerekiyor. Çocuğunuzla birebir vakit geçirip, oyun oynadığınızda bile arka fonda televizyonu açık bırakmamalısınız.”
ERKEKLER DAHA MI GEÇ KONUŞUR?
Eğer konuşma gecikmesinden şüpheleniyorsanız ‘Erkek çocuktur, geç konuşur’ gibi yorumları sık sık duyabilirsiniz. Ama dikkat, bu görüşler tedavide geç kalmanıza sebep olabilir! Uzm. Dr. Dicle İnanç, “Cinsiyet farkı çocuğun konuşmasında etkili değil. Çocukların konuşmaya başlama yaşında, kız-erkek ayrımı insanları çok büyük yanılgıya düşürebiliyor. Genelde kız çocukları biraz daha erken konuşmaya başlasalar da kız ve erkek çocukların konuşma yaşı arasında belirli bir fark olduğu söylenemez. Ailede geç konuşan bireyler olması da sadece dil gelişimi geri olan bir çocukta tanıyı geciktirir. Genelde aileler ‘anne ve babası da geç konuşmuştu’ ya da ‘erkektir geç konuşabilir’ gibi söylemlerle erken teşhisi geciktirebiliyor. Bu söylemlere kulak asmamak ve sorunu bulup, hemen tedaviye başlamak en iyisi” diyor.
