Sorgulama zamanı

En zor, en sarsıntılı zamanlarımızda bizi ayakta tutan; sadakat ile bağlı olduğumuz değerlerimiz. Temel değerlerinizin neler olduğunu bilirseniz, hayatınızı da buna uygun yönetebilirsiniz.

Sahip olduğumuz temel değerlerin ekonomik hayatımızda önemli rolü var. İnsan bir bina ise, sahip olduğu temel değerler de onu hayatta taşıyan taşıyıcı kolonlar. Hayat bir mücadele… En zor, en sarsıntılı zamanlarımızda bizi ayakta tutan da işte bu sadakat ile bağlı olduğumuz değerlerimiz. Dürüstlük, adalet, mutluluk, güven… Birçok şey olabilir değerler. Kişiden kişiye değişir. Sizin ‘temel değerleriniz ne?’ bunu bilirseniz, hayatınızı ve özellikle ekonomik hayatınızı da buna uygun yönetebilirsiniz. Şimdi önce temel değerlerimizi bulalım, sonra bunu para ile ilişkinizde nasıl kullanacaksınız bundan bahsedelim. 


Sizin temel değerleriniz ne?
Benim temel değerlerim; adalet, üretim, gelişim, fayda, anlam. Bunları nasıl mı buldum? En sinirlendiğim şeylerin listesini yaptım. Bana en fazla rahatsızlık veren şeyler... Öyle şeyler olmalı ki, yapmadığınızda bir türlü rahat ve mutlu olmadığınızdan dolayı içinizi kemirmeli. Ya da sizi çok mutlu eden, huzur veren şeyler... Örneğin; benim Para Durumu finansal okuryazarlık girişimini başlatmamın temel sebebi, adalet değerim. Gitgide artan gelir eşitsizliği, herkesin sahip olmadığı imkanlar, bilgi, kaynaklar, özellikle kadınların para konularındaki duruşu ve cinsiyet eşitsizliği konularından dolayı başladım. 


Aşağıda size bir liste verdim. Bunlar üzerinde düşünüp, sizin için en önemli, en olmazsa olmaz 5-10 temel değeri seçin...
 
Tabii siz de ekleyebilirsiniz:
Adalet, denge, sağlık                  
Aile, dürüstlük, şefkat
Anlam, eğlence, sevgi
Aşk, güç, tevazu
Barış, güven, tutarlılık
Başarı, güzellik, tutku
Bilgi, mutluluk, yaratıcılık
Coşku, özgürlük, zenginlik

Bu değerler sizi siz yapan ana kolonlar. Onlarsız yaşayamazsınız. Onlara uygun yaşarsanız da hayatta büyük bir tatmin sizi bekliyor demektir. 

Risk ve heyecan mı, güven ve huzur mu?
Bunlar çok kişisel. Bazı insanlar için huzur ve sakin bir hayat sürmek her şeyden önemliyken kimi tutku dolu hareketli bir hayat yaşamak ister. Kimi risk almayı heyecanı sever kimi de öncelikle güvende olma arayışındadır. Kimi dünya için, çevresi için bir şeyler yaparken kimi kendini geliştirdiği zaman mutlu olur. 

Doğru-yanlış
Değerler konusunda doğru-yanlış yoktur. Göz rengi gibidir. Kişiyi tanımlar. Kişinin temel karakterini ifade eder. Gelin görün ki, kimse değerleri alnında yazılı gezmez ortalıkta. Bu değerleri ancak o kişinin davranış ve tutumlarından anlayabilirsiniz. Bu da bir kerelik değil, uzun dönemli ve tekrar eden davranışlarından anlaşılır. Örneğin; temel değeri yardımseverlik olan biri sürekli çevresine yardım ediyordur veya temel değeri tevazu olan birini hava atarken göremezsiniz… 
 Değerlerle uyumlu yaşamak ve tatmin
Değerleri hayatımızın her alanına taşımak önemli. Bir insan eşini seçerken de, işini seçerken de, arkadaş çevresini oluştururken ya da para harcarken de hep değerlerine göre hareket etmeli. 
İnsan yaşam alanında sürekli mücadele içinde ve bu mücadelenin çoğunu tatmin olmak için veriyor. Ve tatmini birçok şeyde arıyor. Kendine saat, ayakkabı, araba almak için paralar harcıyor, şan şöhret, başkalarından aferin almak, takdir görmek, kendini kanıtlamak için koşuşup duruyor. Sonuç: Etrafa saçılan paralar, boşa harcanan zaman, yorgunluk. Ama insan kendi değerlerini bulup, iyi bilip, bunlara göre yaşarsa hem daha az para hem daha az enerji hem de daha az vakit harcıyor. Ruhu mutlu oluyor bir kere. Gerçek tatmini yakalıyor.
 
