Çocuğunuz beyninin hangi tarafını daha çok kullanıyor?

 Beyin Yarım Kürelerinin Kullanım Oranları Yetenekleri Etkiliyor
Çoğu çocuk sağ eliyle yazı yazarken bazı çocukların ender de olsa solak olması özellikle ilkokulda dikkati çeken bir durum. Bunun nedeni; günlük hayatında sol elini kullanan ve solak olan çocukların sağ beyinlerinin baskın olması. Eğer çocuk sağ elini kullanıyorsa o zaman da sol yarım küresi baskın oluyor. Aslında hem sağ hem de sol yarım küre matematikle ilgileniyor, ancak sağ daha çok matematiğin geometri, sol ise cebirsel bölümünde etkili. Her iki beyin yarım küresini yerine göre kullanmayı öğrenen çocuklarda da liderlik vasıfları güçleniyor.

PEKİ SİZİN BEYNİNİZİN HANGİ BÖLÜMÜ DAHA ÇOK ÇALIŞIYOR?
Evde yapabileceğiniz basit bir test bu konuda size fikir verebilir...

1. Okuldayken hangi dersleri daha çok severdiniz?
a) Türkçe, resim, sosyal vb.
b) Fenle ilgili olanları.

2. Hangi tip sporları yapmaktan hoşlanırsınız?
a) Takım sporlarını.
b) Tek başına yapılan sporları.

3. Gördüğünüz rüyaları hangi sıklıkta hatırlarsınız?
a) Çoğunlukla hatırlarım.
b) Ender olarak hatırlarım.

4. Ellerinizi ve mimiklerinizi konuşurken ne sıklıkta kullanırsınız?
a) Çok kullanırım.
b) Çok az kullanırım.

5. İki elinizin parmaklarını birbirine geçirerek kapatın. Hangi elinizin başparmağı üstte kalıyor?
a) Sağ.
b) Sol.

6. Şu an saatin kaç olduğunu tahmin edin, şimdi saate bakın, yanılma payınız ne kadar?
a) On dakikadan fazla.
b) On dakikadan az.

7. Aşağıdakilerden hangisini daha kolay hatırlarsınız?
a) İnsanların yüzlerini.
b) İnsanların isimlerini.

8. İki gözünü açık tutarak elinizdeki kalemi, bir cam kenarı veya kapı kenarı ile hizalayın. Önce 
sol gözünüzü, sonra sağ gözünüzü kapatın. Hangi gözünüzü kapatınca kalem daha az oynuyor?
a) Sağ.
b) Sol.


Değerlendirme:
a’ların sayısı fazla ise sağ, b’lerin sayısı fazla ise sol beyin daha fazla gelişmiştir. Eğer a’lar ile b’ler aynı sayıda ise, her iki beyin yarım küresi de iyi kullanılıyor demektir.

Yazı: Gülru İncu

Beynin sağ ve sol kürelerinin ağırlıklı olarak kullanılması nasıl sonuçlar doğuruyor? Reem Nöropsikiyatri Merkezi’nden Dr. Mehmet Yavuz ile sevgilibebek.com’dan Pedagog Şenay Yılmaz’a sorduk.

