İlişkide üçüncü kişiler

Çocuk
Evlilik bittikten, 1-3 yıl sonra, yetişkinlerin çoğu yeni hayatlarına alışıyor ve duygusal dengeleri düzeliyor. Boşanmış kadınların üçte ikisi, erkeklerin de dörtte üçü tekrar evleniyor. görüldüğü gibi boşanma yetişkinlerin evlilik kurumuna verdiği değeri değiştirmiyor. İkinci evliliklerin başarısı da çoğu zaman üvey anne, üvey baba ve çocuk ilişkisinin başarısına bağlı oluyor. Bu nedenle boşanma şekli, boşanmaya uyum sağlama ve çocukla yeni birliktelikler yaşamak psikolojiyi etkiliyor. Üvey anneye yüklenen imaj, üvey annenin psikolojisini de etkiliyor. Bu imajı değiştirme çabası içinde sınırlarını koyma, duygularını bastırma, disiplinli davranma gibi konularda kararsızlıklar yaşayabiliyor. Her biyolojik anne, çocuğuna zaman zaman çeşitli olumlu olumsuz tepkiler veriyor. Üvey annenin olumsuz tepkisi daha olumsuz, olumlu tepkisi de sahte olarak görülebiliyor. Çocuğun onaylamadığı bir davranışı görmezden gelmek, kendine yapılan saygısızlığı koşulsuz kabullenmek, babayla olan keyfi ya da keyifsizliği gizlemeyi istemek, çocuğa onu kabul etmesi için maddi hediyeler almak, aşırı özverili davranmak gibi davranışlara girilebiliyor. Bu psikoloji kendini anne rolü oynamaya mecbur hissetme, eşiyle çocuk arasında dengeler kurma çabası, yeni birlikteliğinde hata yapmama isteği, iyi olanı koruma adına daha çok çaba sarf etme ve sorumluluk almadır.
Çocuk ise ilk başta üvey anneye önyargılı olabiliyor,  ani ve istenmeyen tepkiler gösterebiliyor. onu anlamak  ve anladığınızı göstermek problemlerin çoğunu hafifletebiliyor. Yatma saati, yapılan yemeğin  beğenilmemesi, okul ve arkadaş sorunlarının değerlendirilmesi,  babaya üvey annenin şikayet  edilmesi, daha çok ergenlik döneminde görülen üvey anneyle rekabet yaşanabilecek  problemler arasında yer alıyor.

Erkeğin, yeni eşinin ya da sevgilisinin çocuğun annesi gibi davranmasını istemesi normal mi?
Psikolog Şeyda Özdalga, “Evlilik, yetişkinler ve onların çocukları arasında değil, iki yetişkin arasında yapılan bir sözleşme. Ancak çocuklara ebeveynlik yapmak söz konusu olunca, bu yeni ebeveyn için hayal kırıklığı ve reddedilmeyle sonuçlanabilecek bir durum olabiliyor. Çocuklar ve üvey anne arasındaki ilişki ne kadar iyi olursa olsun; çocuğun annesi kadar üvey annesini sevmesi mümkün değil. Eğer yetişkinler çocukların tepkilerine hazırlıklı olurlarsa ve üvey ebeveynin rolü açıkça belirtilirse, geçiş daha sorunsuz olabiliyor” diyor.

Kayınvalide
İlişkilerdeki en etkili üçüncü bir başka kişi de genelde anneler oluyor. Erkeğin ya da kadının annesi baskın bir karakterse iki kişilik alana sahip olan ilişkiyi, üç kişilik yapmaya çalışıyor. Bu anneler genelde çocuklarını paylaşamayan onların her attığı adımdan haberdar olmaya çalışan ya da sadece kendi istediği gibi bir hayat yaşamasını isteyen karakterlere sahip oluyor. Böyle olunca da çiftler ne kadar iyi geçinirse geçinsin bir yerde tıkanıp kalıyorlar. Özellikle Türkiye’de erkek annelerinin oğullarını paylaşamadığına dair bir inanış var ve ne yazık ki bu çoğu zaman doğru çıkıyor. Kayınvalidenin baskın olma isteği, oğlunu  kıskanması  gelin-kaynana  çatışmasını doğuruyor. Erkek anneleri yıllarca gözü gibi bakıp, büyüttüğü oğlunu başka bir kadına emanet etmekte güçlük çekiyor. Olan ise yine arada kalan erkeğe yani eşe oluyor.

Kayınvalideyle başa çıkma yolları
• Öncelikle kayınvalidenizle yaşadığınız sorunun, onun ve sizin aranızda olduğunu unutmamalısınız.
• Kayınvalidenize her kızdığınızda bunu sorun edip büyütmek yerine hiçbir şey olmamış gibi davranmaya ne dersiniz?
• Siz her ne kadar kızgın olursanız olun, unutmayın ki o eşinizin annesi. Eşiniz asla annesini sizin gözünüzden göremeyecek, sorunu sizin gibi yorumlamayacak. Bunu kabul etmelisiniz.
• Eşinizin sizin tarafınızda olmasını beklememelisiniz. Siz kendinizi savunabilirsiniz.
• Eşinizi bir seçim yapmak durumunda  bırakmamalısınız.
• Onun hayatınızı kontrol altına almasına asla izin vermemeli, fikirlerini dinlemeli fakat yine de kendi isteğinizi yapmalısınız.Yazı: Nilgün Yıldız

