10 soruda soğanlı bitkiler
Bu aydan itibaren gelecek sezon sağlıklı ve verimli ürün almak için bahçe, balkon ve saksı bitkilerini ele almak gerekiyor. Bunların başında da soğanlı bitkilerin dikimi geliyor.
7. Çiçeklenmeden sonra yaprakları kesmeli miyiz?
Kesmeden önce yaprakların tamamen solmasını bekleyin. Bitki, yaprakları aracılığıyla bir sene sonrasının besin rezervini sağlar. Buna karşın bitkinin yorulmaması için çiçeği solar solmaz sapının dibinden kesin.
8. Soğanlı çiçekleri saksıda da yetiştirebilir miyim?
Gayet güzel olur. Taze toprağa değişik türleri de dikebilirsiniz. En alta sümbül, bir üstüne lale, en üste de çiğdem dikip, zengin bir görünüm elde edebilirsiniz.
9. Bu tür çiçekler ev içinde de yetişir mi?
Sümbül, nergis, çiğdem, Amarilis evinizin sabah güneşi alan, aydınlık bir yerinde yetişebilir. Lale daima bir soğuk şoku ister, evde denemeyin. Günümüzde evde yetiştirmeye hazır kitleri büyük marketlerde bulabilirsiniz.
10. Soğuk hava onları nasıl etkiler?
Hemen tüm soğanlı bitkiler gelişmek için birkaç hafta soğukta yaşamak ister. Bu nedenledir ki kimi soğanları 1-3 hafta buzdolabında bekletmek yararlı olur. Bu işleme ‘zorlama’ denir. Soğanlar soğuk şoku yer ve daha çabuk çiçek verir. Bu yöntem özellikle kışların ılıman geçtiği bölgelerde önerilir. Dikkat; soğanları derin dondurucuya değil, sebzelik bölümüne koymalısınız.
4. Bol çeşitli ve sık bir soğan tarhının başarısı için ne yapmalı? Hangi derinliğe dikmeliyiz?
Masrafı göze alarak çok bol soğan dikmeniz gerekir. Paketlerin üzerinde genellikle sağ üst köşede türünü belirtilen botanik yazısı varsa gelecek yıl da aynı yerden ürün almanız daha sağlıklı olur. Hybrid (melez) türlerde bir seneden fazla ürün almak biraz güç olabilir. Dikim boyu soğanın çapının 3 katı olmalı. Örneğin: 3 santimetre çap için 9 santimetre derinlik yeterlidir. Aralıklara gelince, küçük soğanlarda 5-10 santimetre, lale ve sümbüllerde 15 santimetre yeterlidir.
5. Nasıl bir toprağa dikmeliyiz?
Drenajı iyi olan topraklar yeterlidir. Eğer toprağınız killi ise (ağır ve yapışkan), dere kumu ile karıştırın ve dikim yapacağınız çukura bir miktar kum çakıl ya da mıcır döşeyin. Soğanlı bitkiler organik olma koşuluyla, kompost, yaprak çürüğü, soğanlı bitkiler besini gibi ilave katkıları severler. Saksı dikimlerinde asla kullandığınız toprağı tekrar kullanmayın. Örneğin “Yazın sardunya yetişti, şimdi hazır toprak var” demeyin. O artık toprak değil, sadece su tutan bir karışımdır.
6. Soğanları her sene sökmeli miyiz?
Değişen iklim koşulları nedeniyle yaprakları sarardıktan sonra soğanları yerlerinden sökün ve temizleyin. Gazete kağıdına sararak serin ve kuru ortamda koruyun. Günümüzde ideal olan, soğanları her sene yenilemektir. Yukarıda belirttiğim gibi botanik türlerin dışında ilk seneden sonra ne yazık ki aynı ürünü almak biraz güç. Nerede o eski laleler!
Yazı: Gülnar Önay/Evbahçe
1. Soğanlı bitki ne demektir?
Birçok yıl ardı ardına gelişmek ve çiçek açmak için gerekli besin deposunu yer altında bulunan organlarında bulunduran bitkilere verilen genel addır. Bu organlar değişik biçimdedir. Lale, sümbül, nergis soğanlı; anemon ve begonya yumrulu; glayöl ve çiğdem soğansı yumrulu; kana, kala, yıldız çiçeği ve süsen köksaplı çiçeklerdir. Bu türlerin soğan boyları gibi gelişmiş halleri değişik boyda olur. Örneğin, çiğdemin boyu birkaç santimken, kana ve zambak 1-1.5 metreye kadar boylanabilir.
2. Ne zaman dikmeliyiz?
İlkbaharda çiçek açacak olanları -lale, sümbül, nergis gibi- ekim ve kasım ayları içinde dikmeliyiz. Çiğdem ve kardelen erkenci yapıları nedeniyle şubat ayında, nergis ve sümbül mart, lale de nisan başında çiçek açar.
3. Soğanın çapı ne demektir?
Soğan ya da yumrunun en geniş bölgesine çap denir. Türüne göre çap ne kadar geniş ve dolgunsa, bitki o kadar sağlıklı olacaktır. Amarilis gibi bitkilerin çapları 40 santimi bulabilir. Lale ve sümbül soğanlarını seçerken içlerinin dolu (sıkı), çaplarının da geniş olanlarını seçerseniz, güzel ve kocaman çiçekler açacağını garantilersiniz.