Çocuk yetiştirmek söz konusu olunca her anne-babanın en büyük hayali çocuklarının, büyüdüğü zaman gurur duyacakları bir meslek seçmesi, zekası ve başarılarıyla çevresini etkilemesi, kısacası parmakla gösterilen bir ‘altın çocuk’ olması kuşkusuz. Bu uğurda deyim yerindeyse bir ‘eğitim mühendisliği’ne soyunulur. İnceden inceye planlar yapılır, eğitim rotaları çizilir. Piyano, keman dersleri, bale, basketbol kursları, satranç kulüpleri, yabancı dil kursları, okulun basketbol, yüzme takımı derken bir bakmışsınız ipin ucu kaçmış. Çocuğunuzun yeteneğini ortaya çıkarmaya çalışırken hem onu hem de kendinizi adeta olimpiyatlara hazırlanır hale getirmişsiniz...
Peki, anne-babalar çocuklarının herhangi bir konuya yetenekli olup olmadığını nasıl anlar? Genetik kodlar çocukların ileriki yaşlardaki meslek seçimlerini ne ölçüde etkiliyor? Beynin sağ ve sol kürelerinin ağırlıklı olarak kullanılması nasıl sonuçlar doğuruyor?  Küçüklükten  itibaren bir bilim ya da sanat dalını seçerek çocuğunuzu yetenekli olduğu konuda yönlendirmek onun sayısal ya da sözel zekasını ne ölçüde etkiliyor? sevgilibebek.com’dan Pedagog Şenay Yılmaz; özellikle 3-5 yaş aralığının çocuğu bir sanat ya da spor dalına yönlendirmek için altın çağlar olduğunun altını çiziyor ve hem bilim hem de sanat alanı tercihiyle yetişen çocukların ileriki yaşlarda IQ ve kişilik özellikleri açısından farklılıklar gösterebileceklerine inanıyor. “Eğer dünyaca ünlü bilim adamlarını araştırırsanız mutlaka bir bilim dalında çok iyiyken diğer bir sanat ya da spor alanında da baskın bir yanı olduğunu göreceksiniz. Örneğin Leonardo Da Vinci; ünlü bir ressamdır ama aynı zamanda matematikçi ve bilim adamıdır.”

Çoklu Zeka Kuramları
Çocuğunuz sözelci mi, sayısalcı mı, görselci mi, işitselci mi, dokunsalcı mı? Bu alanlar çocuğunuzun hangi zeka tipini ağırlıkta kullandığını gösterebilir. Bu alanlara yönelik yapacağınız yönlendirmeler onun kuvvetli alanlarını daha da besler. Bu da çocuğunuzun özgüveninin artmasını ve katılımının fazlalaşmasını sağlar. Aitlik duygusu çocuk gelişiminin temellerinden olmazsa olmaz değerlerinden biri. Bu nedenle ailenin bir üyesi olduğunu hissettirmek, mutlu ve huzurlu bir ortam sağlamak çocuğunuzun zeka puanını en az 1-2 puan artırır.

 Çocuğunuzu Yeteneğine Göre Yönlendirin
Sağ elini kullanan çocuklarda sol beyin özellikleri, sol elini kullananlarda ise sağ beyin özellikleri baskın. Bu nedenle solak olan bir çocuğun, mimarlığa ya da güzel sanatlara yönlendirilmesi daha doğru. Dr. Mehmet Yavuz konuyla ilgili görüşlerini şu sözlerle anlatıyor:
“Bu çocuğun fen ya da konuşma becerisi gerektiren avukatlık veya pazarlama gibi bir meslekle uğraşması hata olabilir. Çünkü sol yarım küre konuşma becerilerinde rol oynar, dolayısıyla solak olanlardan iyi avukat ya da pazarlamacı çıkmayabilir. Eğer solak bir kişi hukuk mesleğini seçmişse bu kişi, avukatlığı değil; estetik muhakeme yeteneğini yönelten sağ yarım küreden dolayı, hakimliği tercih etmeli. Böyle bir karar anında, sağ elini kullananların avukatlığı, sol elini kullananların ise hakimliği seçmeleri gerektiği söylenebilir.”

Eğitim Sistemi Bu Konuda Nasıl Bir Rol Üstleniyor?
Genetik özellikler ya da çevresel yönlendirmeler çocukların sağ ya da sol yarım kürelerini kullanım şekillerini etkiliyor elbette... Peki ama bu konuda eğitim sistemi nasıl bir rol üstleniyor? Günümüzde eğitim sistemi çocukların sol beyin özelliklerini geliştirmeye yönelik ve matematik, fen, mantık, dil becerilerine ağırlık veriyor. Çocuklar bazı durumlarda muhakeme, hayal gücü ve estetik bakış açısından yoksun yetişebiliyor. Oysa sosyal zekayı oluşturan unsurlar, çocukların gelecekteki mesleki başarıları açısından oldukça önemli. 

