IQ testi nerede, nasıl yapılır? Normal IQ'su olan çocuğun zekası arttırılabilir mi?

Bir bebeğin doğduğu andan itibaren olan gelişimi, büyüdükçe zekası yani IQ'su hakkında ipıçları veriyor.  IQ derecesini sadece komplike genler ve çevresel faktörler belirlemiyor. Çocukların zeka gelişimi için ebeveyn ilgisi ve alakasına da ihtiyacı bulunuyor. Peki, IQ testi nasıl, nerede yapılır? IQ testi kimlere yapılır? IQ testi puanlaması neyi ifade eder? Normal IQ'su olan bir çocuğun IQ'su arttırılabilir mi? Acıbadem Maslak Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Neil Serem Yılmaz merak edilen bu soruları sizin için yanıtladı.. Yılmaz'ın sorulara verdiği yanıtlar şöyle:

IQ TESTİ NASIL YAPILIR?

Öncelikle IQ testi nasıl yapılır? Yılmaz şu bilgileri paylaşıyor: "IQ testi, test uygulama yetkinliğine ve sertifikasına sahip bir ruh sağlığı uzmanı tarafından yapılmaktadır. Test uygulaması çocuğun yalnız olduğu sessiz bir odada testör tarafından uygulanmaktadır. Bu uygulama hastane veya klinik gibi ortamlarda yapılabilmektedir. Arasında küpler, puzzle benzeri materyaller ve sorular olan standardize bir  test materyali  kullanılmaktadır. Birebir yüz yüze olarak uygulanmaktadır.  Çocuğun performansına göre değişmekle beraber 1,5- 2 saat sürebilmektedir"

IQ TESTİ KİMLERE YAPILIR?

Merak edilen bir diğer soru ise şöyle: IQ testi kimlere yapılır? Yılmaz şu bilgileri veriyor: IQ testleri klinik bir değerlendirme aracı olduğundan,  Zihinsel bir gerilik şüphesi veya üstün yeteneklilik gibi çocuğun  bilişsel yeteneklerinin değerlendirilmesinin gerekli olduğu durumlarda yapılabilmektedir. Merak gibi isteğe bağlı durumlarda uygulama yapılamamaktadır. Bir ruh sağlığı uzmanı tarafından gerekli görüldüğünde uygulama yapılmaktadır. Genellikle en yaygın olarak 6-16 yaşları arasında çocuk ve gençlere uygulanabilmektedir. Zihinsel bir gerilik şüphesi, öğrenme güçlüğü şüphesi, dikkat dağınıklığı şüphesi gibi durumlarda fikir vermesi için kullanılmakta ama kesin tanı için bir ruh sağlığı uzmanının değerlendirmesi gerekmektedir.

Neil Serem Yılmaz'ın diğer sorulara verdiği yanıtlar ise şöyle:

IQ TESTİ NEREDE YAPILIR? NASIL SAĞLIKLI SONUÇ ALINIR? 

IQ testleri  rehberlik ve araştırma merkezleri, Devlet hastaneleri, özel hastaneler ve özel kliniklerde uygulanabilmektedir. Test için test ortamının düzenlenmesi gerekmektedir. Sessiz, iyi ışık alan, dikkat dağıtan uyaranların olmadığı  bir ortamda uygulanması gerekmektedir.  Sağlıklı sonuç alabilmek  için Çocuğun uygulama sırasında  karnının tok olması, uykusunu iyi almış olması, çok yorgun olmaması ve performansını etkileyecek grip gibi akut bir hastalığının olmaması önemlidir.  Aynı zamanda çocukta performans kaygısı uyandıracak söylemlerden kaçınılmalıdır. Çocuğa ‘seni daha iyi anlamak için bir çalışma yapacaksın. Nerelerde zorlanıyorsun, nereler güçlü tarafların bunları keşfetmek ve sana daha iyi yardımcı olmak için yapacağız bu çalışmayı. Bu bir sınav değil, elinden geleni yapman yeterli’ gibi bir açıklama ile çocuk hazırlanabilir.

