Çocuklarda zeka gelişimini destekleyen 10 öneri

Çocuklarda ilk 2-3 yaş aralığının çok iyi kullanılmasının, beyin ve zeka gelişimine olumlu yansımalarının önemli olduğunu belirten Eğitimci Can Uysal, çocukların zeka gelişimini destekleyecek önerilerde bulundu.  (IQ testi nerede, nasıl yapılır başlıklı makalemiz de ilginizi çekebilir)

Uysal, "Aile olarak çok güçlü genlere sahip olabilir ve çocuğunuzun zeka gelişiminin de buna paralel olacağını düşünebilirsiniz ancak onun yine de daha fazla desteğinize ihtiyacı var. Bilimsel çalışmalar, çocukların zekalarının sadece genetik faktörlere bağlı olarak gelişmediğini; anne babaların tüm davranış ve tutumlarının da bu süreçte çok ciddi bir rol oynadığını gösteriyor" diyor.  Uysal'ın paylaştığı bilgiler şöyle:

Bilişsel gelişim nedir?

• Beyin gelişimi anne karnında başlar,
• Bilişsel gelişim, beynin fiziksel gelişimi ile bağlantılıdır,
• Bilişsel gelişim, zaman ile orantılı (yaşın ilerlemesi ile gerçekleşen) bir durumdur,
• Bilişsel gelişimin emsal teşkil eden durumlara göre (yaşıtlara göre) hızlı gerçekleşiyor olması zeka gelişiminin (normal zeka, parlak zeka, üstün zeka gibi) derecesini belirler,
• Bilişsel gelişim etkinlikleri, sosyal etkinlikler, dış faktörler; bebeklerde, çocuklarda ve yetişkinlerde beyin gelişimini hızlandırır.

Zeka her bireyde var olan, anne ve babadan aldığı potansiyelin şekillendirilmesiyle (çevresel etkenler, beslenme ve dış uyaranların iyi olmasıyla) artan beyinsel bir aktivitedir. Her ne kadar genetik yapı zeka seviyesinde etkili olsa da, var olan potansiyeli açığa çıkaramama veya zekayı köreltici davranış ve tutumlar, çocukların zeka seviyesini olumsuz etkileyebiliyor. Çocuklarda ilk 2-3 yaş aralığının çok iyi kullanılmasının, beyin ve zeka gelişimine olumlu yansımaları fazladır. Bu dönemi çok iyi değerlendirmeyip, daha sonraki yıllarda beyin ve zeka gelişimini geliştirmeye yönelik gösterilen çabalar ise pek de etkili olmayabiliyor. Yenidoğan her bebekte öğrenme süreci doğar doğmaz başlıyor. O andan itibaren bebekler için her tür pozitif uyarı, özellikle zeka gelişimi için büyük önem taşıyor.

ÇOCUKLARDA ZEKA GELİŞİMİNİ DESTEKLEYEN 10 ÖNERİ

• Müzik dinletin ve müzik aleti çalmaya yönlendirin
  Müzik çocukların kendini ifade etme yeteneklerini geliştirip, estetik, yaratıcı ve yapıcı düşünme kapasitelerini artırıyor. Okul çağındaki çocukların okuma ve yazmayı daha kolay öğrenmesini, anlama ve düşünme becerilerini geliştiriyor. Çocuklara müzik dinletmek beyin aktivitesini artırıp, stresin ve sıkıntının azaltılmasını sağlıyor. Aldıkları müzik eğitimlerine paralel olarak, ritim becerileri olan öğrencilerin diğerlerine oranla günlük hayatlarında daha iyi plan yaptıkları, daha hızlı organize oldukları ve süreçleri daha iyi takip ettikleri yapılan çalışmalarda ispatlanmıştır. Yapılan araştırmalar ayrıca müzik aleti çalan çocukların büyük ve küçük kas gelişimlerinin desteklendiğini, bilişsel ve psikomotor gelişimine katkı sağladığını ortaya koyuyor.
  
  
• Spora yönlendirin
  Egzersiz yapmak, beyin sağlığı için gerekli kimyasalları uyarıyor, dopamin ve endorfin hormonlarını salgılatarak stresi azaltıyor ve uykuya dalmayı kolaylaştırıyor. Düzenli spor; çocuğun motivasyonu artırırken, dans etmek ve yoga yapmak da hem fiziksel hem de ruhsal olarak geliştiriyor.
  