İki kişi birbirini sever ve birlikte olmaya başlar. En başta hiç sorun yoktur ve birlikte mutlu olmaktan başka bir istek de yoktur. Fakat ilişki rayına oturdu diye düşünmeye başladığınızda aslında raydan çıkmaya da hazırdır. Çünkü artık ilişkide sadece iki kişi yoktur. Erkeğin ya da kadının aileleri de yavaş yavaş ilişki kapısından içeri girmeye başlar. Bu kişiler anne, baba ya da kardeş olabileceği gibi eski eş, eski eşten olan çocuk da olabilir. Bu durumla baş etmek ise sanıldığı kadar kolay olmaz.
Eski eş
Boşanma sonrası oluşan farklı duruma uyum sağlama süreci olarak kadın ya da erkek evlilik devam ediyormuş gibi davranabiliyor. Bu, kişilerin duruma karşı geliştirdiği, bir tür kendini korumaya yönelik savunma mekanizması oluyor. Psikolog Şeyda Özdalga, “Savunma mekanizmamız bilinçsiz kaygıdan kurtulma çabasında oluyor. gerçeği farklı algılama ise bu kaygıyı azaltıyor.  Kişiler, ‘Aldatmayan erkek yoktur’, ‘Karım bir hata yaptı’ diyerek olayları  mantığa büründürmeye, gerçek olumsuz duygularını göstermek yerine anlayışlı bir yaklaşım göstererek karşıt tepki geliştirmeye, olay sanki hiç yokmuş gibi bastırmaya ya da güzellik, yakışıklılık, maddi kazanç, kariyer, zeka, gibi başka  olumlu bir özellikle telafi ederek var olmaya çalışıyor” diyor. Özellikle ikili ilişkilerde yaşanan eski eşin sürekli olarak kendini hissettirmeye çalışma çabaları, aslında kadını ya da erkeği sahiplenmek, durumu kabullenmemek, kişilik yapısına bağlı olarak ilişkiyi hala kontrol altında tutmak ve kendine değer arama çabası olarak kabul ediliyor.

Eski eşle başa çıkma yolları
Eğer eşinizin eski eşi ilişkinizi bozmak için elinden geleni yapıyorsa,  sizi ya da eşinizi rahatsız ediyorsa;
• Sakin olmalısınız ve eşinizin eski eşiyle yaptığı tartışmalara karışmamaya çalışmalısınız.
• Eski eşi hakkında konuşmamalı,onun hakkında kötü yorumlarda bulunmamalısınız.
• Eşinizi de eski eşine karşı ılımlı yaklaşması konusunda uyarmalısınız.
• Arada çocuk varsa mezuniyet, doğum günü gibi özel günlerde aynı ortama girmeyi göze almalısınız.
Boşanma karşılıklı anlaşılarak alınmış ortak bir karar olsa da, insan yaşamında birçok değişikliği de beraberinde getiren ölümden sonra ikinci sıradaki stres kaynağı olarak kabul ediliyor. DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü’nden uzman klinik Psikolog Şeyda Özdalga, “Boşanmayla birlikte düzen değişiyor, yeni  planlamalar, organizasyonlar gerekiyor, kayıplar yaşanıyor, ekonomik koşullar değişebiliyor, sosyal roller farklılaşıyor ve tekrar ‘bekar’ olunuyor. Bu durumda sosyal çevre de değişebiliyor” diyor. Boşanmanın etkileri evliliğin süresine, evlenme yaşına, eşlerin arasındaki ilişki ve iletişim şekline, maddi güvence veya kayıpların  durumuna, çocuklara, başka beraberliklerin olmasına,  kültür ve inanca bağlı olarak değişiyor.

Çocuğu kullanan eş
Boşanma sırasında eşlerin çoğu kendi olumsuz duygularıyla baş başa oluyor. Başarısızlık, ihanet, kayıp duyguları boşanmadan sonra çok sık yaşanıyor. Eşler arasında güç savaşları olabiliyor ve bu savaşta çocuklar araç olarak kullanılabiliyor. Eşlerden biri çocukları yasal yoldan tarafında tutmaya çalışabiliyor. Ekonomik yatırım aracı olarak çocuklar kullanılabiliyor. Oysa sağlıklı boşanmanın en iyi yolu çocuğun iyiliğini de göz önünde bulundurmak olmalı. Psikolog Şeyda Özdalga, “Ebeveynler kızgınlık, mağdur etme, savaş kazanma gibi duygu ve düşüncelerinden uzaklaşarak, çocukların yararına eşlik rolü  biterken ebeveynlik rolü devam ettiğinden bir uzlaşma zemini hazırlamalı. Her  iki ebeveyn de çocuk üstünde velayeti kimde olursa olsun hak sahibi. Çocukla telefon, Skype gibi teknolojik aletlerle veya yüz yüze görüşerek direkt iletişim kurabilmeli. Sağlık sorunlarını, okul durumunu birbirlerine paralel olarak takip etmeliler” diyor.
Çocuğu kullanan eski eşle başa çıkma yolları
Eski eşiniz çocuklarınızı kullanarak sizi ve yeni eşinizi rahatsız ediyorsa;
1. Eski eşiniz çocukları göstermek istemediğinde sakin olun ve yasal yollara başvurarak müdahale etmeye çalışın.
2. Çocuğunuzun yanında annesi hakkında kesinlikle kötü konuşmayın ve yeni eşinizi de bu konuda uyarın.
3. Sizin yanınızdayken, çocuklarınız rahatlıkla annelerinden bahsedebilsinler. Çocuklarınıza anneleri ile ilişkilerini desteklediğinizi gösterin.
4. Eski eşiniz sizinle tekrar bir araya gelmek istiyorsa ve siz bunu istemiyorsanız  kelimeleri dikkatle seçin. Sizin için her şeyin bittiğini anlamasını sağlamalısınız.
5. Eğer her görüştüğünüzde kavga ediyorsanız yüz yüze görüşmek yerine telefonla iletişim kurmaya çalışın.