Pırıl pırıl 2014 için

Yeni yıla günler kaldı. Belki yeni hayaller içinde, belki de cesur kararlar arifesindesiniz. İçiniz pır pır ediyor. Etmiyorsa da ettirin, hayat bir tane. Yılbaşı hayatımızdaki değişimler için ideal zamanlardan biri. İlkleri yaşayabilmek için de müthiş bir fırsat.


İçinizde ‘sıradan bir gün, diğerlerinden ne farkı var?’ diyenleri duyuyorum. Oysa devletler, şirketler bile yıl sonu değerlendirmesi yaparken, siz de hayatınızın analizini yaparak bugüne anlam katabilirsiniz. Hatalarınızı doğrularınızı, kaçırdığınız fırsatları fark edeceksiniz belki. Kendinizi ihmal ettiğinizi, sevdiklerinize zaman ayırmadığınızı göreceksiniz belki de. Yeni yıla yeni umutlar diye bakmayı denemenizi öneririm.
Bir de bu tehlikeli ayı atlatması var. Her yerde ‘beni al beni al’ diye bağıran ışıltılı vitrinlere karşı güçlü durmanın formülü ve 2014 için almanız gereken para kararları...
Eğer hala vakit bulup da plan yapmadıysanız, ben sizin için bir yol haritası hazırladım. Uzun süredir ertelediğiniz veya bir türlü cesaret edemediğiniz şeyler için harekete geçme zamanı geldi. Her yılbaşında ‘seneye mutlaka’ dediniz ve bir türlü harekete geçemediniz mi? O halde önce kararlı davranmak için kendinize söz verin. Belki yeni senede hayatınızın erkeği ile tanışacaksınız belki de hayatınızın projesini yapacaksınız. Para konularını gelin hallediverelim de, sizin ve hayatınızın arasına kara kedi gibi girmesin. İşte bu dönemde bilmeniz gereken her şey...
Yılbaşı bütçesi
Yılbaşı dönemi için kaç para ayıracaksınız şimdiden karar verelim. Yazıp çizelim ki arkadaş baskısı veya yıl sonu kargaşası ile finansal coşma yaşamayalım.
Hediyeler: Hediyesiz olmaz diyenler... Eşiniz, dostunuz, arkadaşlarınız, aile fertleri kime hediye almak istiyorsanız önce liste hazırlayın ve bu alışverişi bir an önce yapın. Ayın son 3-4 günü hızla pahalı hediyelere yöneliyor insan. Hediye için bütçeniz yoksa, yok. Kendinizi kandırmayın. ‘Arkadaşlarım bana hediye alır’ kaygısı ile ofistekileri sevindirmeye çalışmayın. Hele eşiniz ile karşılıklı hediye yarışına girmenin gereksiz olduğunu unutmayın.
İpucu: Hediyenin pahalısı değil, emek harcanarak özel olanı makbuldür. Zaman ise en kıymetli hediyedir.

Yılbaşı Kredisi
Bir gece için borca girmeyin. Düşünsenize yeni yılın ilk sabahı uyandınız, o da ne? Kredi kartı borcu tavan yapmış. Çözüm şu: Bütçenize göre kıyafet ve eğlence seçin. Benim en çok aklımda kalan yılbaşı geceleri, anneannemin yaptığı fıstıklı pilav ve hindi, sonrasında kızaran çıtır kestanelerin koktuğu evde kerşılanan yeni yıl geceleri.
İpucu: Yine de, yeni yılın parıltısına kapılıp, onu bunu alma dürtünüz gelirse, 10 saniye kuralını hatırlayın. 10 saniye boyunca almak istediğiniz şey ile konuşun: Sen istek misin ihtiyaç mı? Benimle eve gelmene gerek var mı? Senin için borçlanmaya değer mi? Seni satın alabilmek için kaç saat çalışmam gerek? Seni gerçekten kullanacak mıyım? Kaç kere?

Yeni yıl kararları öncesi
Para durumunuzla ilgili birkaç iç ferahlatıcı ve kendinizi güvende hissettirecek karar almanın tam zamanı...
Yüzleşme: Evinizin bir duvarına pano yapın. Bu panonun üstüne raptiye ile doğalgaz, elektrik, cep telefonu kısaca tüm faturalarınızı, kredi kartı ekstrenizi, harcamalarınızla ilgili ne varsa asın. Korkmayın. İnsan bilmediği şeyden korkar. Siz şu anda bilmek ve idrak etmek üzeresiniz. Kredileriniz, toplam kredi kartı borcunuz, kişisel borçlar… Her şey bu panoda olsun. Şöyle bir durun. Düşünün. Görmek istediğiniz tablo bu mu? Bence siz daha iyisini yapabilirsiniz.

Varlıklarım
İnsan sahip olduklarını hazmedemedikçe, daha fazlası gelmiyor. Sahip olduğunuz varlıkları (ev, araba, mücevher, nakit, altınlar...) listeleyin. Sahip olduğunuz manevi varlıklarınızı da (özgürlüğünüz, sağlığınız, sizi sevenler, aşkınız, çocuklarınız, tecrübeniz, yetenekleriniz, diplomalarınız...) listeleyin. Bu size güç verecek, cesaret getirecek.

