Tek çocuk sendromu nedir? Dikkat edilmesi gereken 6 belirti
Tek çocukların karakter özelliklerine dair toplumda çokça yerleşik algı ve fikir vardır. Bencil olurlar, paylaşmayı bilmezler gibi olumsuz yargıla çokça yapılır fakat tek çocuk olmanın gerçekten kişiye kattığı özellikleri öğrenmeye ne dersiniz? İşte tek çocuk sendromu hakkında her şey.
En büyük çocuğun baskıcı, ortanca çocuğun asi ve en küçük çocuğun her zaman istediğini elde ettiğini duymuş olabilirsiniz ancak bunların çoğunun klişe olduğunu söylemeye gerek bile yok. Tek çocuklar hakkında da duyduğunuz klişeler vardır. "Tek çocuk sendromu" teorisine göre, hiç kardeşi olmamak, birinin belirli özellikleri geliştirme olasılığını artırabilir.
Elbette, birinin sahip olduğu kardeş sayısı veya eksikliği kişiliğini şekillendirebilir ancak ne ölçüde? Ve tek çocuk sendromu nedir ve bu kavramın herhangi bir geçerliliği var mıdır? Bunu bulmak için lisanslı terapistlere başvurduk ve ilgili araştırmaları inceledik.
TEK ÇOCUK SENDROMU NEDİR?
Psikoterapist Kristie Tse tek çocuk sendromu için, tek çocukların bencillik veya inatçılık gibi belirli bir dizi olumsuz özelliğe sahip olma eğiliminde olduğu fikrini ifade eder.
Bu teori, Amerikalı çocuk psikoloğu G. Stanley Hall'un yürüttüğü ulusal bir anketin sonuçlarını yayınladığı 1896 yılına kadar uzanıyor. Bulgularına göre, tek çocukların ortak uzun bir olumsuz özellik listesi vardı ve bu onu tek çocuk olmanın kendi başına bir "hastalık" olduğunu söyleyecek kadar ileri götürdü. Söylemeye gerek yok, çalışmaları artık tartışmalı olarak görülüyor.
Son 50 yıldır, çocuk psikolojisi uzmanları Hall'un sonuçlarının çoğunu sorguladı ve çürüttü.
TEK ÇOCUKLAR ARASINDAKİ ORTAK ÖZELLİKLER
Lisanslı terapistlere göre, tek çocuk özellikleri arasında bazı ortak özellikler vardır:
1. Bağımsızlık
Uzmanlar, tek çocukların doğal olarak daha fazla kendi kendine yeten olma eğiliminde olduğunu söylüyor; sonuçta, birlikte vakit geçirebilecekleri, öğrenebilecekleri veya yardım isteyebilecekleri kardeşleri yok. Sonuç olarak, sorumlulukları bağımsız olarak üstlenmeyi öğreniyorlar.
2. Yaratıcılık
Tek çocukların oynayacak kardeşleri olmadığı için, kendilerini eğlendirmek zorunda kalıyorlar. Sonuç olarak, tek çocuklar genellikle çok yaratıcı oluyor ve zengin bir hayal gücüne sahip oluyor.
"Ek olarak, tek çocuklar güçlü problem çözme becerileri ve sağlam bir öz disiplin duygusu geliştirebilirler," diye ekliyor Nobile.
3. Olgunluk
Kardeşleri olmayan tek çocuklar yetişkinlerle daha fazla zaman geçirirler. Bu, onların daha yüksek bir olgunluk seviyesi geliştirmelerine yol açabilir.
Rosado'ya göre, akranları yerine yetişkinlerle çok fazla iletişim kurmak, güçlü sözel becerilere ve ebeveynleriyle güçlü bir bağa da yol açabilir. Ancak bunun olumsuz bir yanı da olabilir. 2
Nobile, "Tek çocuklar duygusal destek için ebeveynlerine aşırı bağımlı hale gelebilir ve bu da bağımsız akran ilişkileri kurmada zorluklara yol açabilir," diyor.
4. Paylaşım zorluğu
Nobile, tek çocukların oyuncaklarını ve diğer eşyalarını, yatak odası alanını ve ebeveynlerinin dikkatini paylaşmak zorunda olmadıkları için paylaşım konusunda daha fazla sorun yaşayabileceklerini söylüyor.
