Kavga etmeden tartışabilme sanatı

Size kimse asla tartışmayın demiyor! İki insanın fikir ayrılığı yaşamaması, her daim aynı kararda olması ne mümkün! Bir ilişkide tartışma olabilir, ancak olay kavgaya varmasa iyi olur... Zaman zaman kendimizle bile tartışıp, yaptığımız şeylerden ya da söylediklerimizden pişmanlık duymuyor muyuz? Öyleyse, sağlıklı tartışmanın yollarını bilmeli, öyle hareket etmeliyiz.

Ceren ve Emre, iki senelik evliler. Emre flört ettikleri günleri özlüyor olmakla beraber, evliliklerinde çok da büyük bir sorun olmadığını düşünüyor. Ceren ise geleceğe dair çok endişeli. Aralarındaki sorunları konuşamadıklarından yakınıyor. “Problemleri sürekli halının altına süpürüyormuşuz gibi hissediyorum. Emre hiçbir zaman sorunlarımızı konuşmak
istemiyor. Çözemediğimiz her mesele, yarın karşımıza çıkmayacak sanki. Emre’ye güvenemiyorum artık” diyor. Ceren’in yanında sakin sakin oturan Emre, birden Ceren’in
sözünü kesiyor. Aslında yanıt beklemediği çok belli bir ses tonuyla, “Konuşunca çözebiliyor muyuz sanki Ceren?” diye soruyor. “Her konuşmamız kavgayla bitiyor. Sonunda ben öfkeleniyorum, Ceren de ağlama krizlerine kapılıyor. Bu duruma gelmektense, hiç konuşmamak daha iyi değil mi?”
Buse ve Cüneyt ise yedi aydır birlikte. Buse evlenmek istiyor. Artık evlenme yaşının geldiğini, biyolojik saatinin bebek alarmı çalmaya başladığını düşünüyor. Cüneyt ise Buse’yi çok seviyor olmakla beraber, evlenmekten korkuyor. Ona göre ilişkileri henüz yeterli olgunluğa erişmiş durumda değil. Kendi yaşlarının değil, ilişkinin yaşının henüz genç olduğunu düşünüyor. Endişelerini; “Çok fazla tartışıyoruz. Neredeyse her konuşmamız kavgayla bitiyor. Geç kalmamdan bardağı ortada bırakmama kadar her şey kavga konusu. Buse’nin dilinin kemiği yok maalesef. Buse’yi çok seviyorum ama böyle kavga dövüş bir evlilik de istemiyorum” diye ifade ediyor.
Peki ama, nedir birbirini bu kadar seven çiftlerin her tartışmalarını kavgayla sonuçlandırmalarının nedeni? Birlikte gülen eğlenen bu insanların, neden iş kendi problemlerini konuşmaya geldiğinde sonu hep kavgayla biter? Öncelikle tartışma ve kavgayı birbirinden doğru ayırmak gerek. Tartışmanın enerjisi kötü olsa bile, tartışmak son derece sağlıklı. İki insanın fikir ayrılığı yaşamaması, her daim aynı kararda olması ne mümkün. Zaman zaman kendimizle bile tartışıp, yaptığımız şeylerden ya da söylediklerimizden pişmanlık duymuyor muyuz?
Hiç tartışmayan bir çift için iki olasılıktan bahsedebiliriz; ya geçmiş süreçte tartışmış ve sorunlarını çözmüşlerdir, yani bugüne dair ilişkilerini etkileyen ve etkileyecek problemlerde fikir birliğine varmışlardır, ya da tartışmamak adına problemlerin üzerini kapatıyorlardır, ki bu çok tehlikeli. Sorunları görmezden gelmek, tartışmamak adına üzerini kapatmak, bir gün büyük bir patlama yaşanacağına delalettir. Ancak tartışma ve kavga etmenin ayrımını doğru yapmak gerekir. Elbette fikir ayrılıkları olacak. Hatta bu fikir ayrılıkları tartışılırken, heyecanlanılacak, sinirlenilecek ve sonuçta çözüme ulaşmanın iç huzuru yaşanacak. Fakat tartışma kontrolden çıktığında, taraflar artık öfkesini kontrol edemez olduğunda ve incitici sözler filtresiz telaffuz edilmeye başlandığında, artık tartışmaktan bahsedemeyiz. Kavga başlamış demektir ve hiçbir mesele, böyle kontrolsüz bir ortamda çözüme ulaşamaz.

