İnfluenza A nedir, belirtileri neler? Nasıl bulaşır? A'dan Z'ye İnflenza A (domuz gribi) hakkında merak edilenler

Grip olarak da bilinen ve yaygın bir biçimde görülen influenza;  özellikle sonbahar ve kış aylarında üst ve alt havayolu infeksiyonlarına yol açabiliyor.  A, B VE C olmak üzere 3 tipi ve birçok alt tipi bulunmaktadır. Biz bu makalede İnfluenza A'yı mercek altına alıyoruz.  İstanbul Rumeli Üniversitesi Sağlık Hizmet Meslek Yüksek Okulu Dr.Öğr.Üyesi Mehmet Ünlü İnfluenza A hakkında merak edilenleri anlattı. (Bu yazının ardından Çocuklarda domuz gribi belirtileri neler? makalemizi de okuyabilirsiniz.)

İnfluenza A nedir?

İnfluenza halk arasında grip olarak da bilinen bulaşıcı bir virüs türü olup, özellikle sonbahar ve kış aylarında üst ve alt havayolu infeksiyonlarına yol açabilmektedir. İnfluenza virüsünün A,B ve C olmak üzere 3 farklı ana türü bulunmakta olup, bunlar da özellikle influenza A virüsünde olduğu gibi üzerinde taşıdıkları yüzey antijeni denilen bazı belirteçlere göre alt türlere ayrılmaktadır. İnfluenza A, insan, kuş, domuz, at gibi memelilerde konaklayabilmektedir ve taşıdığı Hemaglutinin ile Nöraminidaz yüzey antijenlerine göre farklı alt tiplere ayrılmaktadır. Bunlardan en bilinenleri İnfluenza A(H1N1) (Domuz Gribi), İnfluenza A(H5N1) (Kuş gribi), İnfluenza A (H3N2) gibi alt tiplerdir. İnfluenza B ise sadece insanda konaklamaktadır. İnfluenza C de genellikle hafif grip etmeni olarak bilinmektedir. 

İnfluenza A neden olur, nasıl bulaşır ve kuluçka süresi ne kadardır?

Virüs genellikle hasta olan kişilerin konuşma, öksürme ve hapşırma gibi davranışları ile saçılan ve virüs içeren damlacıkların, hasta kişinin yakınında bulunan kişilerin ağız, burun ve göz mukozalarına geçmesi ile bulaşmaktadır. Daha nadir olarak virüs içeren damlacık ile kontamine olmuş (kirlenmiş) yüzeylere, araç ve gereçlere kişilerin önce elleri ile dokunması ve sonrasında ellerini ağız, burun veya gözlerine götürmeleri ile de bulaşabilmektedir. Genellikle virüs bulaştıktan 1-7 gün (ortalama 3-4 gün) sonra hastalık belirtileri başlamaktadır. Virüs, hastalık belirtileri başlamadan 1 gün öncesinden, belirtiler başladıktan 7 gün sonrasına kadar bulaştırıcı olmaktadır. Çocuklar ve bağışıklık yetmezliği olanlar virüsu daha uzun süre bulaştırabilmektedir.

İnfluenza A en çok kimleri etkiliyor?

Diğer birçok solunum yolu infeksiyonunda olduğu gibi, özellikle 65 yaş üstü kişiler, gebeler, kronik akciğer hastalığı bulunanlar (astım bronşiale, KOAH, bronşiektazi vb. gibi), kronik karaciğer hastalığı bulunanlar, kalp-damar hastalığı bulunanlar, kronik böbrek, hematolojik ve metabolik hastalığı olanlar, nöromüsküler hastalığı bulunanlar, bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler (kanser hastaları, HIV/AIDS hastaları, steroid kullanan kişiler, organ nakli öyküsü bulunan kişiler) ve aşırı kilosu olanlar bu virüsün sebep olduğu infeksiyonlardan daha çok etkilenmektedir.

İnfluenza A belirtileri nelerdir?

