Hangi korunma yöntemi size göre?
Günümüzde kadınlar kariyer planlaması ya da farklı nedenlerle çocuk sahibi olmayı erteleyebiliyor. Bu konuda kadınların en büyük yardımcıları da birbirinden farklı doğum kontrol yöntemleri. Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Başar Önal, gebelikten korunmada en çok tercih edilen yöntemler olan rahim içi araçlar ve doğum kontrol haplarını karşılaştırarak, bilgi verdi.
Hangisi size göre?
Her iki yöntemin de koruyuculuğu yüzde 99 oranında seyrediyor. RİA’nın koruyucu etkisi takıldığı anda başlıyor, çıkarıldığında da son buluyor. Bu yöntemde kadının her gün bir ilaç almak gibi yükümlülüğü bulunmuyor. Doğum kontrol hapı kullanımında tıbben sakınca varsa RİA tercih ediliyor. Kanamaları fazla, adetleri sancılı olan, sık genital iltihabi hastalık geçiren ve RİA ile rahat edemeyen kadınlara ise doğum kontrol hapı öneriliyor. Hangi doğum kontrol yönteminin uygun olduğu konusunda bir uzmana danışılması, gerekli muayene ve tetkiklerden sonra yöntemin belirlenmesi önem taşıyor.
Yazı: Ayşegül Uyanık Örnekal
Rahim içi araç
Üİkemizde ve gelişmekte olan ülkelerde en çok tercih edilen korunma yöntemi olan rahim içi araçlar (spiral) yüzde 99 oranında etkili oluyor. Standart, bakırlı, altınlı ve hormonlu olmak üzere değişik tipleri bulunan bu korunma yöntemi; rahim içinde yer kaplayarak döllenmiş yumurtanın yerleşmesine engel olma prensibiyle çalışıyor. Hormonlu tipleri ise salgıladıkları progesteron hormonu etkisiyle yumurtlama sürecine engel oluyor. Rahim içi araç (RİA) uygulamasının, tercihen adet döneminde yapılması gerekiyor. Uygulamayı takip eden ilk ayın ardından kontrol muayenesi yapılıyor. Bu sayede aracın rahme uyum sağlamaması veya yerinden kayması gibi durumlar fark edilebiliyor. Kasık ağrılarının çok şiddetli olması, iki ay içinde azalmaması veya kanamaların normal miktarının iki katına ulaşması gibi durumlar halinde RİA’nın çıkarılması gerekiyor. Yabancı bir cisim olan RİA kullanan kadınlarda, genital organların iltihabi hastalıklarına sıkça rastlanabiliyor. Bu tür hastalıklarla fazlaca karşılaşan hastaların değişik bir korunma yöntemi tercih etmesi gerekiyor. Öte yandan doğum yapmamış kadınlarda, iltihabi hastalık riski nedeniyle RİA’nın ilk tercih edilen yöntem olmaması öneriliyor.
Doğum kontrol hapı
Gebelikten korunmada en sık tercih edilen bir başka yöntem de oral kontrasepti (OK) yani doğum kontrol hapı kullanımı oluyor. Bu ilaçların uzun süreli kullanımda yumurtalık ve rahim kanserine yakalanma oranlarını düşürdüğü ancak 10 yılı aşan sürelerde meme kanseri riskini az oranda da olsa artırdığı biliniyor. Doğum kontrol hapı korunmanın yanı sıra sancılı adet görme, adet düzensizliği, yumurtalık kistlerinin tedavisi ve kıllanma gibi durumlarda da kullanılıyor. Kadınlarda adet kanamalarının miktarını ve süresini azaltan bu ilaçların östrojen ile progesteron hormonu içeren türü olduğu gibi yalnızca progesteronlu çeşitleri de bulunuyor. Genellikle 21 ile 28 haplık tabletleri bulunan bu ilaçların kullanımına ilk ay adetin birinci gününde başlanıyor. 21 tane hap tamamlandığında yedi gün ara verilip, yeni kutuya başlanması gerekiyor. 28 hap içeren kutularda ise ilaca yine ilk ay adetin birinci günü başlandıktan sonra aralıksız kullanılması önem taşıyor. Ailesinde meme kanseri öyküsü bulunan, kalp damar rahatsızlığı ve pıhtılaşma bozukluğu olan kişiler ile 35 yaşın üzerinde, sigara kullanan kadınların bu yöntemi doktoru ile görüşerek ve risk faktörlerini kabul ederek kullanması gerekiyor.
