Marburg virüsü nedir? Marburg virüsü belirtileri neler? 8 soruda Marburg virüsü

Marburg virüsünün neden olduğu hastalık, ilk kez 1967'de Marburg (Hessen) kentinde laboratuvar çalışanlarında ortaya çıktı. Enfeksiyon durumunda ölüm oranı yüzde 90’a kadar çıkabiliyor.  Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü Prof. Dr. Vedat Turhan, Marburg virüsü belirtileri, bulaşma yolları, teşhisi ve önleme yolları  ile ilgili merak edilenleri anlattı. 

Marburg virüsü nedir? Nasıl ortaya çıktı?

Marburg virüsü enfeksiyonları, enfekte yarasalar gibi hayvanlar yoluyla yayılan, insanlara da bulaşabilen Filoviridae virüs ailesinden Marburgvirus'ün neden olduğu ölümcül viral kanamalı ateş hastalığıdır. Hastalık ilk kez Almanya ve Sırbistan’da Afrika'dan getirilmiş olan deney hayvanlarının kullanımı sonrasında ortaya çıktı ve yapılan araştırmalarla birlikte Marburg virüsü saptandı. 1967 yılında, Almanya’nın Marburg ve Frankfurt şehirlerinde ve Sırbistan’ın Belgrad şehrinde eşzamanlı iki büyük salgın meydana geldi.  Bu güne kadar Afrika’dan farklı ülkelerde (Angola, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Kenya, Güney Afrika, Uganda, Ekvator Ginesi, Tanzanya) Marburg virüsü salgınları bildirildi. 2024 yılında da Ruanda'da önemli bir salgın ortaya çıkmıştır.

Marburg virüsü belirtileri nelerdir?

Belirtileri arasında ateş, titreme, baş ağrısı, kas ağrısı, döküntü, göğüs ağrısı, boğaz ağrısı, ishal, kusma, mide ağrısı ve açıklanamayan kanama veya morarma bulunur.  Titreme, ateş yüksekliği öksürük, baş ağrısı, döküntü ve kas-eklem ağrıları ilk hafta belirtileri olup, sonrasında göğüs ağrısı, ishal, şiddetli kan kaybı ve bilinç bulanıklığı gibi belirtiler görülebilmektedir. Ülkemizde son 2002 yılından beri bildirilen Kırım Kongo kanamalı ateşi ( KKKA) benzeri bir viral kaynaklı ölümcül seyredebilen enfeksiyon hastalığı tablosudur. Ancak bugüne kadar ülkemizde Marburg virüs enfeksiyonu henüz saptanmamıştır.

Marburg virüsü kuluçka süresi nedir?

Ortalama 2-9 gün kadardır. Ancak enfeksiyondan semptomların ortaya çıkmasına kadar geçen süre 2 ila 21 gün arasında değişir. Bazı hastalarda 5 ila 7 gün içinde kanamalar görülebilir. Bu sebeple bir Marburg vakası ile temas eden kişilerde 21 günlük karantina tedbirleri uygulanır.

Marburg virüsü nasıl bulaşır?

Kuluçka süresi boyunca bulaşıcılığı olmayan Marburg virüsü başta bazı yarasalar ve maymunlar gibi primatlar ve virüs ile enfekte olmuş insanların kendileri, kanı veya vücut sıvılarının yanı sıra enfekte kişinin kullandığı giysi, çarşaf, yastık, iğneler veya tıbbi ekipmanlarla temas sonucu bulaşır. Virüsün kişiden kişiye bulaşması, hastayla son derece yakın temas gerektirir. Marburg virüsünün hava yoluyla bulaşıp bulaşmadığı bilinmemektedir. Ancak enfekte bir kişinin öksürmesi veya hapşırması durumunda, damlacıklar bir yüzeyde bulunabilir. Bu yüzeye dokunup ardından gözlerine, burnuna veya ağzına dokunan bir kişiye virüs bulaşabilir. İnsandan insana bulaşma genellikle evde veya sağlık hizmeti ortamlarında bulaşır. Bir kişi, kanında virüs bulunduğu sürece bulaşıcıdır. Enfekte kişilerin cenaze işlemleri sırasında geleneksel gömme ritüelleri bile virüsün bulaşmasına neden olabilir.

Marburg virüsü nasıl teşhis edilir?

Marburg virüsünü klinik olarak sıtma, tifo, menenjit ve KKKA gibi diğer viral kanamalı ateşler gibi bulaşıcı hastalıklardan ayırt etmek zordur. Tanı sürecinde; ELISA testi, antijen testleri, serum nötralizasyon testleri, RT-PCR testi, hücre kültürü yoluyla virüs izolasyonu yöntemlerine başvurulur.

Numuneler aşırı biyolojik tehlike riski taşır ve inaktive edilmemiş örneklerle yapılan laboratuvar testleri en üst düzey biyolojik koruma koşulları altında gerçekleştirilmelidir.

Marburg virüsü tedavisi var mı?

Marburg hastalığının spesifik bir tedavisi şu anda bulunmamaktadır. Tedavi yalnızca destekleyici bakımla sınırlıdır;  İstirahat etme, sıvı takviyesi, oksijen desteği ve kan basıncının yönetimi sağlanır. Kimi zaman çok şiddetli olabilen ishal ve kusma nedeniyle kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin yerine konması gerekir

Marburg virüsü ölümcül müdür?

Marburg virüsü enfeksiyonları son derece tehlikeli ve ölümcül (%25-90 vakada) bir hastalıktır.

Marburg virüsünden korunmak için nasıl önlem alınır?

Marburg virüsünden korunmak için hasta kişilerin kanı ve vücut sıvılarıyla temastan kaçınılmalıdır. Test sonuçları virüsün tamamen yok olduğunu gösterene kadar cinsel temastan kaçınılmalıdır.  Enfekte bir kişinin vücut sıvılarıyla temas etmiş eşyalara dokunulmamalıdır.  Hastalığın görüldüğü bölgelerde meyve yarasaları ve primatlardan uzak durmak hayati öneme haizdir. Marburg saptanmış olan bir hasta ya da rezervuar hayvan ile temas edenler inkübasyon süresince  (3 hafta) şüpheli durumundadırlar. Marburg virüsü için onaylanmış bir aşı henüz bulunmamaktadır.