Boğaz ağrısı, baş ağrısı, yaygın vücut ağrısı, burun akıntısı, öksürük, solunum güçlüğü, kusma-ishal, ateş gibi bulgular birçok diğer solunum yolu infeksiyonunda olduğu gibi İnfluenza infeksiyonunda da görülebilmektedir.

İnfluenza A tanısı nasıl konur?

Tanının konulmasında çoğu zaman ek teste gereksinim olmaksızın hastanın şikayetlerinin fizik muayene ve klinik bulgular ile birlikte değerlendirilmesi yeterli olmaktadır. Diğer taraftan, her ne kadar hastalığın kesin teşhisi aynen Covid-19 infeksiyonunda olduğu gibi PCR (polimeraz zincir reaksiyonu) adı verilen yöntem ile konulsa da bunun her laboratuvarda uygulanması mümkün değildir. Bu nedenle, daha kolay bir yöntem olan, burun akıntısı veya geniz akıntısı sıvılarının alınarak bunlarda virüs antijeni tespitine dayanan hızlı antijen testleri daha yaygın olarak kullanılmakta ve de çoğunlukla 1 saat içerisinde sonuç elde edilebilmektedir.

İnfluenza A tedavisi nasıldır ve korunmak için nelere dikkat edilmelidir?

Birçok kişide genellikle hafif seyrederek, bol sıvı alımı ve istirahat edilmesi gibi basit uygulamalarla birkaç gün içerisinde kendiliğinden de iyileşmesi sebebi ile hastalar hekim önerisi olmadan ilaç kullanmamalıdır. Diğer taraftan, tedaviye olabildiğince erken dönemde başlanmasının önemi vurgulanmakta olup, belirtilerin başladıktan sonraki ilk 48 saat içerisinde başlanan tedavinin daha etkili olduğu bilinmektedir.  Saptanan hastaların tedavisi ve temaslıların korunması için ülkemizde de olduğu gibi nöraminidaz inhibitörleri (oseltamivir ve zanamivir) kullanılmaktadır. İnflunza infeksiyonlarından korunmak için ise özellikle ellerin sık sık yıkanması, kapalı ortamlarda uzun süre kalınmaması, ev ve işyerlerinin sık sık havalandırılması, hasta iken kalabalık ortamlardan uzak durulması, hapşırma ve aksırma durumlarında yayılmayı engellemek için mendil kullanımına dikkat edilmesi ve semptomu olan kişinin maske kullanması önemlidir.

Grip aşısı yapılmalı mıdır?

Bilimsel çalışmalar influenza virüsünden korunmada en etkili yolun aşı olduğu gösterilmiştir. Bu nedenle grip sezonu öncesinde ve grip sezonu süresince özellikle hastalığın ağır seyrettiği ve hatta ölümlerin görülebildiği risk grubundaki kişilerin grip aşısı yaptırmaları önerilmektedir. Her yıl mevsimsel gribe neden olan influenza virüsü alt türü değişebilmektedir ve grip aşısının içeriği Dünya Sağlık Örgütü tarafından bir yıl önce salgın yapan virüs tiplerinin belirlenmesi ile geliştirilmekte ve de aşının içeriği de bu uygulamaya bağlı olarak her yıl değişmektedir. Aşı, yapıldığı grip sezonu için etkili olmaktadır. Bu nedenle influenza aşısı her yıl yaptırılmalıdır. Aşının koruyucu etkisi, aşı yapıldıktan iki hafta sonra başlayacağı için aşının en uygun zamanı, gribin sık görülmeye başladığı dönemden hemen öncesidir. Ekim ve Kasım ayları grip aşısının yapılma zamanı olarak tercih edilmelidir. Aşılanmayanlar kişiler ise mart ayının sonuna kadar aşılanabilir. Aşının koruyuculuğu yaklaşık 6-8 ay sürer. Son yıllarda kullanılan aşılarda, infeksiyonların çoğunluğuna yol açtıkları için influenza A ve B alt tipleri yer almaktadır.

SağlıkÇocuklarda domuz gribi (Influenza-A) belirtileri neler? 7 önemli madde