Her iki yöntemin de koruyuculuğu yüzde 99 oranında seyrediyor. RİA’nın koruyucu etkisi takıldığı anda başlıyor, çıkarıldığında da son buluyor. Bu yöntemde kadının her gün bir ilaç almak gibi yükümlülüğü bulunmuyor. Doğum kontrol hapı kullanımında tıbben sakınca varsa RİA tercih ediliyor. Kanamaları fazla, adetleri sancılı olan, sık genital iltihabi hastalık geçiren ve RİA ile rahat edemeyen kadınlara ise doğum kontrol hapı öneriliyor. Hangi doğum kontrol yönteminin uygun olduğu konusunda bir uzmana danışılması, gerekli muayene ve tetkiklerden sonra yöntemin belirlenmesi önem taşıyor.
Yazı: Ayşegül Uyanık Örnekal
Rahim içi araç
Üİkemizde ve gelişmekte olan ülkelerde en çok tercih edilen korunma yöntemi olan rahim içi araçlar (spiral) yüzde 99 oranında etkili oluyor. Standart, bakırlı, altınlı ve hormonlu olmak üzere değişik tipleri bulunan bu korunma yöntemi; rahim içinde yer kaplayarak döllenmiş yumurtanın yerleşmesine engel olma prensibiyle çalışıyor. Hormonlu tipleri ise salgıladıkları progesteron hormonu etkisiyle yumurtlama sürecine engel oluyor. Rahim içi araç (RİA) uygulamasının, tercihen adet döneminde yapılması gerekiyor. Uygulamayı takip eden ilk ayın ardından kontrol muayenesi yapılıyor. Bu sayede aracın rahme uyum sağlamaması veya yerinden kayması gibi durumlar fark edilebiliyor. Kasık ağrılarının çok şiddetli olması, iki ay içinde azalmaması veya kanamaların normal miktarının iki katına ulaşması gibi durumlar halinde RİA’nın çıkarılması gerekiyor. Yabancı bir cisim olan RİA kullanan kadınlarda, genital organların iltihabi hastalıklarına sıkça rastlanabiliyor. Bu tür hastalıklarla fazlaca karşılaşan hastaların değişik bir korunma yöntemi tercih etmesi gerekiyor. Öte yandan doğum yapmamış kadınlarda, iltihabi hastalık riski nedeniyle RİA’nın ilk tercih edilen yöntem olmaması öneriliyor.
Doğum kontrol hapı
Gebelikten korunmada en sık tercih edilen bir başka yöntem de oral kontrasepti (OK) yani doğum kontrol hapı kullanımı oluyor. Bu ilaçların uzun süreli kullanımda yumurtalık ve rahim kanserine yakalanma oranlarını düşürdüğü ancak 10 yılı aşan sürelerde meme kanseri riskini az oranda da olsa artırdığı biliniyor. Doğum kontrol hapı korunmanın yanı sıra sancılı adet görme, adet düzensizliği, yumurtalık kistlerinin tedavisi ve kıllanma gibi durumlarda da kullanılıyor. Kadınlarda adet kanamalarının miktarını ve süresini azaltan bu ilaçların östrojen ile progesteron hormonu içeren türü olduğu gibi yalnızca progesteronlu çeşitleri de bulunuyor. Genellikle 21 ile 28 haplık tabletleri bulunan bu ilaçların kullanımına ilk ay adetin birinci gününde başlanıyor. 21 tane hap tamamlandığında yedi gün ara verilip, yeni kutuya başlanması gerekiyor. 28 hap içeren kutularda ise ilaca yine ilk ay adetin birinci günü başlandıktan sonra aralıksız kullanılması önem taşıyor. Ailesinde meme kanseri öyküsü bulunan, kalp damar rahatsızlığı ve pıhtılaşma bozukluğu olan kişiler ile 35 yaşın üzerinde, sigara kullanan kadınların bu yöntemi doktoru ile görüşerek ve risk faktörlerini kabul ederek kullanması gerekiyor.
