Özel gereksinimli çocuklar için yaz tatili önerileri

Nuh’un Gemisi Çocuk Terapi ve Aile Danışmanlığı’ndan Uzman Klinik Psikolog ve Aile Danışmanı Funda Korkusuz Poyraz, hem eğitimi sürdürerek hem de çocuklara keyifli zamanlar yaşatarak yaz tatilinin nasıl geçirebileceğini anlattı.

Uzun ve yoğun bir akademik yılın sonunda çocuklar ve aileler heyecanla beklenen yaz tatiline başladılar. Eğitime ara vermek çocuklarda öğrendiklerinin bir kısmını unutmalarına veya kaybetmelerine neden olabilir. Özel gereksinimli çocukların yaz tatilinde de eğitim sürecine devam etmeleri gerekir; çünkü özel çocuklar kazanımları aktif tutulmadığı taktirde regresyon göstermeye daha meyilli olur, düzenli ve sistematik bir yaşama daha fazla ihtiyaç duyarlar. Tatilde oluşabilecek akış değişkenliği nedeniyle özel çocuklar adaptasyon sorunu yaşayıp davranış problemleri sergileyebilirler. Bu nedenle hem eğitimi sürdürerek hem de çocuklara keyifli zamanlar yaşatarak yaz tatilini geçirmenin yolları aranmalıdır.

Poyraz, tüm yıl boyunca haftalık belirli programlar takip eden özel gereksinimli çocukların tatil günlerinin de aynı tutarlılıkta düzenlenmesi gerektiğine dikkat çekiyor. "Sabahtan başlayan ve akşama kadar sürdürülebilen belli bir akış sağlanmalıdır. Rutin oluşturulduğunda çocuğun gün içindeki meşguliyeti yüksek tutulabilir ve bağımsız hareket etmesi, geçişleri yerine getirmesi sağlanabilir. Günlük veya haftalık programları ise takvim haline getirilerek çocuğa sunabilir veya çizelge olarak düzenlenebilir" açıklamasında bulunuyor.

Belli bir rutin oluşturulduğunda ise günlük programının şekillendirilmesi, bunun için gün içerisindeki bölümlere de birtakım uyarlamalar getirilmesi gerektiğini belirten Poyraz, şu önerilerde bulunuyor:

Ödev zamanı: Özel gereksinimli çocuğun tüm yıl boyunca öğrendiklerini aktif tutmak adına, öğretmeninden çeşitli ödevler alınabilir ve tüm tatile yayılarak çalışılabilir. Rutin olarak ödev saatleri düzenlenir ve hemen arkasından öğrencinin keyif alacağı bir etkinlik koyulabilir.

Serbest oyun zamanı: Özel gereksinimli çocuğun bağımsız olarak birkaç saat vakit geçirmesi için ev içerisinde bir serbest zaman çizelgesi hazırlanabilir. Bu çizelge çocuğun kolaylıkla yapabildiği ve keyif aldığı etkinliklerden oluşturularak her etkinlik için ne kadar süre harcanacağı belirlenebilir.

Yemek zamanı: Tatil boyunca çocuğa günlük yaşam becerileri kazandırmak için farklı fırsatlar sunulabilir. Masayı düzenleme, yemekleri masaya taşıma, toplama, bulaşıklara yardımcı olma gibi sorumluluklar verilip motor planlama, yaşamsal beceri, ince ve kaba motor alanları güçlendirilebilir. Ne kadar fırsat sunulursa ve tekrar yapılırsa özel gereksinimli çocuğun bağımsızlık kazanma şansı o kadar yüksek olur.

Spor zamanı: Özel gereksinimli çocuklarda sıkça hareketlilik hatta hiperaktivite görülmektedir. Yıl boyunca aşina oldukları tempo doğrultusunda enerjilerini regüle etmektedirler. Ancak yaz tatilinde çalışma yoğunluğunun azalması, evde geçirilen sürenin artmasıyla birlikte çocukların hareket etme ihtiyaçlarını karşılamak gerekir. Bu yönde aileler spor faaliyetlerinden faydalanabilirler

Sosyal ve iletişim becerileri: Son olarak yaz tatili boyunca özel gereksinimli çocukların yoğunlukla güçlük çektikleri sosyal ve iletişim becerilerini geliştirmek için akran etkileşimleri, oyun gruplarına katılımlar, çevredeki çocuklu aileler ve akrabalarla vakit geçirme, günlük yaşama dair faaliyetler yapma gibi fırsatlar yaratılmalıdır. Çocuğun düzeyine göre ihtiyaçları belirlenerek ve doğal süreçlere dahil edilerek öğretim yapılabilir.