Dağınıklığınızın tahmin edilmeyen 6 nedeni

Psikolog  Michael Tompkins pek çok insanın hayatının bir bölümünde dağınıkla birlikte yaşadığını söylüyor. Bazı insanlar dağınıklığı tembelliğin bir işareti olarak görse de gerçek şu ki, yaşam evrelerinden kişilik özelliklerine ve zihinsel sağlık koşullarına kadar dağınık olmanızın pek çok nedeni var. Bu nedenlerin neler olduğunu ve dağınıklığın yaşam tarzınızın zararsız bir parçası mı yoksa sizi sıkıntıya sokan bir sorun mu olduğunu nasıl anlayacağınızı uzmanlar anlatıyor.

1. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)'niz olabilir

Psikoterapist ve "The Quenn of Distraction" kitabının yazarı Terry Matlen, düzensizliğin dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğunun "belirgin belirtilerinden" biri olduğunu söylüyor.

Bu belirtiler arasında planlama, görevleri başlatma ve tamamlama sorunları ve çalışma belleğiyle ilgili sorunlar da yer alır. Tompkins bu durumu, "Çalışan bellekle ilgili zorluklar yaşadığınızda belirli görevleri başından sonuna kadar takip etmeniz çok zordur. Bu, dikkatinizin kolayca dağılabileceğini gösteriyor.” Diye açıklıyor.

Matlen, DEHB'li kişilerin, görevleri tamamlamadaki adımlardan dolayı bunalmış hissedebileceklerini, bunun da kapanmaya ve dağınıklığı yönetememeye yol açabileceğini söylüyor. Örneğin bir dergi okurken bulaşıkları temizlemeyi unuttuğunuzu, kıyafetlerinizin günlerdir makinede beklediğini fark edebilirsiniz.

2. Depresyon veya anksiyete ile başa çıkmaya çalışıyor olabilirsiniz

Depresyon yaşayan bir kişi muhtemelen enerjinin düştüğünü ve motivasyon kaybı yaşadığını hisseder.

Motivasyon beynimizin ödül bekleyen bir kısmından gelir. Depresyonda olduğumuzda beynin o kısmı etkin bir şekilde kapanıyor. Bu da bir ilgisizlik duygusu yaratabiliyor. Organize olmak, temizlik yapmak veya dağınıklığı toparlamak gibi zor bir görevi başlatmak için gereken enerjiyi üretmeyi daha da zorlaştırır.

Araştırmalar evimizdeki dağınıklığın yüksek kortizol düzeyleriyle ilişkili olduğunu gösterdi. Yani sadece depresif veya endişeli hissetmek organizasyonunuzu etkilemekle kalmaz, aynı zamanda darmadağın bir ev bizi daha stresli ve bunalmış hissetmenize de neden olabilir.

3. Stresli bir yaşam geçişi yaşıyor olabilirsiniz

Yaşamınızdaki büyük değişiklikler sizi stresli biri haline getirebilir ve kendini düzenli biri varsayan bir kişinin bile dağınıklığı yönetme becerisini etkileyebilir.

Tompkins, kişinin "psikososyal stres etkeni" yaşaması halinde, bunun başa çıkma becerilerini zayıflatabileceğini düşünüyor. Stresli olunan zamanlarda kişi, evindeki işlerin yapılmasına öncelik vermeyebilir ve bu durum kişiyi zorlar.

Zorlayıcı olabilecek diğer bazı yaşam geçişleri arasında üniversiteye başlamak,  evlenmek, boşanmak ve hormonal değişikliklerle uğraşmak (perimenopoz ve menopoz gibi) veya çocuk sahibi olmak da olabilir.

4. Dağınıklığı gidermeyi duygusal olarak zor bulabilirsiniz

DePaul Üniversitesi'nden psikoloji profesörü Joseph Ferrari, dağınıklığı ortadan kaldırmak geçmişi canlandırarak duygusal açıdan kişiyi tetikleyebileceğini belirtiyor ve ekliyor “Herhangi bir öğeyi  alıyorsunuz ve 'Ah, o geziyi hatırlıyorum' ya da ‘Ah, o kişiyi hatırlıyorum.' Diyorsunuz. Bu tip durumlarda olumlu duygular canlandırabilir, bu nedenle o eşyayı bırakmak istemeyebilirsiniz. Fakat öğeler bazen olumsuz duyguları da hissettirebilir, o yüzden ya o öğeyi gerçekten bırakacaksın ve uğraşmayacaksın."

5. Rahat bir kişiliğe sahip olabilirsiniz

Kişiliğiniz, özellikle vicdanınız ne kadar düzenli olduğunuz konusunda rol oynayabilir. Dattilo, "Vicdanlı insanlar yüksek düzeyde düzenlilik, görev bilinci ve öz disiplin sergileme eğilimindedir. Diğer bir yandan vicdanlılığı düşük insanlar daha rahat, düzensiz ve daha az amaç odaklı olma eğilimindedir." diyerek açıklıyor.

6. Kararsız olabilirsiniz

Ferrari, "Çok fazla dağınıklık ile yaşayan insanlar diğer bireylere göre daha kararsızlardır." diyor.

Ferrari, Amerikan Psikoloji Derneği'nin podcast'i "Psikolojiden Konuşmak" programının bir bölümünde, kararsızlıkta, insanlar genellikle kararın sonucundan sorumlu tutulmamak için bir seçim yapmadıklarını belirtiyor.

Belirli eşyaları nereye koyacağınıza ya da başkalarına verip vermeyeceğiniz ya da saklayacağınız konusunda bir karar vermek istemiyorsanız, bu karardan kaçındığınızda dağınıklık olduğu yerde kalır.

Dağınıklığın sorun haline geldiğini nasıl anlarsınız?

Çoğu insan hayatının en azından bir döneminde dağınıklık ve karışıklık ile yaşar.

Ferrari, çok fazla şeye sahip olduğunuzda bir "dönüm noktası" olduğunu ve bunun "kaotik bir yaşam yarattığını" düşünüyor. O ve New Mexico Üniversitesi'nden bir profesör olan Catherine Roster, dağınıklığın seviyesini ölçerken dört farklı alana bakıyorlar. Bu ölçekler dağınıklığın sizi soktuğu sıkıntıya, alanınızın yaşanabilirliği, olumsuz bir etki bırakıp bırakmadığı ve ilişkilerinize veya finansal refahınıza zarar verip vermediğidir.

Evimizdeki dağınıklık günlük yaşam aktivitenizi aksattığını ve sıkıntıya neden olmasının yanı sıra yaşamdan memnuniyetimizi ve genel refahımızı etkileyebileceğini gösterir. Dağınıklığınız sizin veya yaşadığınız çevredeki bir başkası için sorun yaratmıyorsa, o zaman dağınıklık muhtemelen sadece yaşam tarzı tercihlerinizle ilgilidir.

Dağınıklıkla, düzensizlikle veya getirdiği sağlık sorunlarıyla mücadele ettiğinizi düşünüyorsanız, ilgili bir uzmanla veya bir ruh sağlığı uzmanı ile görüşün. Size tanı koyabilirler ve sizin için en iyi tedavinin hangisi olduğuna karar vermenize yardımcı olabilirler.

Unutmayın, alanınızı düzenlemenin 'doğru' bir yolu yoktur. Düzeninizi kendiniz yaratırsınız.