Koronavirüs aşısının olası yan etkileri nelerdir?

Dünya koronavirüs salgınının önüne geçmek için büyük çaba harcıyor. Pandeminin durdurulması için aşılama çalışmaları çok büyük önem taşıyor. Türkiye'de de aşı çalışmaları hız kazandı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca dün Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, şu ifadelere yer verdi: "Her 4 kişiden birinin aşısı tamamlandı. Çift doz aşısı yapılanların sayısı bugün öğle saatlerinde 15 milyona ulaştı. 18 yaş ve üstü nüfusumuzun yüzde 25'i artık aşılı. Salgına karşı gücümüzün artması oranın yükselmesine bağlı. Aşımızı yaptıralım." Peki, koronavirüs aşısının yan etkileri nelerdir? Yan etkilerle karşılaşılırsa neler yapılmalı? Bu soruların yanıtlarına Sağlık Bakanlığı verileri doğrultusunda bakalım.

KORONAVİRÜS AŞISININ YAN ETKİLERİ NELER?

Sağlık Bakanlığı'nın internet sitesinde "Bugüne kadar COVID-19 aşılarına yönelik gerek yürütülen klinik çalışmalarda gerekse mevcut aşı uygulamalarında ciddi yan etkilere rastlanmamıştır" bilgisi veriliyor.

Aşılama sonrasında görülen yan etkiler sıklıkla hafif olarak gerçekleşiyor. Bakanlık olası hafif yan etkileri şöyle sıralıyor:

• Yorgunluk,
• baş ağrısı,
• ateş,
• titreme,
• kas/eklem ağrısı,
• kusma,
• ishal,
• aşı uygulanan bölgede ağrı,
• kızarıklık,
• şişlik gibi hafif yan etkilerdir.
• Ancak nadir de olsa alerjik reaksiyonların olabileceği göz ardı edilmeden aşı uygulamasından sonra bir rahatsızlık hissedilmesi durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması ve hekime yakın zamanda aşı olunduğu bilgisinin iletilmesi unutulmamalıdır.

YAN ETKİLERLE KARŞILAŞILIRSA NELER YAPILMALI?

Peki, koronavirüs aşısının olası yan etkileri ile karşılaşılırsa neler yapılmalı? Bakanlık bu soruyu da şöyle yanıtlıyor:

• Aşı uygulanan bölgede ağrı/şişlik/kızarıklık
Aşı uygulanan kolunuza yüksekte olacak şekilde pozisyon veriniz. Soğuk uygulama yapınız. (Örnek: Soğuk suyla ıslatılmış bir havlunun aşı yapılan bölgeye uygulanması vb. Bu sırada cilde doğrudan buz temas ettirilmesinden kaçınılmalıdır.)
Parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanılabilir.

• Yorgunluk
İstirahat ediniz, yeterli sıvı aldığınızdan emin olunuz.

• Hafif ateş, titreme
İstirahat ediniz, yeterli sıvı aldığınızdan emin olunuz, parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanabilirsiniz.

• Baş ağrısı
Parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanabilirsiniz.

• Kas/eklem ağrısı
İstirahat ediniz, yeterli sıvı aldığınızdan emin olunuz, parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanabilirsiniz.

• Kusma, ishal
Bol sıvı takviyesi yapabilirsiniz, beslenmenizi ishal diyetine uygun olarak düzenleyebilirsiniz. Ağızdan sıvı ve gıda alınamayacak kadar kusma olması durumunda sıvı kaybı olabileceğinden sağlık kuruluşuna başvurunuz.

Sağlık Bakanlığı, "COVID-19 aşısı uygulamasından sonra bunların dışında aşıyla ilişkili olabileceği düşünülen bir rahatsızlık hissedilmesi durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır" bilgisini de paylaşıyor. 

BİLİM KURULU ÜYESİNDEN KORONAVİRÜS AŞISININ YAN ETKİLERİ

Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara ise 23 Haziran'da yaptığı açıklamada aşının yan etkilerine yönelik incelemelere ilişkin bilgi vermişti.

Türkiye'de aşının yan etkilerinin salgın döneminde çok yakın takip edildiğini, bunun daha önce uygulanan aşılarda da yapıldığını belirten Kara, Aşı Sonrası İstenmeyen Etki İzleme Sistemi çerçevesinde bu bilgilerin düzenli toplanıp değerlendirildiğini, incelemelerin önce her ilde ve ardından Sağlık Bakanlığı merkezinde yapıldığını anlattı.

Prof. Dr. Kara, Türkiye'de uygulanan inaktif ve mRNA Kovid-19 aşılarında şişlik, kızarıklık, ağrı gibi yan etkiler oluştuğunu belirterek, şu bilgileri paylaştı:

• İki aşı arasında bir miktar fark var ama bu yan etkiler her iki aşıda da 24 saatten çok uzun sürmüyor ancak 100 aşı olan kişide değerlendirdiğimizde yaklaşık 8'inde belki de 2 gün kadar en fazlasıyla kolda ağrının devam ettiğini görüyoruz.
• Ayrıca 'sistemik' dediğimiz, yani tüm vücudu etkileyen kas ağrısı, halsizlik, yorgunluk gibi etkiler görülebiliyor.
• Aşılar arasında bir miktar fark olmakla beraber ancak aşı olanların yüzde 10 ile yüzde 15'inde görülebilen yan etkiler şeklinde.
• Hem ülkemiz hem de dünyadaki verilerle bunların hiç birinin kalıcı olmadığını, birkaç gün içinde geçtiğini görüyoruz.
• Yan etkiler içinde baş ağrısı çok nadiren, aşı olmuş 250-300 kişide bir görülüyor  ve üç gün kadar süüyor. Çok ciddi anlamda, gündelik yaşamı etkileyecek kadar yan etki ise çok daha nadir.
• Hiç görünmüyor değil ama aşı olduktan sonra, aşağı yukarı 1000 ila 1200 kişide bir kişi veya 1000 ila 1200 kişide iki kişi kadar ikinci dozdan sonra 24 saat kadar kendisini ciddi şekilde halsiz ve yorgun hissedip, evden çıkmamayı tercih edebilecek düzeylerde yan etkiler olduğunu görüyoruz.