Yeni yıl para kararlarım
Hayatınız değişsin istiyorsanız, bir şeyleri değiştireceksiniz. 2014’te kendi finansal hayatınızı kontrol altına alın. İşte bunun için gerekli 10 karar. Kesin ve buzdolabınıza asın.
1.    Kendime bu yeni sene gerçekleştirmek üzere birkaç finansal hedef belirleyeceğim. (Ev peşinatı için 10 bin lira biriktirmek veya kredi kartı borçlarını sıfırlamak gibi...) Hedeflerimi net olarak yazıp, cüzdanıma koyacağım.
2.    Senelik bütçe yapıp tüm giderlerimi kalemlere ayrılmış olarak yazacağım. Her ay bir saati bütçeme ayıracağım. Bir kalemde fazla harcadıysam, bir başkasından keseceğim. Pes etmeyeceğim. Param nereye gidiyor kontrol bende olacak.
3.    Kredi kartı ekstremi her ay zamanında ödeyip, borcumu kapatacağım. Gereksiz limitimi indireceğim.
4.    Ömür uzadı. 50 yaşında bile olsanız hala genç kız gibi düşünebilirsiniz. Gelirimin en az yüzde 10’unu emeklilik için birikim olarak ayıracağım.
5.    Alışverişlerde 10 saniye kuralını uygulayacak, evi gereksiz eşyalarla doldurmayacağım.
6.    Değeri artacak şeyler için borçlanacağım. Olan borçlarımı, başım dik olarak, zamana yayıp ödeyeceğim.
7.    Yatırım yapacağım. Sadece mevduat ve altın değil, ayda en az 100 liraya Bireysel Emeklilik Sigortası (BES) yaptıracağım.
8.    Gelirimi artırma planı yapacağım. İş yerinde yeni sorumluluk, ek iş, yeni kariyer veya kendi işimi kurmak... Kendime uygun yöntemi araştıracağım.
9.    Parasını yöneten, hayatını yönetir sözünü unutmayacağım. Kararlıyım paramı yöneteceğim.
10.    Başardıkça kendimi ödüllendireceğim. Her ay beni mutlu edecek bir aktiviteye katılacağım.
Hikayemi Özlem Denizmen’le paylaşacağım!

Hayatınıza renk katın
Size heyecan verecek uğraşlar bulun. Dans dersi, yeni bir dil öğrenme, spor... Bütçenize uygun, hoş zaman geçireceğiniz bir hobi edinin. Belki ileride bu hobinizden para bile kazanabilirsiniz. Ben beş yaşındaki oğlumla seramik dersi alacağım mesela.
Kendinizi şımartın. En az ayda bir gün kendinize izin verin. Çocuklar, ev, iş... Herkes beklesin. Bakım yapın, dinlenin, sevdiğiniz yemeği yiyin. Kendinizi enerji yüklenmiş hissedeceksiniz. Oksijen maskesini önce kendinize takın.

Özel insana özen gösterin
Para bir rakamdan sonra mutluluk getirmiyor, ama hayatı kolaylaştırıyor. Hızlı hayat temposunda ‘romantik’ bir-iki kaçamak için bütçe ve zaman ayırın.
Sevdiklerinize vakit ayırın: İş temponuz ne kadar yoğun olursa olsun aileniz ve arkadaşlarınızla vakit geçirin, eğlenin. Özellikle eski dostları tutabilmek iyi bir yatırım. Sevdiklerinizle beraber olmak sizi mutlu edip, motivasyonunuzu arttırır.
Biz bir bardak isek, bu saydıklarım içimizi serin bir limonata gibi dolduruverir.

2014’te neler olacak?
Kredi kartı kullanırken dikkat!
Ocak ayından itibaren kredi kartı uygulamasında yenilik var. Artık kredi kartı kullanırken daha dikkatli olmak gerekiyor. Asgari ödeme tutarları değişiyor: 15 bin liraya kadar olan limitiniz için ekstre tutarının yüzde 27’sini, 15 bin ile 20 bin lira arasındaki limitiniz için ise yüzde 32’sini ödemeniz gerekiyor.

115 gün tatil?
Bu demek ki her üç güne karşılık bir gün tatil yapacağız. Alın önünüze bir takvim; çalışma ve tatil planlarınızı buna göre yapın. Kredi kartına yüklenip taksit yapacağınıza, açtığınız birikim hesabına para yatırın. Yarıyıl, bayram tatilleri, yıllık izin… Biletleri otelleri şimdiden ayırtın. Hem bütçenizi nasıl ayarlayacağınıza bakarsınız hem de tatilin sesi sizi mutlu eder.

Emlak vergisine dikkat!?
2014 için arsaların emlak vergisi değeri illerdeki cadde ve sokaklar için takdir komisyonlarınca, ayrı ayrı yeniden belirlendi. Buradaki artış oranı, bazı il ve ilçelerde yüzde 40-50, bazılarında da 50-100, hatta yüzde 200-500 oldu. Belediyenize gidip emlak vergisi oranınızı öğrenip, yeni yıl bütçenizi ona göre revize edin.