İyilik Yapayım Derken Kötülük Yapmayın
Anne-babaların çocuk eğitiminde yaptığı en büyük hatalardan biri belki de onları çevresel kaygılardan ya da kişisel hırslardan dolayı yaygın olarak kabul gören bir eğitim sistemine zorlamak. Çocukları sağ, sol el kullanımlarına ve sağ ya da sol beyin özelliklerine bakmaksızın bir eğitim sistemine zorlamak, onların yetenekli olmadıkları  alanlara  aymalarına  yol  açabiliyor. Çocuklar böylece asıl başarılı olacakları ve severek yapacakları mesleklerden  uzaklaşabiliyor.
Rehberlik ve danışmanlık birimleri de tam bu noktada devreye giriyor. Çünkü bu birimlerin çocukları sağ ya da sol beyin özelliklerine göre asıl yetenekli oldukları alanlara yönlendirmeleri çok önemli. Örneğin sağ beyin özellikleri baskın olduğu için matematik dersinde istenen düzeyde olmayan çocuğa yüksek not için baskı yapmak psikolojik problemlere neden olabiliyor.

Bir Bilim Bir de Sanat Dalı Seçmeli
Çocuğun küçüklükten itibaren bir bilim bir de sanat dalını seçerek, yetenekli olduğu konuda yönlendirilmesi, ileride hem sayısal hem de sözel zekasıyla fark yaratabilmesini
sağlıyor. Bu konuda genetik faktörlerin yanı sıra ailelerin çocukları yönlendirmesi de büyük önem taşıyor. Reem Nöropsikiyatri Merkezi’nden Dr. Mehmet Yavuz, beynin doğuştan gelen özelliklerinin meslek seçimi üzerindeki etkisini şöyle anlatıyor:
“Çocukların meslek seçimlerinde doğuştan gelen yapısal özelliklerin rolü oldukça büyük. Beynin sağ ve sol yarım küreleri bilgiyi farklı şekilde işler. Genelde her çocuk, beyninin bir tarafını ağırlıklı olarak kullanır. Fakat düşünme ve öğrenme işlemleri her iki tarafta dengeli olarak kullanıldığında gerçek verimine ulaşır. Bu nedenle çocuklarda daha az kullanılan beyin tarafı, eğitim ve kişisel gelişim ile güçlendirilmeli. Beyin yarım küreleri arasındaki bağlantıları gelişmemiş çocuklar, beyinlerine ne kadar bilgi depolamış olursa olsun; düşünce, muhakeme ve akıl yürütme becerilerini yeterince geliştiremez.”

Sağ Beyin Estetik Zeka Sol Beyin Duygu Durumu
Beynimizde sağ ve sol yarım kürelerin farklı görevleri var. Sağ beyin estetik zeka, sol beyin duygu durum merkezi görevlerini üstleniyor. Dr. Mehmet Yavuz, sol beynin sağ beyinden daha önemli görevler üstlendiğini, daha baskın olan sol beyinde, konuşma merkezi ve duygudurum merkezi bulunduğunu, sağ beynin ise özellikle boyut ve hacim değerlendirmelerinde ön plana çıktığını, bilgiyi şekil ve hayal gücü ile işlemede önemli görevler üstlendiğini belirtiyor. Çocukların ileriki yaşlarda mimari ve mühendislik yetenekleri için sağ beyne ihtiyaçları var, buna karşılık matematik işlemleri için de sol beyine ihtiyaç duyuluyor. Ünlü mimar ve mühendislerin sağ beyinlerinin çok gelişmiş olduğu söylenebilir. Aynı şekilde müzikle uğraşan, müzik icra eden ya da enstrüman çalan müzisyenlerde de sağ beyin iyi gelişmiş. Şairlerde ve ressamlarda da sağ beyin özellikleri baskın durumda. 

Liderlik Vasfının Öne Çıkması
Dr. Mehmet Yavuz, beynin tam ortasında bulunan korpus kallosum bölgesi gelişen çocukların, liderlik vasıflarıyla öne çıktığını belirtiyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor: “Korpus kallosum ne kadar iyi gelişmiş ise, çocukların yeteneklerini sergilemesi ve beynini bir bütün olarak en üst seviyede kullanabilme ihtimali de o kadar artar. Eğer bir çocukta korpus kallosum iyi gelişmemişse, sağ ve sol beyinden hangisi baskın ise çocuk o özellikleri ön plana çıkarır. Çocuklarda korpus kallosumun yeterli gelişmesi, lider olma vasıflarını olumlu yönde etkiler.”