Gaz sıkışması neden olur? Hangi hastalıklara işaret eder?

Hayat kalitesini de oldukça düşüren gaz sıkışması problemi, mide bulantısından sırt ağrısına kadar uzanan birçok farklı şikâyeti doğuruyor. Bu rahatsızlık, 4 haftadan uzun sürdüğünde tedaviye gerek olabileceğini ifade eden Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Resul Kahraman, gaz sıkışması hakkında bilinmesi gereken tüm detayları ve önerilerini paylaştı.

GAZ SIKIŞMASI NEDİR?

Gaz sıkışması, sindirim sırasında yiyeceklerin içeriğindeki oluşan gazın veya iyi sindirilmeyen ve bağırsakta bekledikçe fermente olan yiyeceklerin oluşturduğu gaz bileşiklerinin karında birikerek şişkinliğe, bağırsakta gerginliğe bağlı ağrı, sancı veya diyaframı yukarı iterek nefes almakta zorlanmaya neden olabildiği bir durumdur. Gaz sıkışması nedeniyle ortaya çıkan şişkinlik, karında gözle görülür büyümeyle beraber spazm ve ağrıya neden olduğu için yaşam konforunu ciddi oranda bozabilir.

GAZ SIKIŞMASI BELİRTİLERİ

Ağızdan gaz çıkarma, makattan gaz çıkarma, karın krampları, karında şişkinlik hissi, karın ağrısı, karın üzerinde baskı varmış gibi hissetme, nefes almakta zorlanma olarak ifade edilebilir.

Ayrıca problemin uzadığı durumlarda mide bulantısı, kusma, sırt ağrısı, ishal, kabızlık gibi belirtiler de gaz sıkışması durumunda görülebilir. Gaz sıkışması ile bu belirtilerden birkaçının birlikte olması sindirim sistemi hastalığına işaret eder. 

GAZ SIKIŞMASI NEDEN OLUR?

Gaz sıkışması farklı sebeplere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Gıdaların içerisinde bulunan hidrojen, sülfür gibi bileşikler mide asidi veya sindirim enzimleri ile reaksiyon sonucu oluşabilir. Bunun haricinde bekleyen gıdanın fermantasyonu ile oluşur. İçerisinde hidrojen, azot, sülfürden zengin besinlerde gaz oluşumu daha fazladır. Bu besinler: Lahana, brokoli, brüksel lahanası gibi yeşil sebzelerdir; soğan, sarımsak, karnabahar gibi sebzeler; kuru fasulye, barbunya, nohut gibi baklagiller; peynir, yoğurt, dondurma gibi süt ve süt ürünleri; tam tahıllar ve meyveler gibi yüksek oranda lif içeren gıdalar; sorbitol, mannitol içeren tatlandırıcılar olarak sıralanabilir.

Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Kahraman altında yatan sebepleri şöyle sıraladı:

1-Aşırı bakteri üremesi

Bağırsak hareketlerindeki yavaşlama, ince bağırsakta aşırı bakteri artışına sebep olabilir. İnce bağırsakta bakteriyel aşırı çoğalma sonucunda bağırsakta sindirilen besinler üzerinde bakterilerin ve mayaların artması gaz oluşumun artmasına, ishal, kabızlık, mide bulantısı ve halsizlik gibi belirtilerin ortaya çıkmasına yol açabilir. Bakteri yoğunluğundaki aşırı artış, bağırsaktan besin emilimini bozacak düzeye gelebilir. Bu tarz durumlarda hastada kilo kaybı ve kansızlık gibi durumlar ortaya çıkabilir.

2-Besin intoleransları

Bazı kişiler belirli besin gruplarını sindirmede güçlük yaşar. Bu gruplar; laktoz, fruktoz, glüten içeren besinler şeklinde olabilir. Laktoz intoleransı olan kişiler; süt ve süt ürünlerini sindirmede problem yaşar. Fruktoz, genellikle meyvelerde bulunan şekerdir ve fruktoz intoleransı olan kişiler meyve tükettiğinde rahatsızlık hisseder. Glüten intoleransı da tahıllarda bulunan glüteni tolere edememe durumudur. İntolerans durumunda bağırsak çeperinde bekleyen şeker molekülleri fermente olarak gaz, şişkinlik, ishal, kabızlık, ciltte döküntü gibi belirtiler ortaya çıkarabilir. Çölyak hastalığı da glüten intoleransına benzer ancak daha şiddetli bir durumdur. Çölyak hastaları; glüten içeren besinleri tükettiğinde bağışıklık sistemleri, sağlıklı bağırsak hücrelerine saldırır ve bağırsak çeperini iltihaplandırır. Bunun sonucunda bağırsak yapısında bozulmalar görülür.

3-Doğum kontrol hapı kullanımı ve hamilelik

Doğum kontrol haplarında bulunan ve hamilelik sürecinde de yoğun salgılanan progesteron hormonu bağırsak duvarında yer alan kasların da gevşemesine neden olur. Kaslardaki gevşeme; bağırsak hareketlerinin azalmasına, sindirimin yavaşlamasına ve bağırsakta gaz birikimine yol açar.

4-Hava yutmak

Yemek yerken bir miktar hava yutulması da normal bir durumdur. Yutulan hava karında doluluk ve şişkinlik hissine yol açar. Yemeklerden sonra ağızdan gaz çıkarma, yutulan gazın dışarı atılmasını sağlar. Bu sayede karındaki şişlik ve rahatsızlık hissi giderilmiş olur. Ağızdan nefes almak, hızlı yemek yemek, sakız çiğnemek, kola ya da bira gibi gazlı içecekler içmek, sigara içmek gibi davranışlar; daha fazla hava yutulmasına sebep olabilir.

5-Diğer rahatsızlıklar

Sindirim sisteminde ortaya çıkan kronik kabızlık, peptik ülser, bağırsak fıtıkları, kolon kanseri, bağırsak tıkanıklıkları da nadiren de görülse gaz sancısına yol açabilir. Pankreas sıkışması sebebi olarak karşılaşılabilir. Pankreasın iltihaplandığı pankreatit durumu gaz sancısına yol açabilir.

GAZ SIKIŞMASINA İYİ GELECEK ŞEYLER

İlk olarak gaza neden olan gıdalardan uzak durulması, sindirimi zor yağlı kızartılmış yiyeceklerden, süt ürünleri, rafine şeker ve karbonhidrattan zengin yiyecekler, asitli mayalı gazlı içeceklerin tüketilmemesi önerilir. Yürüyüş gibi egzersizler yapmak, karın bölgesine hafifçe masaj uygulamak, sıcak uygulamak, nane, zencefil, rezene veya papatya çayı içmek, takviye veya doğal yoldan probiyotik almak, yemekleri yavaşça yemek, sakız çiğnemeyi bırakmak tavsiye edilir.

TANI VE TEDAVİSİ NASIL KONULUR?

Şikâyetlerin dört haftadan uzun zamandır devam etmesi olayın kronikleşmeye başladığını ve sorunun uzadığını düşündürür. Bu durumda bir gastroenteroloji uzmanına başvurmanız önerilir. Detaylı muayene sonrasında neden olan sebebe yönelik tedavi yaklaşımları uygulanır.