Bu, arkadaşlarla oyun oynarken veya daha sonra üniversitede oda arkadaşları olduğunda zorluklar yaratabilir.
Nobile, "Sosyal olarak, kardeş dinamiklerini yönetmek için daha az fırsata sahip oldukları için takım çalışması becerilerini geliştirmekte zorluk çekebilirler," diye ekliyor.
5. Güven
Rekabetçilik bazen birden fazla çocuğu olan ailelerde ortaya çıkabilir; bu nedenle "kardeş rekabeti" terimi kullanılır. Ancak tek çocukların büyürken rekabet edecekleri kardeşleri yoktur ve bu nedenle daha yüksek düzeyde özgüven geliştirebilirler.
Rosado, "Ebeveynlerin bölünmemiş dikkati ve teşviki, tek çocuğun özgüvenini ve öz saygısını artırabilir," diyor. "Kendilerini yetenekleri konusunda daha güvende hissedebilir ve liderlik rollerinde daha rahat hissedebilirler."
Rosado, tek çocuk olmanın daha fazla öz farkındalığa da yol açabileceğini belirtiyor. "Daha fazla yalnız zaman geçiriyorlar, bu da ilgi alanlarını, güçlü ve zayıf yönlerini derinlemesine anlamalarına yol açabilir," diye açıklıyor.
6. Mükemmeliyetçilik ve eleştiriye duyarlılık
Tse, birçok tek çocuğun hırslı olduğunu ve başarılı olmak için çabaladığını söylüyor. Neden? Çünkü ebeveynlerinden daha fazla ilgi ve destek görüyorlar ve odaklanacakları başka çocuk olmadığı için başarılı olmak için daha fazla baskı hissedebilirler.
Aslında, Nobile ve Rosado, tek çocukların bazen mükemmeliyetçiliğe meyilli olduklarını ve ebeveynlerinin yüksek beklentileri nedeniyle eleştiriye daha duyarlı olabileceklerini söylüyor.
Lisanslı bütünsel psikolog Scott Lyons, birinin küçük kız kardeşi veya ağabeyi olmamasının bu özelliklere sahip olacağı anlamına gelmediğini söylüyor. Bir kişinin yetiştirilmesinde kişiliğinin gelişiminde rol oynayabilecek çok sayıda başka faktör vardır; örneğin, ebeveynlerinin onunla ne kadar kaliteli zaman geçirdiği, ne kadar disiplinli olduğu ve genel aile dinamikleri.
TEK ÇOCUK SENDROMU GERÇEK Mİ?
Tek çocuk sendromunu destekleyen pek fazla bilimsel kanıt yok. Peki uzmanlar tek çocuklar ile tek olmayan çocuklar arasındaki kişilik farklılıkları hakkında ne diyor?
"Tek çocukların deneyimleri çeşitlidir ve gelişimleri ebeveynlik tarzı, sosyoekonomik statü ve akranlarıyla sosyalleşme fırsatları gibi karmaşık bir faktör etkileşiminden etkilenir," diyor Rosado.
Örneğin Rosado, daha genç ve sosyal olarak aktif ebeveynlere sahip kentsel bir alanda yaşayan tek bir çocuğun çok çeşitli kültürel ve eğitimsel deneyimlere erişebileceğini belirtiyor.
Öte yandan, daha yaşlı ebeveynlere sahip kırsal bir alanda büyüyen tek bir çocuk daha sessiz bir yetiştirme tarzına sahip olabilir, bu daha izole edici olabilir ancak aynı zamanda doğayla bağlantı kurmak ve daha fazla öz güveni teşvik etmek için daha fazla fırsat sunabilir.
Tek çocuk sendromu gerçek mi? Genel fikir birliği hayır. Bir kişi birden fazla çocuğu olan bir ailede doğmamış olması, bir şekilde veya diğer şekilde ortaya çıkacağı anlamına gelmez.
Rosado, "Tek çocuklarda daha yaygın olabilecek belirli özellikler ve davranışlar olsa da, bunlar doğası gereği olumsuz değildir ve evrensel olarak geçerli değildir" diyor. "Ve e,her çocuk benzersizdir."