Parkinson hastalığı nedir, belirtileri neler? Parkinson hastalığı neden olur? 8 soruda Parkinson hastalığı

Parkinson hastalığı, en çok 60 yaşın üzerindeki kişileri etkileyen uzun süreli ve ilerleyici bir beyin hastalığı. Acıbadem Taksim Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Akın Sabancı, bizler için Parkinson hastalığının belirtileri, nedenleri, teşhisi ve tedavisine dair merak edilenleri detaylıca anlattı. 

Parkinson hastalığı nedir?

Parkinson Hastalığı beyin dokusunun merkezinde yer alan özel bölgelerde (bazal çekirdeklerde) hücre yıkımı ile giden ilerleyici bir nörolojik hastalıktır. Hastalığın sebebi vücut ve el hareketlerini düzenleyen Dopamin isimli maddenin eksik üretilmesidir. Dopamin, ince işleri yaparken elimizin hassas şekilde çalışmasını sağlıyor. Bu sebeple Dopamin eksikliğinde hastaların ince el hareketlerini yaparken kol kaslarındaki uyum kayboluyor, ellerde titreme (tremor), sertlik ve hareketlerde yavaşlama gelişiyor.

Parkinson hastalığında risk faktörleri nelerdir?

Yaş ilerledikçe Parkinson görülme sıklığı artıyor. 60 yaş üzerindeki insanların 1 %’inde Parkinson hastalığı görülürken, 85 yaş üstünde bu oran 5 % olarak karşımıza çıkıyor. Erkek cinsiyet diğer bir risk faktörü, kadınlara oranla erkeklerde Parkinson hastalığı 1.5 kat daha fazla görülüyor. Kalıtım; yakın akrabası Parkinson olan insanların bu hastalığa yakalanma riski daha yüksek oluyor.

Parkinson belirtileri neler?

Parkinson hastalığının belirtileri iki grupta toplanır. Ana belirtiler; hareketlerde yavaşlama, ellerde titreme(bir tarafta daha ağır olabilir), kaslarda sertleşme, denge ve duruş bozukluğudur. İkincil belirtiler ise; donuk yüz ifadesi(mimiklerde azalma), ses kısıklığı, yazı yazma güçlüğü, yutma güçlüğü, idrar sorunları, uyku problemleridir.

Parkinson teşhisi nasıl konur?

Parkinson hastalığının teşhisi beyinde eksik olan Dopamin maddesinin hastaya ilaç olarak verilmesiyle şikâyetlerin kaybolması durumunda konur. Yani tedaviden tanıya gidilir. Bu yöntem Parkinsonu kendisine benzer diğer hastalıklardan (Parkinson Plus Sendromu) ayırt etmede en önemli yöntemdir.

Parkinson evreleri nedir?

Parkinson’un üç evresi vardır. Başlangıç evresinde hastaların tüm şikâyetleri eksik olan Dopamin maddesinin verilmesi ile geçer. Bu zamana Balayı Dönemi denir. Hastaların bu dönemde ilaçla hiçbir sorunu olmaz. İkinci evrede, ilaçlar başlangıçtaki dozlarda etkili olmamaya başlar. Bu sebeple ilaç dozları arttırılır. Yüksek dozda ilaç kullanılmasına bağlı hastada sıçramalar(diskineziler) görülmeye başlar. Bazı hastalar iki saatte bir ilaç almak durumunda kalırlar. Son evrede hastalar ilaçtan fayda görmemeye başlar. Psikolojik sorunlar, idrar kaçırma ve uykusuzluk gibi ikincil belirtiler ağırlaşır. Hastalar giderek tekerlekli sandalyeye ve yatağa bağımlı hale gelirler.

Parkinson tedavisi nasıl olur?

Parkinsonun ilk ve temel tedavisi ilaç tedavisidir. 1961 yılında bulunan Levodopa Parkinson hastalığının en temel ilacıdır. Bu ilacın yanında hastanın titreme, sertlik ve yavaşlık şikayetlerinden hanginin baskın olduğuna göre uygun verilen 3 ana ilaç gurubu bulunmaktadır. Bu tedaviler Parkinson’la ilgilenen Nöroloji hekimlerince uygun doz ve saat aralığında hastaya terzi biçimi tedavi şeklinde ayarlanır.

İkinci tedavi yöntemi ise uygun hastalarda cerrahi tedavidir. Halk arasında beyin pili diye isimlendirilen yöntemdir. Genellikle bu tedaviye hastalığın ikinci evresi başladıktan sonra geçilir. Bu dönem genellikle hastalık başlangıcından beş sene sonraya karşılık gelir.

Beyin pili nedir? Beyin pili nasıl uygulanır?

Beyin pili, Parkinson Hastalığı gibi Hareket Bozuklukları adı altında toplanan genel hastalık grubunda 1980’li yıllardan itibaren etkin şekilde kullanılan bir tedavi yöntemidir. Kafatasında açılan iki adet küçük delikten, beynin merkezi çekirdeklerine gönderilen, iki ince telin (elektrod) bir bataryaya bağlanması şeklinde yapılan bir tedavidir. Batarya köprücük kemiği altında cild altına yerleştirilir. Ameliyat toplamda 2 saat kadar sürer. Önceki bir buçuk saatte hastanın kafasına bir çerçeve takılır ve lokal anestezi altında teller ince hesaplarla beynin merkezindeki çekirdeklere gönderilir. Bu esnada hastanın özellikle uyanık olması istenir ki işlem sırasında elindeki titreme ve sertliğin geçtiği kontrol edilir. Sonrasında da hasta uyutulur ve genel anestezi altında köprücük kemiği altında batarya yerleştirilip beyne gönderilmiş teller bu cihaza bağlanır.

Parkinson hastalarının hayatı nasıl kolaylaştırılır?

Parkinson; durdurulamayan, ilerleyici bir hastalıktır ve yukarıda da belirtildiği gibi 60 yaş üzerinde görülür. Daha çok ileri yaş grubunda görüldüğü için aslında ölümcül bir hastalık olmamasına rağmen kaslarda sertlik, yavaş hareket etme ve titreme gibi şikâyetler sebebiyle hastanın günlük yaşantısını olumsuz etkileyen bir durumdur. Bu sebeple hastanın hayat kalitesi çok önemlidir. Kas sertliği ile mücadelede yumuşatıcı bazı vücut egzersizleri için Fizik Tedavi önemlidir. Hastaların mümkün olduğunca hareketli bir yaşantıya sahip olmaları istenir. Hareket kısıtlılığının önüne geçmek açısından hastaların yaşadıkların ortamın engellerden arındırılması gerekir. Bazı psikolojik sorunların tedavisinde psikolojik destek gerekebilir. Yutma ve konuşma sorunları için bu konuda özelleşmiş sağlık profesyonellerinden destek alınmalıdır. Fakat bunların hepsinden önce bu konuda uzmanlaşmış ekiplerce uygun ilaç ve cerrahi tedavinin gecikmeden doğru şekilde uygulanması hayati derecede önemlidir.