  
• Çocuklarda doğru beslenme nasıl olmalı?
  Okul başarısını artırmada ve zeka gelişiminde sağlıklı beslenme çok önemlidir. Odaklanma ve güçlü hafıza yeteneklerini geliştiren, sinir sistemini güçlendiren, beyin gelişimine yardımcı olan bu besinler sinir sistemini güçlendiriyor ve düşünme yetilerini geliştiriyor.
  
  
• Çocuklarda kaliteli uykunun önemi nedir?
  Yeterli süre ve kalitede uyku uyuyan çocuklarda bilişsel işlevler artıyor, psikolojik olarak daha sağlıklı hale geliyorlar. Gün içerisinde öğrenilen bilgilerin işlenmesi, hafızada depolanması, sinirler arasında doğru şekilde haritalandırılması uyku vakitlerinde mümkün oluyor.
  
  
• Mutlaka oyun oynamaya zaman ayırın
  Çocuğunuzla oynayın, beraber zaman geçirin. Serbest oyun oynama zamanları yaratın, oyununu kendisinin seçmesine izin verin, yapmaktan çekindiği, korktuğu herhangi bir deneyim için onu yüreklendirin, yaşına uygun taşıyabileceği kadar sorumluluk verin.
  
  
• Onu dikkatli dinleyin
  Kronik stres beyin hücrelerini yok ediyor, hipokampüse zarar veriyor ve hafıza kaybı gerçekleşebiliyor. Çocuğunuzla beraber rahatlamak, mümkünse meditasyon yapmak ve rahatlatıcı müzikler dinlemek hafızayı kuvvetlendiriyor.
  
  
• Çocukları telefon ve tabletten uzak tutmanın yolları neler? 
  Tablet, telefon, televizyon ve bilgisayar oyunlarına birlikte süre koyun. Zihinsel ve bedensel aktiviteler planlayın. Çocuğunuza ait bir oda ve masa ayarlayın. Çocuğunuz ders çalışırken evde olabildiğince dikkatini dağıtacak faaliyetlerde bulunmayın. Kitap okuma saati yapmanız çocuğunuz için en büyük katkılardan biri. Birlikte bir tarif seçip yemek yapabilirsiniz. Ayrıca beraber saksıya çiçek ekin ve sulama görevini ona verin.
  
  
• Çocuğunuzu zekayı körelten objelerden uzak tutun
  Zekayı artırmaktan ziyade, zekayı köreltici durumlardan uzak durmalı. Yüksek zeka ürünü olan teknoloji aletleri zekanın körelmesinin en önemli nedenleri arasında. Tablet, telefon, televizyon ve bilgisayar oyunları bunun örnekleri. Çocuklar özellikle doğayı, hayvanları, sebzeyi doğadan birebir öğrenmeli. Aynı şekilde çocuğun zekasını geliştirmek için tabletten oyunlar oynatmak da zekayı köreltiyor.
  
  
• Her şeyden önce sevginizi gösterin
  Bir çocukta var olan potansiyel zekanın hem ortaya çıkarılması hem de gelişmesi için olmazsa olmazlardan biri de sevgi. Bebeğin ilk doğduğu anda anne ve babadan aldığı sevgi, sonrasında yakın çevrenin verdiği sevgi, çocukta da sevgi duygusunun gelişmesini sağlıyor. Pozitif gelişimin göstergesi olan bu durum, zekayı direkt geliştiren parametrelerden biri. Sevgisiz ortamlarda büyüyen bireylerde, potansiyel olsa dahi o zekanın ortaya çıkması geç olabiliyor.
  
  
• Üçüncü gözleri dikkate alın
  Çocuğun motivasyonu, yetenekleri konusunda desteklenmesi de zeka gelişimi açısından önemli bir husus. Çocuk gerçekten üstün yetenekli veya zeki olabilir. Özellikle girdiği ortamlarda bu yeteneğini gösterebilen bir çocuğun yeteneğinin üçüncü gözler tarafından fark edilmesi durumunda mutlaka destek alınmalıdır.

İLGİLİ İÇERİKLER

• Çocuklarda diş fırçalama alışkanlığı nasıl geliştirilir?
• Çocuklarla sağlıklı iletişimin 8 püf noktası!
• Çocuklara ders çalışmayı sevdirme yolları: 6 öneri