Doğum öncesi çok merak edilen konulardan birisi de epidural doğum... Epidural aralığa uygun seviyeden bir kateter yerleştirerek uygun ilaçların verilmesiyle birlikte gerçekleştirilen doğuma epidural doğum denir. Epidural ile ilgili çok merak edilen 6 soruyu Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Başar Önal yanıtladı... (Bu makalenin ardından normal doğum nasıl olur? başlıklı yazımıza da bakabilirsiniz)
EPİDURAL NE DEMEK? 7 SORUDA EPİDURAL DOĞUM
1-Epidural nedir?
Epidural denince anlaşılması gereken epidural aralıktır. Bu aralık, omuriliğin çevresindeki zar ile, omurların arasındaki bağ dokusunun arasındaki milimetrik boşluktur. Bu aralığa amaca uygun olarak omuriliğin çeşitli seviyelerinden ilaç uygulanarak pek çok ameliyatın yapılması, ameliyat sonrası ağrıların kesilmesi ve kronik dindirilemeyen ağrıların tedavisi mümkündür.
EPİDURAL NEREDEN YAPILIR? EPİDURAL DOĞUM NASIL YAPILIR?
2-Epidural doğum nedir?
Epidural aralığa uygun seviyeden bir kateter yerleştirerek uygun ilaçların verilmesiyle birlikte gerçekleştirilen doğum epidural doğum olarak adlandırılır. Tam karşılığı olmamakla birlikte ağrısız doğum olarak da adlandırılmaktadır.
3-Epidural nereden yapılır? Epidural doğum nereden yapılır?
Halk arasında ağrısız doğum olarak bilinen epidural analjezili doğum günümüzde giderek yaygınlaşmaktadır. Aktif doğum eylemi başladıktan sonra rahim boynunda belirli bir açılma ve silinme oluştuğunda kadın doğum uzmanı tarafından anestezi uzmanı davet edilir.
İşlem anestezi uzmanı doktor tarafından yapılır. Uygun bel seviyesinden epidural boşluğa girilerek bir kateter yerleştirilir.
Bu kateterden ilaç uygulanarak gerekli analjezi sağlanır.
Vücut alt bölgesinden gelen ağrılı sinyallerin iletimi geçici olarak durdurulur. Etkilerin ortaya çıkması 10-20 dakikayı bulur.
Seçilen uygun doz rahim kasılmaları sırasında duyulan ağrıyı ortadan kaldırırken rahim kasılmalarının devam etmesine imkan tanır. Bu şekilde doğum eylemi devam eder..
Bu yöntemle sadece ağrı bloke olur, dokunma duyusu ve hareket kısıtlanmaz.Anne adayı uygulama sonrası doğum sürecinde yürüyebilir, her türlü ihtiyacını giderebilir.
Rahimdeki kasılmalar devam ettiğinden anne doğum anında da ağrısız şekilde bebeğine kavuşur.
EPİDURALİN AVANTAJLARI NELER?
4-Epidural analjezinin avantajları
Epidural analjezi normal doğum sırasında etkili ağrı kontrolü sağlar ve tüm doğum eylemi sürecinde ek dozlar uygulanabilir.
Uzun süren doğum eylemlerinde annenin dinlenebilmesine doğum anında ve doğum sonrasında güçlü kalmasına yardımcı olur.
Doğumun ağrı gibi sıkıntılı kısımlarını bertaraf ederek annenin pozitif bir doğum deneyimi yaşamasını mümkün kılar.
Epidural analjezi son derece güvenli bir yöntem olup sistemik ilaçlara nazaran bebeğe çok küçük dozlarda ilaç aktarılır.
Bir gereklilik olduğunda epidural ile sezaryene geçiş olabilir.
Epidural ile doğum sonrası anne bebeğiyle doğumhanede hemen buluşur. Annenin bebeğiyle hemen buluşması erken ten tene temas sağlanır.
Doğum sonrası annenin daha kolay toparlanabilmesi ve bebeğiyle hemen ilgilenebilmesi epidural doğum sayesinde mümkün olur.
Doğum sonrası epidural kateterden ağrı kesiciler verilerek etkin ağrı kontrolü sağlanmaya devam edilir.