Kesmeden önce yaprakların tamamen solmasını bekleyin. Bitki, yaprakları aracılığıyla bir sene sonrasının besin rezervini sağlar. Buna karşın bitkinin yorulmaması için çiçeği solar solmaz sapının dibinden kesin.
8. Soğanlı çiçekleri saksıda da yetiştirebilir miyim?
Gayet güzel olur. Taze toprağa değişik türleri de dikebilirsiniz. En alta sümbül, bir üstüne lale, en üste de çiğdem dikip, zengin bir görünüm elde edebilirsiniz.
9. Bu tür çiçekler ev içinde de yetişir mi?
Sümbül, nergis, çiğdem, Amarilis evinizin sabah güneşi alan, aydınlık bir yerinde yetişebilir. Lale daima bir soğuk şoku ister, evde denemeyin. Günümüzde evde yetiştirmeye hazır kitleri büyük marketlerde bulabilirsiniz.
10. Soğuk hava onları nasıl etkiler?
Hemen tüm soğanlı bitkiler gelişmek için birkaç hafta soğukta yaşamak ister. Bu nedenledir ki kimi soğanları 1-3 hafta buzdolabında bekletmek yararlı olur. Bu işleme ‘zorlama’ denir. Soğanlar soğuk şoku yer ve daha çabuk çiçek verir. Bu yöntem özellikle kışların ılıman geçtiği bölgelerde önerilir. Dikkat; soğanları derin dondurucuya değil, sebzelik bölümüne koymalısınız.
Masrafı göze alarak çok bol soğan dikmeniz gerekir. Paketlerin üzerinde genellikle sağ üst köşede türünü belirtilen botanik yazısı varsa gelecek yıl da aynı yerden ürün almanız daha sağlıklı olur. Hybrid (melez) türlerde bir seneden fazla ürün almak biraz güç olabilir. Dikim boyu soğanın çapının 3 katı olmalı. Örneğin: 3 santimetre çap için 9 santimetre derinlik yeterlidir. Aralıklara gelince, küçük soğanlarda 5-10 santimetre, lale ve sümbüllerde 15 santimetre yeterlidir.
5. Nasıl bir toprağa dikmeliyiz?
Drenajı iyi olan topraklar yeterlidir. Eğer toprağınız killi ise (ağır ve yapışkan), dere kumu ile karıştırın ve dikim yapacağınız çukura bir miktar kum çakıl ya da mıcır döşeyin. Soğanlı bitkiler organik olma koşuluyla, kompost, yaprak çürüğü, soğanlı bitkiler besini gibi ilave katkıları severler. Saksı dikimlerinde asla kullandığınız toprağı tekrar kullanmayın. Örneğin “Yazın sardunya yetişti, şimdi hazır toprak var” demeyin. O artık toprak değil, sadece su tutan bir karışımdır.
6. Soğanları her sene sökmeli miyiz?
Değişen iklim koşulları nedeniyle yaprakları sarardıktan sonra soğanları yerlerinden sökün ve temizleyin. Gazete kağıdına sararak serin ve kuru ortamda koruyun. Günümüzde ideal olan, soğanları her sene yenilemektir. Yukarıda belirttiğim gibi botanik türlerin dışında ilk seneden sonra ne yazık ki aynı ürünü almak biraz güç. Nerede o eski laleler!
Yazı: Gülnar Önay/Evbahçe
1. Soğanlı bitki ne demektir?
Birçok yıl ardı ardına gelişmek ve çiçek açmak için gerekli besin deposunu yer altında bulunan organlarında bulunduran bitkilere verilen genel addır. Bu organlar değişik biçimdedir. Lale, sümbül, nergis soğanlı; anemon ve begonya yumrulu; glayöl ve çiğdem soğansı yumrulu; kana, kala, yıldız çiçeği ve süsen köksaplı çiçeklerdir. Bu türlerin soğan boyları gibi gelişmiş halleri değişik boyda olur. Örneğin, çiğdemin boyu birkaç santimken, kana ve zambak 1-1.5 metreye kadar boylanabilir.
2. Ne zaman dikmeliyiz?
İlkbaharda çiçek açacak olanları -lale, sümbül, nergis gibi- ekim ve kasım ayları içinde dikmeliyiz. Çiğdem ve kardelen erkenci yapıları nedeniyle şubat ayında, nergis ve sümbül mart, lale de nisan başında çiçek açar.
3. Soğanın çapı ne demektir?
Soğan ya da yumrunun en geniş bölgesine çap denir. Türüne göre çap ne kadar geniş ve dolgunsa, bitki o kadar sağlıklı olacaktır. Amarilis gibi bitkilerin çapları 40 santimi bulabilir. Lale ve sümbül soğanlarını seçerken içlerinin dolu (sıkı), çaplarının da geniş olanlarını seçerseniz, güzel ve kocaman çiçekler açacağını garantilersiniz.