Tartışmanın da bir adabı var!
Her sağlıklı ilişkinin temeli, doğru iletişimle başlar. Kavgadan kaçınmak ve doğru bir iletişimle sağlıklı tartışabilmek için dikkat edilmesi ve ilişkide prensip kabul edilmesi gereken bazı kuralları benimsemek önemli...
• Öncelikle tartışma zamanını doğru seçmek gerek. Partneriniz heyecanlı bir maça odaklanmışken “Hadi konuşalım” demek, doğru bir zaman değil. Onun da kendini konuşmaya hazır hissediyor olması önemli. İnsanlar aç, uykusuz, yorgun veya başka bir konu nedeniyle gerginken, hep daha stresli olur ve tartışmanın kavgaya dönüşme ihtimali yükselir. Öncelikle sorunu masaya yatırmak için, uygun bir zamanın önceden kararlaştırılması önemli. Böylece, konuşma teklifi uygunsuz bir zamanda gelmez, taraflar içsel olarak meseleyi
çözmeye hazırlanma fırsatı yakalar.
• Tartışılan konunun bir noktasında gerilim arttığında, öfkenin mantığın üzerine çıktığı hissedildiğinde, konuşmaya mutlaka ara verilmeli. O noktada tartışmayı sürdürmek çözüme
ulaşmayacağı gibi, muhtemelen kavgayla sonuçlanacak. Konuşmayı ertelemek, sakinleştikten sonra meseleyi daha dikkatli ve çözümcül bir dille tekrar ele almak, fayda getirecektir.
• Konuşmaya, haklı çıkmak veya karşıdakine yanlışını bildirmek gibi egosal tuzaklardan arınarak, tamamen çözüm aramaya odaklı başlanmalı. Konuşmanın amacının nasihat etmek veya had bildirmek değil, ilişkiyi daha huzurlu bir noktaya taşımak olduğu unutulmamalı.
• Her ne kadar üzülseniz veya sinirlenseniz de, karşınızdaki kişinin rakibiniz değil, sevdiğiniz insan olduğunu aklınızdan çıkartmamalısınız. Şu anda kızgın olabilirsiniz ama
o birçok yönüyle beğendiğiniz ve sevdiğiniz insan.
• Tartışmanın bütününde doğru iletişim dilini kullanmak için gayret sarf edilmeli.
Yani sadece eşiniz ya da partneriniz değil, iletişimde bulunduğunuz tüm insanlarla konuşmalarınızda özen göstermeniz gereken, yazılı olmayan kurallar burada da geçerli olmalı. Sevdiğimize yüklenmek ve nazımızın geçmesini beklemek en kolayı. Oysa ayıp etmekten çekineceğimiz, kırılmasından korkacağımız ilk insan o olmalı.
• Gözyaşlarını silah olarak kullanmak ya da küsmek veya ilişkiyi bitirmek gibi iletişim kanalını kapatacak tutumlardan kaçınmalı. Her tartışmada ayrılık tehdidinin havada olması, samimiyeti engelleyecektir.
• Kişi ya da duygular değil, davranışlar eleştirilmeli. “Böyle davranırsan ben yokum” ya da “nasıl böyle düşünebilirsin” gibi eleştirilerden uzak durulmalı.
• İletişim boyunca ‘ben dili’ kullanımına özen göstermeli. Yani “Sözümü kesip
durma. Ne kadar saygısızsın” diyen yargılayıcı bir tutum yerine, “Sözümün kesilmesinden hoşlanmıyorum. Ne söyleyeceğimi unutuyorum” deyin...
• İletişim boyunca genellemelerden kaçınmalı ve o anda yaşanan soruna odaklanmalı. “Sen her zaman sorumsuzsun zaten” demek, o andaki sorunun çözümüne hitap etmez.
• Tartışma sırasında başkalarıyla kıyaslanmak, karşılaştırılmak veya etiketlenmek, etkin dinlemenin önüne geçer ve kişi savunma ihtiyacı hisseder. Hiç kimse başkasıyla
karşılaştırılmak ve olumsuz yönlerinin yargısız bir biçimde etiketlenmesini istemez.
• Tartışma süresince ne denli olumsuz duygular yaşarsak yaşayalım, saygı çerçevesinde davranmayı ve konuşmayı bırakmamalıyız. Eşyaların havada uçtuğu, incitici kelimelerin
fütursuzca sarf edildiği bir tartışmanın ardından bir uzlaşma sağlanmış olsa bile, yaşanan tartışmanın bırakacağı yara kolay kolay kapanmaz. Saygının olmadığı bir ilişkide, sevgi de uzun süre barınamaz, uçar gider.