EPİDURALİN YAN ETKİLERİ VE DEZAVANTAJLARI NELER?
5-Epidural analjezinin dezavantajları ve yan etkileri
Çok sayıda avantajının yanı sıra epidural yöntemin bazı dezavantajları da vardır.
Epidural, doğum eyleminin süresini uzatabilir. Bebeğin çıkım anında rahimdeki kasılmaları hissetmeyen anne adayı yeterince ıkınamayıp bebeği itemeyebilir. Çıkım anında müdahaleli doğum ihtimali yükselebilir.
Deneyimli anestezi uzmanları tarafından epidural kateter takıldığında yan etkiler oldukça azalacaktır. Buna rağmen bazı istenmeyen yan etkiler ile karşılaşılabilir. Bu yan etkiler arasında hafif baş dönmesi, geçici tansiyon düşmesi, bulantı, kaşıntı, sersemlik, idrar yapamama daha sık görülür, fakat kolaylıkla tedavi edilebilir. Bunun dışında daha nadir görülen yan etkiler;
%1’den düşük olasılıkla baş ağrısı ve sırt ağrısı,
·Verilen ilaçlara bağlı olarak bacaklarda geçici güçsüzlük,
·Bebek kalp atımlarında yavaşlama,
·Sinirlere zarar verilmesi ve enfeksiyon riski oldukça nadirdir. (1/100000 den az)
·Başarısız blok ise epidural analjeziye rağmen gebenin ağrı duyması halidir.
EPİDURAL YÖNTEM KİMLER İÇİN UYGUN DEĞİLDİR?
6-Epidural yöntem kimlerde uygulanamaz?
Bazı medikal durumlar epidural yöntemle doğum yapmaya engel olabilir:
·Kan sulandırıcı olarak bilinen ve pıhtılaşmayı engelleyen ilaçları kullanan hastalarda,
·Pıhtılaşma bozuklukları nedeniyle tedavi gören hastalarda,
·Aşırı kanaması olan hastalarda,
·Uygulama bölgesinde enfeksiyon olması durumunda,
·Daha önce geçirilmiş bel operasyonu varlığında epidural anestezi uygulanmaz.
·Yüksek tansiyonu olan hastalarda kadın doğum uzmanı ve anestezi uzmanı uygun görüyorsa epidural anestezi uygulanabilir.
Epidural anesteziyle doğum için annenin bu konuda istekli olması ve uzman doktorların anneyi epidural anesteziye uygun görmesi gerekir.
EPİDURAL SEZARYEN
7-Epidural sezaryen nedir?
Normal doğumun herhangi bir nedenle gerçekleşmemesi nedeniyle sezaryene dönülebilir ya da direkt sezaryen planlanan gebeye epidural yapılabilir. Normal doğum takibi sırasında epidural uygulanmış gebeye kateterden uygulanan dozlar artırılarak sezaryene geçilebilir.
Direkt sezaryen planlanmış gebeye ise epidural ile birlikte spinal anestezi kombine yapılarak ağrı kontrolü daha iyi sağlanabilir. Spinal anestezi için hekim, ilacı epidural aralıkla birlikte duranın altındaki beyin omurilik sıvısına da verir. Spinal anestezinin etkisi ile bacaklarda geçici felç olacaktır. Kombine spinal epidural anestezinin etkisiyle anne adayı ağrı acı duymazken operasyon sırasında olan tutma çekme bastırma itmeleri hisseder.
Operasyonun belli aşamalarında tansiyon düşmesi bulantı-kusma gibi etkiler görülebilse de bu süreçlerin kontrolü ve düzeltilmesi kolaylıkla yapılabilir. Anne bebeğin ilk çıkış anını yaşar ve bebeğiyle erkenden ten tene temasa geçer. Operasyon sonrası da kateterden ağrı kesiciler verilmeye devam eder. Anne daha konforlu bir ameliyat sonrası dönemi geçirdiğinden bebeğiyle de daha iyi bir iletişim kurar ve erkenden emzirmeye başlar. Bacaklardaki geçici felç durumu operasyondan 4-6 saat sonra düzelecektir. Anne daha erken mobilize olup daha erkenden normal beslenmeye geçecektir.