Para ve değerler analizi

• Maaşınızı nereden alıyorsunuz? Çalıştığımız yer, iş yerimizin değerleri bize uyuyor mu? Özellikle yeni işe girecekler, şirketin temel değerlerini inceleyin. Sizinkiler veya yeteneklerinizle uyumlu mu? Örneğin insanlara çok değer verip, iyilik yaparak yaşamak isterken, sadece para kazanma odaklı bir işte çalışmak sizi mutsuz eder. Ya da özgürlüğünüze düşkünseniz ve kendi kararlarınızı alarak hareket etmek sizin için çok önemliyse, bir iş yerinde çalışmak yerine kendi işinizi kurmak size çok daha uygun olabilir. Sorgulayın.

• Kredi kartı ekstreniz ne diyor? Bunu anlamak için en iyisi kredi kartı ekstremizi alıp, harcama kalemlerini tek tek inceleyip, değerlerimize uyumlu mu harcıyoruz ona bakmak. Paramız sonsuz değil, seçimleri doğru yapmak önemli. Borçlu olmayı hiç sevmediğimiz halde, giyime, kuşama, makyaj eşyalarına yine çok fazla harcayıp, kartı son limitine kadar doldurduk mu? Bunu neden yapıyoruz? Belki bilinçsizce alıveriş yapıp stres atıyoruz. Düşünmeden harcamayı alışkanlık haline getirmişiz. Değerlerle uyumlu harcama kavramı, bizim için en önemli değerleri bilip, her harcamamızı bunun farkındalığıyla bilinçli bir şekilde yapmak demek. Sorgulayın.
 
• Yatırımlarınız da değerlerinizle uyumlu mu? Örneğin, bizim için güven çok önemliyse çok riskli olmayan yatırımlar yapmalıyız. Ama risk alabilen biriysek, yatırım sepetlerimize daha fazla yüksek risk, yüksek getiri yatırım ürünlerinden koyabiliriz. Mal varlığınızı, yatırımlarınızı ve ne kadarı gayrimenkulde, riskli-risksiz yatırım ürünlerinde çıkarın. Risk anlayışınızı yatırım danışmanlarıyla konuşup, mevcut dağılımınızı sorgulayın.

Zaman ve değerler
Tıpkı harcamalarınızın bir dökümünü yaptığınız gibi, zamanınızı nasıl kullandığınızın, ortalama neye, kime ne kadar zaman ayırdığınızın da dökümünü yapın. Zaman, paradan çok daha değerli… Onu, sizin için en değerli en önemli insanlara ve şeylere mi harcıyorsunuz? Değerlerinizle uyumlu yaşadığınızın en önemli göstergesi bu.
Haydi, bu sevgi ayında, sevgilinizin değerlerini, iş yerinizin değerlerini, para harcama, yatırma, kazanma değerlerinizi sorgulayın. Hayat tek. Hayat sizin. Hayat güzel.
Mevlana der ki: “Ey insan, sen görünüşte maddi varlığınla ‘küçük bir alemsin’. Fakat manen gerçek varlığınla ‘büyük bir alemsin’. Dışarıda değil, aradığını kendi içinde ara.”
Sağlık, sevgi ve para ile kalın…