IQ TESTİ PUANLAMASI NEYİ İFADE EDER, KARŞILIĞI NEDİR?

Testin sonucu, çocuğun çeşitli alanlardaki bilişsel yeteneğini değerlendiren alt testlerin toplamından oluşmaktadır. Testten elde edilen puan çocuğun becerilerinin yaşıtlarına göre nerede olduğunu değerlendirmektedir.  Test sonucu çocuğun bilişsel kapasitesi ile ilgili ‘normal zeka, parlak zeka, vb.’  gibi bir sonuç verse de  sadece bu sonuca bakarak çocuk hakkında yorumda bulunmak yanıltıcı olacaktır.  Testin bütün alt alanları dikkate alınmalı hangi alanlarda güçlü hangi alanlarda zorlanıyor bunlar tek tek değerlendirilmelidir. Genel puanına bakıldığında üstün yetenekli olan bir çocuğun alt alanları tek tek değerlendirildiğinde oldukça zayıf olduğu alt becerileri bulunabilmekte ve zorlandığı alt alanlar güçlendirilmediğinde başka alanlardaki becerilerini de olumsuz yönde etkileyebilmektedir.

NORMAL IQ'SU OLAN ÇOCUĞUN ZEKASI ARTTIRILABİLİR Mİ?

Zihinsel beceriler gelişmeye ve güçlendirilmeye açıktır. Çocuğun zorlandığı alanlar ya da normal gelişen becerileri çeşitli eğitimler, masa başı oyunlar ve ihtiyaca uygun çalışmalar ile güçlendirilebilir.

Bir önemli noktada ruhsal ve zihinsel gelişim iç içedir. Günümüzde zihinsel gelişim ve akademik başarı çok öncelikli görünmekte ve ruhsal gelişimi gölgede bırakabilmektedir. Ancak çocuğun var olan bilişsel kapasitesini işlevsel olarak kullanabilmesi için ruhsal olarak güçlü olması gerekmektedir. Çocukların ruhsal alanda yaşadıkları güçlükler bilişsel becerileri üzerinde de bozucu etki de bulunabilmektedir. Çocuğun bilişsel kapasitesini verimli kullanabilmesi için ruhsal ihtiyaçlarının da karşılanmış olması gerekmektedir.

IQ TESTİ YAPILIRKEN DİKKAT!

IQ testleri uygun şekilde kullanıldıklarında çocuğu anlamamız ve ihtiyaçlarını karşılamamız için kıymetli ve gerekli ölçüm araçları olsa da doğru kullanılmadığında çocuk için negatif durumlara yol açabilmektedir. Örneğin; test sonucunda yaşıtlarının gerisinden gelen – donuk zeka gibi- bir çocuk için test sonucu olumsuz bir etikete dönüşebilmekte aile  çocuktan beklentisini azaltabilmektedir. Çocuk da yetersizlik hissedebilmekte;  motivasyonunu  kendine güvenini kaybedebilmektedir. Oysa bu testin sonuçlarının çocuğun zayıf yönlerinin keşfedildiği bir fırsat olarak değerlendirilmesi, zorlandığı alanlarda güçlendirilmesi ve çocuğu etiketlenmekten uzak kalınması son derece önemlidir. Diğer uçta benzer bir durumu üstün yetenekli çocuklar yaşamaktadır. Üstün yeteneğinin kendileri için bir yüke dönüştüğü, hata yapma, yanılma yada başarısız olma haklarının elinden alındığı çocukta performans kaygısı yaratacak düzeyde beklentilerin oluştuğu durumlara yol açabilmektedir. Çocuklar her şeyi yapmaları gerektiğini düşünmekte, herhangi bir konuda başarısız olduklarında ise  yetersiz hissedebilmektedirler.

BU İÇERİKLER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

• Çocuğum zeki olacak mı?
• Zekada asıl rol genlerin!