Kireçlenme neden olur, nasıl geçer? Kireçlenme belirtileri neler? 8 soruda kireçlenme

Halk arasında kireçlenme olarak bilinen sağlık sorunu tıp dilinde “osteoartroz” olarak tanımlanıyor. Kireçlenme kalça, diz, ayak bileği, omuz gibi büyük eklemlerin yanı sıra el parmakları gibi küçük eklemlerde de olabiliyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Tolga Aydoğ kireçlenmeye dair merak edilenleri detaylıca anlattı.

Kireçlenme Nedir?

Tıptaki karşılığı osteoartrit olan kireçlenme, eklemdeki dokuların zamanla parçalandığı dejeneratif bir eklem hastalığıdır. En yaygın artrit türüdür ve yaşlı insanlarda daha yaygındır. Osteoartritli kişilerde genellikle eklem ağrısı ve dinlenme veya hareketsizlikten sonra kısa bir süre sertlik görülür. Sertlik en sık aşağıdaki bölgelerde oluşur.

• Eller (parmak uçları ve başparmakların tabanı).
• Dizler.
• Kalçalar.
• Boyun.
• Alt sırt.

Osteoartrit her kişiyi farklı şekilde etkiler. Bazı insanlarda osteoartrit nispeten hafiftir ve günlük aktiviteleri etkilemez. Bazılarında ise önemli ağrı ve sakatlığa neden olur. Eklem hasarı genellikle yıllar içinde kademeli olarak gelişir, ancak bazı insanlarda hızla kötüleşebilir.

Kireçlenme Türleri Neler?

Eklemdeki dokuların parçalanmasını neyin tetiklediği veya başlattığı bilinmemektedir. Ancak osteoartrit gelişmeye başladığında eklemin tüm bölgelerine zarar verebilir:

• Kıkırdak, iki kemiğin birleşerek eklemi oluşturduğu uçları kaplayan doku
• Tendonlar ve bağlar
• Eklemleri çevreleyen zar sinovyum
• Kemik

Kireçlenme Neden Olur? 

Aşırı kilolu olmak

Ailede osteoartrit öyküsü

 Doğru şekilde oluşmayan eklemler

Eklemin tekrarlayan hareketlerinden kaynaklanan aşırı kullanım

Kireçlenme Semptomları Nelerdir?

Eklemde yumuşak dokuların hasarı ilerledikçe ağrı, şişlik ve eklem hareket kaybı gelişir. Eklem ağrısı kişinin aktivitesini azaltıp eklem etrafı kasların zayıflamasına neden olabilir. Bu da eklemde daha fazla strese neden olur.  Zamanla eklem normal şeklini kaybedebilir. Ayrıca osteofit veya kemik mahmuzu adı verilen küçük kemik büyümeleri eklemin kenarlarında büyüyebilir. Kemiğin şekli de değişebilir. Kemik veya kıkırdak parçaları da kırılabilir ve eklem boşluğunun içinde düşebilir/yüzebilir. Bu daha fazla hasara neden olur.

Dizden gelen çıtırtı sesi neye işaret eder?

Kemik veya kıkırdak parçaları da kırılabilir ve eklem boşluğunun içinde düşebilir/yüzebilir. Bu sebeple hastalığın gösterdiği semptomlardan biri olabilir.

Kireçlenme Tanısı ve Tedavisi Nasıl Olur?

Osteoartrit için tek bir test yoktur. Hastalığın tanısı şunları içerebilir:

• Semptomların, sizin ve yakın aile üyelerinizin sahip olduğu diğer tıbbi sorunlar, aldığınız ilaçları içeren bir tıbbi geçmiş sonrası iyi bir fizik muayene,
• Eklem grafileri (bunlar kemik hasarını, kemik yeniden şekillenmesini ve kemik mahmuzlarını gösterebilir),
• Eklemdeki ve çevresindeki yumuşak dokulardaki hasarı gösterebilen manyetik rezonans görüntüleme (MRI).
• Diğer semptomların nedenlerini elemek için kan testleri yaptırmak.
• Enfeksiyon veya gut gibi eklem ağrısının diğer nedenlerini aramak için eklem sıvısı örnekleri almak.

Kireçlenme nasıl tedavi edilir?

Doktorun yazdığı ilaç (ağrı kesiciler ve ağrı iltihabı tedavi etmek için romatizmal ilaçlar) ve/veya ortezleri kullanmak, osteoartritten etkilenen bir eklemi sabitlemek için yardımcı olabilir. Bunların yanı sıra sürme şeklinde uygulanan kremler ve jeller, eklem ağrısını geçici olarak hafifletmek için ekleme enjekte edilen, kortikosteroidler. Ayrıca osteoartrit için bazen eklemin yağlama ve beslenmesinde rol oynayan normal bir bileşenini değiştirmek için diz içine enjekte edilen hyaluronik asit ikameleri (viskoz takviyeler) önerilir.

Neler yapmalı, nelerden kaçınmalıyız?

• Eklem ağrısını ve sertliğini azaltabilen ve esnekliği, kas gücünü ve dayanıklılığı artırabilen egzersiz yapmak.
• Herhangi bir egzersiz programına yavaşça başlamayı ve yeni aktivite seviyesine uyum sağlamak için zaman ayırmak hedeflenmelidir.
•  Artritten etkilenen eklemleri destekleyen kasları güçlendirmek için ağırlık veya egzersiz bantlarıyla yapılan güçlendirme egzersizleri.
• Eklemlerinize baskı yapmadan orta düzeyde aktivite sağlayan düşük etkili aktiviteler. Bunlara yürüyüş, bisiklete binme, yüzme, tai chi, su aerobiği veya düşük etkili aerobik dersleri dahil olabilir.