Glikoz ve fruktoz: Şekerleri birbirinden ayıran 6 fark

Diyabetle yaşamıyorsanız veya kilo vermeye çalışmıyorsanız şeker, diyetinizin önemli bir bileşeni olabilir. Güne bir bardak şekerli çay veya ballı limonlu su ile başlayabilirsiniz. Şeker sadece beyaz renkte, yemeklere tatlılık veren bir madde değildir. Muz ve üzüm gibi meyvelerde bile bulunabilir. Şeker dünyasında glikoz ve fruktoz yaygın olarak tüketilir. Her ikisi de birçok gıdada bulunan basit şekerlerdir ancak aynı değildirler. Glikoz ve fruktoz arasındaki farkları öğrenmek için okumaya devam edin...

GLİKOZ NEDİR?

Diyetisyen Ekta Singhwal, glikozun, monosakkarit olarak da bilinen ve canlı organizmalar için birincil enerji kaynağı olarak hizmet eden basit bir şeker olduğunu söylüyor. Karbonhidratların önemli bir bileşenidir ve bu nedenle ekmek, makarna, pirinç, patates, meyve ve sebze gibi karbonhidrat açısından zengin çeşitli gıdalarda bulunur.

FRUKTOZ NEDİR?

Aynı zamanda basit bir şeker veya monosakkarit olan fruktoz meyvelerde, balda ve bazı kök sebzelerde bulunur. İşlenmiş yiyecek ve içeceklerde tatlandırıcı olarak da kullanılır.

GLİKOZ VE FRUKTOZ ARASINDAKİ FARK NEDİR?

Elma, portakal, muz, üzüm, kiraz, ananas, yaban mersini, çilek, kivi ve mango glikoz ve fruktoz içeren meyvelerden bazılarıdır. Havuç, tatlı patates, pancar, bezelye, mısır, dolmalık biber ve domateste de bu şekerler bulunur. Açıkçası, kaynakları aşağı yukarı aynıdır ancak glikoz ve fruktoz arasında birkaç fark vardır.

1. Kimyasal yapı

Glikoz ve fruktoz aynı kimyasal formüle (C6H12O6) sahiptir ancak atomları farklı düzenlenmiştir. Singhwal, glikozun altı karbonlu bir halka yapısına sahip olduğunu, fruktozun ise beş karbonlu bir halka yapısına sahip olduğunu açıklıyor. Bu yapısal farklılık bunların vücutta metabolize edilme şeklini etkiler.

2. Tatlılık

Fruktoz glikozdan daha tatlıdır. Tatlılıktaki bu farklılık, yiyecek tercihlerini ve bu şekerlerin işlenmiş yiyecek ve içeceklerde kullanımını etkilemektedir.

3. Metabolizma

Glikoz vücutta glikoliz süreci yoluyla metabolize edilir ve burada enerji üretmek üzere parçalanır. Fruktoz esas olarak karaciğerde metabolize edilir ve burada glikoza dönüştürülebilir veya yağ olarak depolanabilir.

4. Kan şekeri üzerindeki etkiler

Glikoz kan dolaşımına hızla emildiği için kan şekeri seviyeleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Fruktozun glisemik indeksi daha düşüktür ve kan şekeri seviyelerinde glikozla aynı artışa neden olmaz.

5. Emilim

Glikoz ince bağırsak yoluyla doğrudan kan dolaşımına emilir ve burada enerji için kullanılabilir veya glikojen olarak depolanabilir. Fruktoz öncelikle karaciğerde emilir ve burada kan dolaşımına girmeden önce işlenir.

6. Sağlık etkileri

2009'da yürütülen 10 haftalık bir çalışmada katılımcılar fruktoz ve glikozla tatlandırılmış içecekler tüketti. The Journal Of Clinical Investigation dergisinde yayınlanan çalışmaya göre, fruktozlu içecekleri içenlerin göbek yağında yüzde 8,6 artış görülürken, glikozla tatlandırılmış içecekler tüketenlerde bu oran yüzde 4,8 oldu.

Singhwal, yüksek fruktoz alımının aynı zamanda metabolik sendrom, yağlı karaciğer hastalığı ve artan kardiyovasküler hastalık riski ile de ilişkili olduğunu söylüyor. Aşırı miktarda glikoz tüketmek ise insülin direncine ve tip 2 diyabete yol açabilir.

Hem glikoz hem de fruktoz çeşitli gıdalarda bulunan şekerler olsa da bunların aşırı tüketimi sağlığınıza zararlı etkiler yaratabilir. Bu nedenle, hastalık riskini en aza indirmek için dengeli beslenmenin bir parçası olarak bu şekerleri ölçülü olarak tüketin. Yapmanız gereken tek şey, yiyecek veya içeceklerinize eklenen şeker ile balda, meyve ve sebzelerde ve meyve sularında bulunan şekerler konusunda aşırıya kaçmadığınızdan emin olmaktır.