Neden Vegan ya da Vejetaryen Olunur?
Vegan ve vejetaryenler arasında ne fark var, alt türler var mı, nasıl besleniyorlar gibi sorularınız varsa yazımız size ilham verebilir.
Vejetaryen beslenme 2500 yıldan fazla süredir dünyamızda var. Bugün etik, çevre, inanç ve sağlık gibi nedenlerle tercih ediliyor. Vejetaryenler kırmızı et, kümes hayvanı ve deniz ürünleri yemeyi reddediyor. Meyve, sebze, tahıl, bakliyat, yemiş ve tohum ağırlıklı besleniyor. Süt ürünleri ve yumurta tüketmeyi sürdürebiliyor. Veganlar ise hayvanların sömürülmesine karşı çıkıyor, hayvansal gıda tüketmeyi kesinlikle reddediyor. Hatta hayvansal madde içeren tüm tüketim ürünlerini yaşamlarından çıkarmak için mücadele veriyor.
Vejetaryenliğin de Çeşitleri Var!
Politik görüşlere, inanışlara ve yaşam tarzlarına göre şekillenen diyet yöntemleri sadece iki seçenekten oluşmuyor. Örneğin, lakto ovo vejetaryenler hayvan eti tüketmiyorlar ama süt ve yumurta içeren ürünlere itiraz etmiyorlar. Lakto vejetaryenler ise hayvan eti ve yumurtadan kaçınıyor ancak süt ürünlerini tüketebiliyorlar. Ovo vejetaryenler ise yumurta hariç hiçbir hayvansal ürün tüketmiyor. Et veya kümes hayvanları yemeyenler, sadece balık tüketenler pesketaryen olarak tanımlanıyor. Yarı zamanlı vejetaryenlere de flexitaryen ya da semi vejetaryen adı veriliyor. Dolayısıyla bu gruplar arasında hayvan eti yiyebilenler teknik olarak vejetaryen kabul edilmiyor.
Bir Klişe: Vegan Olmak Zor
Tabii ki hiçbir şey gönüllü ve inanarak yapıldığında zor değil. Veganlar da gündelik hayatlarında bunu sıkça tekrarlamak zorunda kalıyor. Veganlığın zor olduğu inancı şuradan geliyor: Veganlar sadece hayvan eti değil, aynı zamanda süt, yumurta ve hayvanlardan sağlanmış içerikleri de tüketmiyor. Bal, bazı böceklerden elde edilen ve çoğunlukla kozmetikte renklendirici olarak kullanılan karmin, hayvan bağ dokusundan yapılan jelatin, yine böceklerden elde edilen ve bir tür cila olan gomalak; yine sütten elde edilen ve bir tür cila olan kazein veganların reddettiği ürünler olarak dikkat çekiyor. Bunun yanı sıra deri sanayinde kullanılan pepsin, gıdaların protein değerini artıran peynir altı suyu ve D3 vitamininin bazı çeşitleri de veganların radarına girmeyen ürünler arasında yer alıyor. Sağlık, etik ya da çevresel nedenlerle eti hayatlarından çıkaran veganlar, yemek amacıyla hayvanları öldürmeye kesinlikle karşı çıkıyorlar. Vejetaryenlerse hayvanlar için doğru koşullar sağlandığı takdirde sadece süt ve yumurta gibi yan ürünlerin tüketilebileceğini düşünüyorlar. Veganların en dikkat çekici çıkış noktası hayvanların gıda, giyecek, deney ya da eğlence için kullanılmasının önüne geçmek. Onlar, hayvanların nasıl yetiştirildiğiyle ilgilenmiyor, herhangi bir nedenle insanlar tarafından kullanılmalarına karşı çıkıyor.
Vegan ve Vejetaryen Diyet
Hem vejetaryenler hem de veganlar, beslenme ihtiyaçlarının tam olarak karşıladıklarından emin olmalı. Vejetaryenler ve veganlar için popüler yiyecekler arasında fasulye, mercimek, nohut, badem ve fındık yer alıyor. İşlenmiş gıdalardan kaçındıkları için çoğu vegan ve vejetaryen zamanla iyi birer aşçıya dönüşüyor. Vücutlarının ihtiyaç duydukları her şeyi bitkisel beslenmeyle elde edebilen veganların yapmaları gereken tek şey B12 takviyesi almak. B12 vitamini sadece hayvansal gıdalar yoluyla alınabildiği için bu rutin onlar için önemli. B12 enerji, kırmızı kan hücresi oluşumu ve beyin için önemli bir vitamin. Eksikliği de öncelikle yorgunluğa, unutkanlığa, kansızlık ve depresyona yol açabiliyor. Bu sadece veganlar ve vejetaryenler değil, aynı zamanda omnivorlar için de önemli bir konu. Özetle, vegan ve vejetaryenlerin dünyasında kolayca halledilebilecek tek sorun bu gibi görünüyor.
Her Şey Kontrol Altında!
Vegan veya vejetaryenler için kaygılanmanıza gerek yok. Hatta sağlığınızla ilgili onlardan ilham alabileceğiniz pek çok nokta olduğu rahatlıkla söylenebilir. Bir vegan ya da vejetaryen görürseniz onlara dikkatle bakın, çoğu zaman imrenilecek bir enerjiye sahip olduklarını, sık hastalanmadıklarını ve hayatla aralarının hiç de fena olmadığını göreceksiniz.