Raşitizm
Raşitizm, 3 yaşa kadar çocuklarda D vitamini ve kalsiyum eksikliğine bağlı olarak gelişen kas ve iskelet sorunlarını tanımlayan hastalıktır. Genellikle ağrılı kaslar, büyüme geriliği, kemik ve iskelet sisteminde deformasyon olarak kendini gösteren bu hastalığın önlenmesi çok basit olduğu gibi, başa geldiğinde tedavisi de kolaydır. Bu yazımızda raşitizm nasıl önlenir, belirtileri nelerdir ve hastalık olduğunda nasıl tedavi edilir konularına göze attık
Raşitizm çoğunlukla çocuklarda görülen ve kemik gelişimini etkileyen bir hastalıktır. Kemik ve kas ağrısı, büyüme yavaşlaması, yumuşak ve zayıf kemik gelişime sebep olur ve zamanında tedavi edilmezse özellikle uzun kemiklerde şekil bozulmalarına yol açar.
Yetişkinlerde de görülebilir ama çok büyük çoğunluğu 6 aylık -3 yaş arası bebeklerde rastlanır.
Raşitizm Nedir ve Sebepleri Nelerdir?
Raşitizmin sebebi vücuttaki D vitamini ve kalsiyum eksikliğidir. D vitamini, gıdalarla alınan ve kemik sağlığı için büyük önem taşıyan kalsiyum ve potasyum minerallerinin bağırsaktan emilmesine neden olarak, bu minerallerin vücuda alınmasını sağlayan bir vitamindir. Yeterli miktarda D vitamini olmadığı durumlarda, kemiklerde kalsiyum ve fosfor seviyelerinin korunması zorlaşır. Özellikle kemik gelişiminin çok hızlı olduğu çocukluk dönemlerinde bu eksiklik raşitizme neden olabilir.
D vitamini çoğunlukla güneşten direk deri yoluyla alınır. Yağlı balıklarda ve yumurtada da bir miktarda bulunur ve çocukça sağlıklı ve güçlü kemik gelişimi için şarttır. Raşitizm genetik değildir ama çok ender vakalarda bazı çocuklar doğuştan bir raşitizm türüyle dünyaya gelebilir. Eğer vücutta vitamin ve minerallerin emilimini etkileyen başka bir hastalık varsa, onun etkisi olarak da raşitizm gelişebilir.
Raşitizm Riski Yaratan Koşullar
Büyüme çağındaki çocukların vitamin ve mineral ihtiyacı çok yüksek olduğu için özellikle minik bebekler bu risk altındadır. Az güneş alan bir yerde yaşayan ve gün içinde fazla güneşe çıkmayan çocuklarda, vejetaryen/vegan bir diyetle beslenen ya da süt ürünleri tüketmeyen bebeklerde (özellikle anne sütü), kısacası yetersiz veya dengesiz beslenen miniklerde 2 yaş civarında semptomlar görülmeye başlayabilir.
Raşitizm Belirtileri Nelerdir?
1) Ağrı – Raşitizmden etkilenen kemikler acır ve ağrılı olabilir, dolayısıyla çocuk yürümeye pek hevesli olmayabilir ya da çok çabuk yoruluyor olabilir. Diğer çocuklardan bariz şekilde farklı yürüyorsa da olabilir.
2) İskelet deformasyonu – El ve ayak bileklerinin kalınlaşması, bacaklarda parantez şeklinde eğrilik, yumuşak kafatası kemikleri, göğüs kemiğinde çıkıklık önemli işaretlerdir.
3) Diş problemleri – Zayıf dişler ve diş minesi, dişlerin çıkmasında gecikme ve çabuk çürüme, apselere de mutlaka bakmak gerekir.
4) Büyüme ve gelişmede yavaşlama: Eğer iskelet yeterince büyümez ve olması gerektiği gelişmezse çocukça ciddi boy kısalığı olabilir.
Bebeğinizi sürekli gözlemleyin, raşitizmi erkenden yakalayın
Raşitizm Nasıl Teşhis Edilir, Nasıl Önlenir?
Eğer çocuğunuzda raşitizm olduğundan şüpheleniyorsanız hemen bir doktora başvurmalısınız. Doktor kan testi, röntgen ve elle kafatası ve kemik muayenesi ile teşhisi koyacak ve en doğru tedaviye başlayacaktır.
En ideali çocuğunuza raşitizmi oluşmadan önlemektir. Bunun için yapabileceklerinizi aşağıda sıraladık.
1) Öğlen saatlerinde 10-15 dk çocuğunuzla güneşe maruz kalmak. Güneş görmeyen bir yerde yaşıyorsanız bu yeterli olmayabilir. Yine de takviye gerekebilir.
2) Çocuğunuzun yemeklerini somon ve ton balığı gibi yağlı balıklarla zenginleştirmek, balık yağı ve yumurta sarısı gibi D vitamini açısından zengin gıdalarla çeşitlendirmek faydalı olacaktır.
3) Fabrikalarda üretilen bebek mamaları, kahvaltılık gevrek, bazı özel ekmekler ve portakal sularına üretim aşamasında D vitamini eklenmiştir. Bu tür gıdaların paketlerine bakıp ne kadar D vitamini bulunduğunu kontrol edebilirsiniz.
4) Eğer henüz hamileyseniz ve önlem almak istiyorsanız, doktorunuza D vitamini takviyesi konusunda danışabilirsiniz.. Bebek gelişimi ile ilgili uluslararası kılavuzlar, tüm bebeklerin günde 400 IU D vitamini almasını önermektedir. Anne sütü yalnızca az miktarda D vitamini içerdiğinden, sadece emzirilen bebeklere günlük ek D vitamini takviyesi verilmelidir. Biberonla beslenen bazı bebekler, mamadan yeterince almadıkları takdirde D vitamini takviyelerine ihtiyaç duyabilirler.
Umuyoruz ki hiç böyle bir sorunla karşılaşmazsınız. Ancak birçok hastalıkta olduğu gibi bu konuda da ne kadar erken fark ederseniz o kadar kolay tedavi edebilirsiniz. Bebeğinizi sıkı bir şekilde gözlemledikten ve diyetine dikkat ettikten sonra korkacak bir şey olmadığını düşünsek de tedbirli olmakta fayda var diyoruz.
